Felsefe ve d n b L mler anab L m dali



Yüklə 0,51 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə1/25
tarix19.10.2018
ölçüsü0,51 Mb.
#74762
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25


T. C. 

ERC YES ÜN VERS TES  

SOSYAL B L MLER ENST TÜSÜ

 

 



 

DE ZM VE D NΠHAYAT

 

 

 



 

Tezi Hazırlayan

 

Mehmet ÖZTAŞ 

 

 



Tezi Yöneten

 

Prof. Dr. Turan KOÇ 

 

 

FELSEFE VE D N B L MLER  ANAB L M DALI



 

YÜKSEK L SANS TEZ  

 

 

 



Kayseri / 2006

 



 

2

T. C. 



ERC YES ÜN VERS TES  

SOSYAL B L MLER ENST TÜSÜ

 

 

 



DE ZM VE D NΠHAYAT

 

 

 



Tezi Hazırlayan

 

Mehmet ÖZTAŞ 

 

Tezi Yöneten



 

Prof. Dr. Turan KOÇ 

 

 



 

FELSEFE VE D N B L MLER  ANAB L M DALI

 

YÜKSEK L SANS TEZ  



 

 

 



 

Kayseri / 2006

 

 

 




 

 



 


 

II 


ÖNSÖZ 

lkçağdan beri, filozofları meşgul eden en önemli konular, Tanrı, alem, insan ve bunlar 

arasındaki  ilişkilerdir.  Tanrı  düşüncesi,  insanlık  tarihi  boyunca,  hemen  hemen  bütün 

insanların üzerinde fikir sahibi olduğu bir konudur. Çünkü dinsel bütün tartışmalar veya 

söylemler bir şekilde Tanrı’yla ilişkilidir.  

Bütün  bu  tartışmalar,  farklı  dinsel  yaklaşımların  ve  gruplaşmaların  oluşmasına  neden 

olmuştur.  Bu  ekoller  içerisinde  deizmin  modern  dünya  açısından  taşıdığı  önem, 

diğerlerinden  çok  daha  fazladır.  Günümüzde  deizmin  sistematik  bir  öğreti  olarak 

takipçileri ve sözcüleri olmasa da, oluşturduğu felsefi geleneğin etkisiyle, dinsel inanca 

sahip  olanların  bile  yaşamlarında  pratik  bir  şekilde  varlığını  sürdürdüğü  söylenebilir. 

Özellikle  modern  dünyanın  yükselişinde  başat  paradigma  olarak  görülen  sekülerizm 

sürecine deizmin iddiaları temel ve zımnî referans çerçeveleri oluşturmuştur. Bu süreç 

sonucunda ise dinî hayat gerilemiş ve “Tanrı öldü!” nidaları duyulmaya başlanmıştır.  

ş

te deizmin etkileri ile oluşan bu sonuç, bizi “deizm ve dinî hayat” adını verdiğimiz bu 



çalışmaya  yönlendirmiştir.  Bu  çalışma  giriş  dahil  olmak  üzere  üç  bölümden 

oluşmaktadır. Giriş bölümünde, modern paradigmanın yükselişi ve dinî hayatın çöküşü 

genel  boyutlarıyla  ele  alınmıştır.  Birinci  bölümde,  daha  çok  felsefi,  dini  ve  tarihi 

boyutlarıyla  deizm  öğretisi  tartışılmaya  ve  tanımlanmaya  çalışılmıştır.  kinci  bölümde 

ise  deizmin  etkileri,  daha  çok  sekülerizm  sürecinde  görülen  dinî  hayatın  gerilemesi 

ş

eklinde  ele  alınmış  ve  bu  paradigmanın  içerim  ve  uzantıları  tahlil  edilmeye 



çalışılmıştır.  

Son  olarak  şunu  ifade  etmeliyim  ki,  çalışmam  sırasında  bana  yol  gösteren  danışman 

hocam  Prof.  Dr.  Turan  KOÇ’a  ve  maddi,  manevi  desteğini  her  zaman  yanımda 

hissettiğim aileme teşekkürü bir borç bilirim.  



