zindan günlərinin sayı artdı, onda yuxularım da dəyişdi: Görürdüm ki, artıq evə gedə bilmirəm,
ailəm, əzizlərim yanıma gəlir.
***
Şəhriyarla ayrı-ayrı saxlanılanda tənhalığın dəhşəti bütün varlığımı bürümüşdü. Belə ki, hər
gün eyni vaxtda yatmaq, eyni vaxtda yemək, eyni vaxtda oyanmaq, kəsəsi, nizamsız həyatımın
nizama salınması məni heyrətləndirirdi.
İnsan orda sabahı gözləmir. Sübh azanında oyanırsan, iki saat keçir yemək vaxtı olur, iki
saat sonra ayaqyoluna aparırlar, günorta yeməyinin vaxtı yetişir. Daha sonra saat beşdə bir də
ayaqyoluna aparırlar, bir az keçir axşam yeməyini gözləyirsən, sonda da yatmağı və növbəti
günü. Saatın neçə olduğunu ya təxmin edirsən, ya da yeməyin və ayaqyoluna aparılan vaxta
əsasən zamandan xəbərin olur. Sabahı yox, bir neçə saat sonranı gözləyirsən ancaq. Sanki bütün
gələcəyin o gözlədiyin bir neçə saatdan ibarətdir.
***
ETTELAATın təcridxanasında qalanda imamların doğum və şəhadət günlərində bizə
meyvə verirdilər. Elə ki, o meyvələri yeməyə başlayırdıq, o dəqiqə ev, ailə yada düşürdü,
boğazımız tıxanırdı, elə bil, zəhər yeyirdik. Yaxşı yadımdadır: anamın səsi hərdən qulağıma
gələndə az qalırdım başımı divara çırpam, belə bir vaxtda hansısa imamın mövluduyla əlaqədar
bizə ərik və gilas gətirdilər. Meyvələri yedikcə elə bilirdim, anam kənarda dayanıb ağlaya-ağlaya
mənə baxır. Vətənə qayıdandan sonra öyrəndim ki, ölkədə olmadığım dörd ay ərzində anam bir
dəfə də olsun, meyvə yeməyib, deyirmiş ki: “Fərid bu il bir dənə meyvə nübar eləməyib, mən
nətər anayam, onlardan yeyim?!”
***
Şəhriyar səbir gətirməyə, asqırığa inanan adamdı. Yaxınlıqdakı kameralardan asqıraq səsi
eşidən kimi sevinirdi:
– Hə, bax, ev və azad olmaq haqqında düşünürdüm, səbir gətirdilər. Bu gün ən azı bizi
ailəmizlə danışdıracaqlar.
Bir gün, iki gün, üç gün... Səs çıxmırdı, bir xeyir xəbər ala bilmirdik... Sonralar məlum
oldu ki, biz elə bütün günü azad olmağı düşünürük, səbir gələndə də elə bilirik, ürəyimiz düzdü.
Bir sözlə, o vaxt-bivaxt gələn səbirlər, asqıraqlar ümidimizi daha da puç edirdi.
***
Bizi ailəmizlə telefonla danışdıranda birgə yox, tək-tək danışdırırdılar. Otağa gələndən
sonra ailəmizlə nə danışmışıqsa, həmin sözləri bir-birimizə nağıl eləyərdik.
...Narahat vaxtımızdı, 26 gündür ki, ailəmizlə danışmırıq, saç-saqqalımız da o qədər
çoxalıb ki, bir-birimizi güclə tanıyırıq. Şəhriyarı ailəsiylə telefonla danışdırdılar, mən də
Şəhriyar gələnəcən kamerada var-gəl edib böyük həsrətlə gözləyirəm ki, gəlsəydi, Azərbaycanda
bizimlə bağlı nə baş verdiyini – atasından eşitdiklərini danışardı. Axır ki, gəlib çıxdı. Şəhriyar
içəri girən kimi soruşdum:
– Nə danışdın, Mail dayı nə dedi?
– Hə, heç nə, xoruzumu soruşdum, dedi ki, böyüyüb.
