17
qoyuram.Siz mənaya fikir verin: «Azər!» Hamı gülüşdü…Sonra
Əli Kərim bir
neçə şeir oxudu.Görüşün sonunda Əli Kərimin üstünə çiçək dəstələri yağmağa
başladı.Texnikumdan çıxarkən Əli Kərim çiçək dəstəsini çoxuna təklif
etdi.Götürən olmadı.Sonra o, bir nəfər qıza yaxınlaşıb çiçək dəstəsini ona vermək
istədi.Qız tərəddüd edirdi, utandığından bilmirdi nə etsin.Axır ki, çiçək dəstəsini
Əli Kərimdən aldı.
Bir qədər şəhəri gəzdikdən sonra Əli Kərimgili Bakıya yola saldıq.Əlbəttə,
şəxsən mən bu görüşdən sonra Əli Kərimlə «silsilə görüşlər» keçirməyi, onunla
dostlaşmağı qərarlaşdırmamışdım.
Sabahısı gün görüş haqqında xəbər verdirmək üçün «Kommunist Sumqaita»
qəzetinin redaksiyasına yollandım.Yazıçı K.Xramov burada işləyirdi.Görüşün necə
keçdiyi, kimlərin çıxış etdiyi barədə soruşdu.Ondan xahiş etdim ki, yaxşı olardı,
Əlinin şeirindən bir parça da versin.Elə bu niyyətlə də Əli Kərimin rus dilində
çıxan kitabını özümlə aparmışdım.Xromov kitabdan «Həmişə səfərdə» şeirindən
bir parçanı vərəqə köçürdü.Sabahısı gün qəzetdə çıxan xəbər həmin şeir parçasıyla
başlanırdı:
İnsan dünyaya bənzər,
Səfərdədir əbədi.
Gözəl bir səfərdədir.
Məncə, oturubsa da
Bir daşın üzərində,
Mənalı bir kitabı
Varaqlayırsa əgər,
Gözəl bir səfərdədir.
İlk görüş sona çatdı.Əli Kərimlə gələcək görüşlərimdə mən bütün tanın-mış
adamlarla olduğu kimi, necə deyərlər, ona da salam verib keçəcəkdim.Demək
istəyirəm, ilk görüşdən sonra Əli Kərimi başqalarından fərqləndirmək, onunla
dostluq etmək fikrində deyildim.Lakin Əli Kərim başqalarındın fərqləndi.O, ikinci
dəfə məni görəndə özünü görməməzliyə vur-madı.Bu dostluq, bu tanışlıq üçün Əli
Kərimə minnətdaram.Əli Kərim gənclərə böyük qayğı ilə yanaşırdı, onlarla dostluq
edirdi.Gənclərə qayğı göstərməyi özünə borc bilirdi.Təsadüfi deyil ki, onun bir
neçə gənc şair haqqında «Uğurlu yol» u var.
Bir dəfə Əli Kərimlə Sumqayıtdakı mərkəzi şəhər kitabxanasında (indi ora
uşaq kitabxanasıdır) görüş vardı.Həmin görüşdə iştirak etmədim.Səbəbi o idi ki,
istəmirdim Əli Kərimin bütün görüşlərində mən də olum.Qorxurdum, bu görüşlər
mənimçün adiləşsin.Elə bilirdim, Əli Kərim görüşdən sonra bir-başa Bakıya
gedəcək.Lakin belə olmadı.Bir neçə saatdan sonra Əli Kərim bizə gəldi.
- Yaxşı edib getmədin.Biz kimik ki, görüşümüzə də gələsən.Vallah, düz
deyirəm.Axı, biz nə yazmışıq bizim görüşümüzü də keçirirlər? - deyə
Əli Kərim
görüşünə getmədiyimə görə mənə haqq qazandırırdı.
18
Deyə bilmərəm: Əli Kərim bunu təvazökarlıqdanmı deyirdi, yoxsa məni
məzəmmət edirdi.Onu bilirəm, gərək Əli Kərim mənə deyəydi: «Axı, sən necə
dostsan beş addımlıqda mənimlə görüş keçirilir, orada iştirak etmirsən?»
