Fərrux rüSTƏmov tamilla dadaşova ali MƏKTƏb pedaqogikasi

piiorität,

 latınca 

piror -

 birinci, 

böyük

 deməkdir. Hər hansı 

fəaliyyətin həyata keçirilməsində vaxt etibarilə birincilik) 

rolunu əsas götürür. 

Pedaqogtkanın 

predmeti

 ilə bağlı müxtəlif fikirlər 

vardır. Bu haqda yayılmış ən geniş fikir belədir; pedaqogika - 

tərbi yan in qcmunmyğunluqlannı, tendensiyalarını, perspekti

 v 

və prioritetlərini, nəzəriyyə və texnologiyalarım, məzmununu, 

prinsiplərini, forma və metodlarını tədqiq edir. 

Tərbiyə birmənalı anlayış deyil və ən azı dörd mənada 

işlədilir. 

Äf 

geniş so.sial mənada

 - bütövlükdə cəmiyyətin, sosial 

mühitin şəxsiyyətə təsiri;

 

geniş pedaqoji mənada

 - təhsil-tərbiyə sisteminin, 

pedaqoji prosesin şəxsiyyətə məqsədyönlü təsiri; 

dar pedaqoji mənada -

 şəxsiyyətin istiqamətinin və 

psixi keyfiyyətlərinin formalaşdırılması; 

Ä' 

daha lokal mənada -

 konkret tərbiyə vəzifələrinin (əx- 

laqi keyfiyyətlərin, estetik zövqün, mədəni davranışın 

tərbiyəsi) reallaşdırılması. 

Olduqca mürəkkəb sosial proses olan tərbiyə bir çox 

elmlərin kontekstində onlarla qarşılıqlı əlaqədə öyrənilir. 

Fəl- 

səfə

 - tərbiyənin 

ontologiya

 (yunanca 

on, ontos -

 mövcud 

olan, 

loqos -

 elm, təlim deməkdir. Fəlsəfədə varlığın ümumi 

əsasları, prinsipləri, strukturu və qanunauyğunluqlarından 

bəhs edən təlim nəzəriyyəsi) və 

qno,seologiyasını

 (yunanca 

qnosis -

 bilik, 

loqos -

 elm, təlim, idrak nəzəriyyəsi deməkdir); 

sosiologiya -

 şəxsiyyətin (sosializasiyası) ictimailəşməsi prose- 

sini; 

etnoqrafiya

 (yunanca 

ethnos -

 xalq + 

qrajiye -

 xalqları 

etnosları, onların məişətini, adətlərini, etnik birliklərin 

yaranması və inkişafını, onların yayılması və qarşılıqlı mədəni 

əlaqələrini öyrənən tarix elmi) tarixi inkişafın müxtəlif 

mərhələlərində dünya xalqlarının tərbiyə fəaliyyətini; 

iqtisa- 

diyyat

 elmi-tərbiyə üçün optimal infrastruktur sistemlərin 

yaradılmasını; 

psixologiya -

 şəxsiyyətin yaş və fərdi xüsusiy- 

yətlərini və inkişaf qanunauyğunluqlarını öyrənir. 

---

Tərbiyə 

konkret  tarixi  proses  olub,  cəmiyyətin  və  dövlətin 

sosial-iqtisadi,  siyasi  və  mədəni  inkişaf  səviyyəsi  hər  bir 

millətin ınilli xüsusiyyətləri ilə şərtlənir. 

Tərbiyə 

şəxsiyyətin 

məqsədyönlü 

və 

mütəşəkkil 

formalaşması prosesidir. Tərbiyə 

özünəməxsus xüsusiyyətləri olan 

ictimai  hadisədir.

  Tərbiyə  elə  bir  ictimai  hadisədir  ki,  onsuz 

cəmiyyətin  mövcudluğu  və  irəliyə  doğru  inkişafı  mümkün  deyil. 

Hər  bir  yeni  nəsil  özündən  əvvəlkiləri  əvəz  edərkən,  qazanılmış 

maddi  və  mənəvi  sərvətləri  mənimsəyir,  yaşlı  nəslin  təcrübəsinə 

söykənərək  onu  daha  da  zənginləşdirir.  Bu  mürəkkəb  proses 

arasıkəsilmədən  dialektik  surətdə  davam  edərək  cəmiyyətin 

tərəqqisini  təmin  edir.  Deməli,  tərbiyə