Mehmet ÖZTAŞ 

Kayseri-2006 

 

 

 



 


 

III 


DE ZM VE D NΠHAYAT 

Mehmet ÖZTAŞ 

ÖZET 

Modernite  olgusu  Avrupa  Aydınlanmasıyla  birlikte  yükselişe  geçen  ilahilikten 

arındırma  projesidir.  Bu  projenin  en  başat  paradigması  sekülerizmdir.  Sekülerizm  ise, 

kapsamlı bir  dünya  görüşü  olarak  ortaya  çıkmış  bir  süreçtir.  Bu  süreç  insanı  yerinden 

eden,  onu,  kendisine,  Tanrı’ya    ve  tabiata  yabancılaştıran,  insanın  ben  idrakini 

parçalayan; varoluş kaygılarını anlamsızlaştırıp, yeryüzündeki  varoluşu yemek, içmek, 

barınmak vb. temel ihtiyaçlara indirgeyen bir projenin ürünüdür.  

Sekülerizm  süreci,  dünyayı  kutsaldan  arındırıp,  insanoğlunu  ilahına  ve  ilahi  olan  her 

ş

eye  düşman  haline  getiren  profan  (din-dışı)  bir  dünya  görüşünü  yerleştirmiş  ve  dinin 



mutlak referans alanı olmaktan çıkmasını sağlamıştır. Netice olarak da dinî hayat adım 

adım gerilemiştir.  

ş

te  bu  profan  dünya  görüşünün  yerleşmesinde  belki  de  en  önemli  etken  deizm 



düşüncesi olmuştur. Çünkü, deizmin iddiaları bu profan dünya görüşünü açık bir şekilde 

desteklemekteydi.  Deizm,  17.  ve  18.  yüzyıllar  boyunca  Avrupa’da  yaygınlaşmış; 

“Aleme müdahale etmeyen bir Tanrı anlayışı”na dayanan ve “akla ve bilime gösterilen 

büyük güven”le bir “doğal din anlayışı”nı savunan dini ve felsefi bir harekettir. Deizm 

18.  yy.’dan  sonra  canlılığını  kaybetmiş,  fakat  asıl  varlığını  sekülerizm  sürecine  temel 

oluşturarak  devam  ettirmiş  ve  sekülerleşme  karşısında  dinî  hayat  olumsuz  yönde 

etkilenmiştir.  

Anahtar Kelimeler: Deizm, Doğal Din, Sekülerizm, Dinî Hayat  

 



 

IV 


DEISM AND RELIGIOUS LIFE 

Mehmet ÖZTAŞ 

ABSTRACT 

The  fact  of  modernity  that aroused  along  with  European  enlightenment is  a  project  to 

purify it from theology. The main paradigm of this project is secularism. Secularism is a 

process  that  appeared  as  an  extensional  understanding  of  world.  This  project  is  the 

outcome  of  a  project  that  leaves  man  in  a  confusion  and  makes  man  alienated  to 

himself,  to  God  and  to  nature and  destroys  his  perception  of  ego  and  later  makes  his 

worries  about  existance  meaningless  and  reduces  his  existance  on  earth  to  the 

fundamental needs, such as eating, drinking and accomodation. 

The  process  of  secularism  purifying  the  world  from  holiness  has  placed  a  profane 

understanding  of  world,  which  makes  human-being  enemy  against  his  God  and 

everything with God and also has paved the way for religion with no field of referance. 

As a result religious life has regressed step by step. 

The  thought  of  Deism  in  the  settlement  of  this  understanding  of  world  is  perhaps  the 

most  significant  factor;  since  the  claims  of  Deism  have  obviously  supported  that 

profane understanding of world. Deism becoming widespread in Europa during the 17th 

and  18th  centuries  is  a  religious  and  philosophical  movement  that  dwells  upon  "the 

understanding  of  God  that  has  no  active  role  in  the  world"  and  that  adopts  "the 

understanding of a natural religion" with "geat reliance on religion and morals."  Deism 

after the 18th century lost its influence but continued its main existance becoming the 

basis of the process of secularism and affected religious life in a negative way against 

secularisation. 

Key Words: Deism, Natural Religion, Secularism, Religious Life 

 

 



 


Yüklə 0,51 Mb.

Dostları ilə paylaş:
  1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   25




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə