Belə də olur
Təbriz həbsxanasının “Cavani” bölməsinə gətirildiyimizin birinci günü on-on beş məhbus
başımıza toplaşdı, hərəsi bir sual verirdi, çoxu da deyirdi ki, yer tapmısız da gəlməyə, camaat
Avropaya gedir, siz də bura gəlmisiz. Bizi o qədər sorğu-sual elədilər ki, lap cana doyduq. Sonra
da bizi bölmə rəisi öz otağında sorğu-sual eləməyə başladı. Rəis və onun yanında əyləşən
vəkilbənd cavan göründüklərinə görə gənc məhbuslardan seçilmirdilər. Biz də elə bildik, bunlar
da zindanidirlər – dustaqdılar, başladıq bunlarla hətərən-pətərən danışmağa: “Bəsdirin də, nə
qədər eyni sualı vermək olar?! Siz kimsiz ki? Biz bu qədər suala cavab vermək məcburiyyətində
deyilik”. Bir də gördük ki, allah-allah, vəkilbənd qızışdı nə qızışdı:
–
Ey, bakılılar, bura Bakı döyül ha, bura zindandır, burda qətl var, qətl edənə də
edam var. Mən də qətl törətmişəm, cəzam da edamdır, yəni bundan sonra həyat gözümdə deyil,
mənim kimi öz ölümünü gözləyən onlarla adam var, belə danışarsız bağırsaqlarınızı boynunuza
dolayarlar, Əbəlfəz haqqı.
Biz də donub qalmışdıq: ay Allah, nə zibilə keçmişik, bura haradı, biz kimik, niyə belə
oldu? Ürəyimizdə deyirdik ki, Bakıda bu günə qədər qolumuzdan polis də tutmayıb, indi gəlib
düşmüşük bu saysız-hesabsız “adamyeyənlər”in içinə, belə şey olar?
Vəkilbənd cəza kimi bizi balaca bir otağa saldırdı və bir nəfərə əmr etdi ki, bunların başını
qırxın. Şəhriyar dil-dil ötdüyünə görə onun saçını lap nazik qırxdılar.
Biz elə bilirdik ki, yaxın günlərdə azad olunacağıq, bu kökdə saçla Bakıya getməyi
özümüzə yaraşdırmırdıq. Şəhriyar hərdən deyirdi: “Kaş bir az da proses uzana, saçımız
çoxalandan sonra gedək, yoxsa qulaqlarım biabırçılıqdı”.
***
Həbsxanada həftənin dördüncü günləri kino saatı olurdu. Bir dəfə də Bruce Leenin filmini
gətirmişdilər. Həmin vaxt bikef-bikef həbsxananın həyətində gəzişirdim. Çağırdılar ki, gəl filmə
bax. Əvvəl getmək istəməsəm də, sonra fikirləşdim ki, gedib baxım, bir az da vaxt orda keçsin.
Nə isə, gəldim kino otağına.
Dublyaj ləzzət elədi. Deməli, döyüşdə düşmənləri baş-ayaq edən Bruce Leenin dəstəsindən
olan adam onları ölümdən xilas edən məşhur döyüş ustasına belə təşəkkür edirdi:
– Ağayi Bruce Lee, əllərin ağrımasın...
Düzü, bu kadr, o səs, o ifadə hələ də qulağımdan getmir. Həmin gün bu sözlərə o qədər
gülmüşdüm ki, dərdlərim az-bir az yadımdan çıxmışdı.
***
Bir dəfə iki dildə olan maraqlı sözlər haqqında danışanda qətl törətmiş bir cavan oğlan
soruşdu ki, arvadların döşlərinə taxdığı geyimə nə deyirsiz? Cavab verdim:
– Lifçik.
Eyni sualı mən də ona verdim. O isə dedi ki, biz həm sinəbənd deyirik, həm də koledübarə.
Bilməyənlər üçün deyim, koledübarə ikinəfərlik papaq deməkdir. Düzü, onda, həmin sözün
təyinatı ləzzət eləmişdi.
***
Təbriz zindanında olanda Vəhid adlı qoluzorlu, əhli-kef bir oğlan vardı, zindana düşəndən
bəri əməlli-başlı cana gəlmişdi, kökəlmişdi. Yeganə adam idi ki, həbsxanadan getmək haqqında
düşünmürdü. Hərdən də havaxorda olanda ucadan qışqırırdı:
– Həbsxana döyül e, Küveytdi, Küveyt! (Onlar Küveyti dünyanın cənnəti sayırlar.)
Hərdən ondan soruşurdum:
– Zindanın nəyi yaxşıdı eşikdən?
Tez cavab verirdi:
– Eşikdə olanda anama deyirdim bir köynək al, daşdan səs çıxırdı, anamdan yox. Amma
burda biləndə ki, paltarım yoxdu, tez alıb gətirir. Eşikdə gündə üç dəfə yemək tapmırdım, burda
verirlər. Eşikdə kimin evinin içində super-market var? Heç kimin. Amma burda zindanın içində
super-market var, nə istəyirsən al, ye. Eşikdə uşaq vaxtı topum olub, yox, amma burda dövlət
oynamağa top da verib.
***
Vəhid çox hazırcavab idi. Bir dəfə soruşdum ki, bu oğlanların çoxu niyə qaşlarını alırlar?
Düşünmədən cavab verdi:
– Qədim vaxtlarda oğlan uşaqları kömürdən bığ çəkib atalarına oxşamaq istəyirdilər, indi
də qaşlarını alıb analarına oxşamaq istəyirlər... – sonra da bərk qəhqəhə çəkib güldü.
***
Bir dəfə arxadan Vəhidi çağırdılar:
–
Ə, arxanı bizə çevirmə, çölü görə bilmirik.
Vəhid razı bir əda ilə cavab verdi:
–
Gülün dalı-qabağı olmaz.
Əclaf çox hazırcavab idi.
***
Ailəmizlə görüşə gedəndə, qolumuza möhür vuran rəis bizi çox sorğu-sual elədi. Axırda
yaşımızı soruşanda atasını görmək üçün tələsən, eyni suallardan cana doymuş Şəhriyar dilləndi:
– 22 yaş mənim var, 23 yaş Fəridin, birgə də eləyir 45 yaş.
Şəhriyarın cavabından suallarının ardını gətirməyən rəis bizim qolumuza möhür vurub
yola saldı. Ondan sonrakı görüşlərdə də bizi yubandırmadı. Hər dəfə də bizi görəndə Şəhriyara
baxıb gülə-gülə deyirdi: ikinizin birgə 45 yaşınız var, hə?
***
Şəhriyar məndən hündür idi deyə, hamı elə bilirdi, onun yaşı çoxdu, bütün sualları ona
verirdilər. Bu da onda bezginlik yaradırdı. Bir sözlə, bəstəboy olmağım orda çox karıma gəlirdi.