Bu qədər problemlərin içində atasından xoruzunun “hal-əhval”ını soruşması bir yana, o
qədər informasiyaların içində mənə xoruzunun yaxşı olmasını birinci xəbər kimi çatdırmağı lap
cızdağımı çıxardı.
***
ETTELAATın təcridxanasında olanda müstəntiq gəlməyəndə bərk darıxırdım, istəyirdim
ki, lap lazım olmayan suallar versin, amma gəlsin, təki danışmağa adam olsun, vaxt getsin.
Çünki informasiyasızlıq məni dəlilik həddinə gətirib çıxarmışdı. Özüm öz aqibətimdən o qədər
xəbərsiz idim ki, özümə yadlaşmışdım, hər dəfə növbətçinin səsini eşidəndə qapını döyüb
müstəntiqin gəlib-gəlməyəcəyini soruşurdum. İnsansızlığın səsi o qədər qulağıma dolmuşdu ki,
öz səsimə yadlaşmışdım. Bir gün ağlayırdım, səsimi eşidən növbətçi gəlib soruşdu:
–
Niyə ağlayırsan?
Cavab verdim:
–
Anamdan ötrü darıxıram.
Kişi arsız-arsız dedi:
– Fəqət bixəyal olacaqsan, ananı sən yaratmamısan ki, sən də dərdin çəkəsən, vəl Allah
fikir eləsin, küllən sakit olacaqsan!!!
Öz-özümə dedim: necə yəni insan onun üçün min bir dürlü zəhmət, dərd çəkmiş anasını
unuda və hər şeyi Allaha buraxa?! Kişinin üzünə dolaşıq-dolaşıq baxıb, ağzımı doldurdum
deyəm ki, – “sən çox əclaf adamsan, amma mən əclaf deyiləm”, – sözlər dilimin ucuna
çathaçatda özümü toparlayıb sözü fırlatdım:
– Sən çox möhkəm adamsan, amma mən zəifəm. – Kişi, elə bil, ürəyimdəki sözləri başa
düşdü, başını bulaya-bulaya çıxıb getdi.
***
ETTELAATda qalanda yatdığımız kamerada qələmdən istifadə etməyə icazə vermirdilər,
deyirdilər ki, boğazınıza soxub özünüzü öldürə bilərsiz. Ta başa sala bilmirdik ki, ay qardaş, biz
nə ilə özümüzü öldürsək də, qələmlə öldürmərik. Qələm bizi öldürməz, qələm bizi yaşatmaq
üçündür.
Amma o qanıacı növbətçiyə bütün bunları izah eləmək çox çətin idi. Kamerada bütün
qablar da plastik idi, adam hirslənsəydi belə, özünü doğraya bilməzdi. Digər şeylərdən yox,
məhz, qələmdən qorumaqları mənəvi cəhətdən bizi çox sarsıdırdı.
***
Bir dəfə Şəhriyarın rəhmətlik anası ilə bağlı qəlbinə maraqlı bir şeir gəlmişdi, yadından
çıxmamış yazmaq istəyirdi. Qapını döyüb nəzarətçidən qələm istədi:
– Mənə qələm verin.
– Nəyinə gərəkdi qələm?
– Anamla bağlı qəlbimə bir şeir gəlib, onu vərəqə köçürəcəm.
– Olmaz.
– Niyə?
– Gedib evinizdə yazarsan.
– Nə vaxt gedəcəm evə?
–
Bilmirəm. Hələ çıx havaxorda bir az gəzin, görüm tapsam gətirərəm. – Şəhriyar
irəlidə, mən arxada havaxora çıxdıq. Həbsxana paltarının içində Şəhriyar daha da büzüşdü,
divarın dibinə çömbəldi və gözündən yaş süzülməyə başladı, çünki bilirdik ki, bu qoca bizə
qələm-zad gətirən deyil, şeir yaddan çıxacaq. İnsafən deyim, digər növbətçilərdən qələm istəyən
kimi gətirirdilər, bircə bu qoca kişi şair-filan hərləyən adam deyildi. Şəhriyar bir az özünə
gələndən sonra kefi duruldu və başını göyə sarı qaldırıb “məşhur” qarğışını dilə gətirdi: “Qoca,
sən mənə qələm vermədin, Allah səni cırıq-cırıq eləsin”.
***