Yenicə oturmuşduq.Əli Kərim dedi: «Mümkünsə, Bakıya sifariş
verin».Qonaq evinə keçib telefon nömrəsini yığa - yığa çağırdım:
- Əli, bura gəl.
- Gəldim! - deyə Əli Kərim telefon olan otağa keçdi.Əli Kərim elə bildi, onu
çağırıram.Mən heç vaxt ona «Əli» deyə müraciət etmirdim axı.İndi də onu
çağırmırdım.Kiçik qardaşım Əlini çağırırdım ki, mağazaya göndərim.Əli Kərim
bunu bilən kimi gülümsündü:
- Nə fərqi var: mən qardaş, ya o qardaş.Mən Əli, ya o Əli?
Otağımdakı kitab rəflərinin birinin üstündə müxtəlif curnallar
yığılmışdı.Burada «Azərbaycan» curnalının da bir neçə ilinin nömrələri
saxlanılırdı.Əli Kərimin «Pillələr» romanı çıxmış nömrələr də vardı.Başım
mətbəxdə çay hazırlamağa qarışmışdı.Otağa qayıdanda gördüm səliqə ilə yığdığım
curnalların bir sırası yerə tökülüb.Əli Kərim yenidən onları səliqə ilə yığmaq
istəyir.Təəccübləndim ki, axı, necə olub, curnallar yerə tökülüb.Sən demə, Əli
Kərim lazım olan nömrəni çəkib çıxarmaq istərkən, «oğurluq etməyi» bacarmayıb,
curnalları yerə tökübdür.Romanı çıxan nömrələri götürüb vərəqləməyə başladı.
Romanın çıxdığı vaxtlar Əli Kərimi nə şəxsən tanıyırdım, nə də onun
«Azərbaycan» curnalının redaksiyasında işlədiyini bilirdim.O vaxtlar Sumqa-yıtda
tez - tez görüşlər keçirilirdi.Belə görüşlərin biri Əli Kərimin «Pillələr» romanına
həsr olunacaqdı.Roman haqqında məruzə etməyi mənə tapşırmış-dılar.Romanı
oxuduqca fikirlərimi də curnalın səhifələrində qeyd etmişdim. «Tənqidi» fikirlərim
də vardı.Qeydlər haqqında çoxdan unutmuşdum.Çünki həm görüş baş tutmamışdı,
həm də üstündən bir neçə il keçmişdi.
Bəlkə də Əli Kərim qeydləri görməsəydi, yenidən curnalları yerinə
qoyacaqdı.O, romanına yox, qeydlərə baxmaq istəyirdi.Görsün, vaxtilə onu
«tanımayan» bir adam, əsəri haqqında nə fikirdə olub.Açığını deyim, bir bəhanə ilə
curnalı Əli Kərimdən almaq istədim.Hansı vərəqdə nə yazdığımı unutmuşdum.Ona
görə də təşviş içindəydim: görəsən, yazdıqlarımdan Əli Kərimə pis təsir edəcək söz
yoxdur ki? Hərdən əyilib qeydlərə baxırdım.Bunu görən Əli Kərim zarafatla dedi:
- Daha sənlik iş yoxdur.Sən sözünü demisən.İndi bizim borcumuzdur onu
oxuyaq.
Bu söz elə bil məni ayıltdı.Doğrudan da: nə yazmışamsa, daha keçib.Axı, nə
yaza bilərəm? Uzaqbaşı, yazmışam ki, romanın filan yeri zəifdir, filan yeri
yaxşıdır.Birdən Əli Kərim məni çağırdı:
- O biri qeydlərindən başım çıxdı.Amma burada bir söz var, başa düşə
bilmirəm.
Alıb oxudum.
O, curnalın hər iki nömrəsinə baxdıqdan sonra dedi:
- Bu qeydlərini, lap bir yerdə verdirmək də olar.Düzünü deyirəm.Tənqidin
də var, tərifin də.Özü də, fikirlərinlə razılaşmaq olar.