Fərrux rüSTƏmov tamilla dadaşova ali MƏKTƏb pedaqogikasi

Dar  mmada  pedaqoji  texnologiya

  müəllimin  konkret 

fəaliyyəti  ilə  bağlı  ardıcıl  hərəkətlər,  əməliyyatlar  sistemi, 

təlim-tərbiyə  prosesinin  təşkili  qaydalarının  məcmusu  və  qarşıya 

qoyulmuş  məqsədlərə  çatmağa  imkan  verən  alqoritm-  lərdən 

(müəyyən  qrup  məsələlərin  effektiv  həllini  təmin  edən  qaydalar 

məcmusu) ibarət texnoloji zəncirdir. 

Təlim-tərbiyə  prosesinin  məqsəd  və  vəzifələrinin 

diaq- 

nostlaşdmlması

  (yunanca  diaqnosis  -  müəyyən  etmək  deməkdir), 

perspektivlərin  müəyyənləşdirilməsi,  nəticələrin  əvvəlcədən 

aşkarlanması,  planlaşdırma  və  təşkilatçılıq  işi,  pedaqoji  təhlil 

əsasında  düzəlişlər  etmək  və  sonrakı  fəaliyyətin  proqramının 

hazırlanması, bütöv texnoloji zəncirin həlqələridir. 

Hər  bir  texnologiya  - 

hazırlıq,  foaliyyot  prosesi  vo  onun 

tohlili

 kimi mərhələlərdən ibarətdir. Pedaqoji texnologiyanın hər bir 

mərhələsi tamın bir hissəsi kimi öyrədən və öyrənənlərin müvafiq 

əməliyyatlarım  nəzərdə  tutur.  Ümumiyyətlə,  texnologiyalar 

biri-biri  ilə  bağlı,  ardıcıl,  əlaqəli,  biri-birini  tamamlayan 

mərhələlərdən (əməliyyatlardan, proseduralardan, operasiyalardan) 

ibarət olur. • 

Hər  bir  texnologiyanın  işlənməsi  bu  və  ya  digər  nəzəri 

konsepsiyaya  əsaslanır.  Texnologiyaların  hazırlanması  mürəkkəb 

prosesdir və ardıcıl olaraq aşağıdakı mərhələlərdən keçir: 

15 

---

v' 

konsepsiya mərhələsi {latınca 

concepiio

 - başa düş- 

mə, sistem, müəyyən nöqteyi-nəzər, rəhbər ideya, 

əsas fikir deməkdir); 

metodoloji mərhələ; 

əməliyyat mərhələsi; 

təhlil mərhələsi; 

nəzarətedici-qiymətləndirici mərhələ. 

Hazırda müxtəlif pedaqoji texnologiyalar mövcuddur 

nəticələrin müəyyənləşdirilməsi mərhələsi; 

ümumpedaqoji texnologiyalar; 

təlim texnologiyaları; 

tərbiyəedici texnologiyalar; 

^

 inkişafetdirici texnologiyalar; 

kompüter texnologiyaları; 

oyun texnologiyaları; 

yaradıcı kollektiv fəaliyyətin texnologiyaları; 

əməkdaşlıq texnologiyaları və s. 

Pedaqogikanın əsas kateqoriyaları vəhdətdədir, biri- 

digərinə nüfuz etməklə biri-birini tamamlayır. Beləliklə, baş- 

lıca kateqoriyadlarm mahiyyətinin dərk edilməsi pedaqogi- 

kanın bir elm kimi formalaşmasına kömək edir. 

1.2.

 

PEDAQOGIKADA DIFERENSIASIYA 

və 

İNTEQRASİYA 

PROSESLƏRİ 

Pedaqogika  elminin  diferensiasiyası  əsasən  iki  istiqamətdə 

gedir: 

yaşa görə; 

təlim-tərbiyə müəssisəsinin tipinə görə. 

Hər  hansı  mürəkkəb  sistem  kimi  pedaqogika  elminin 

müvafiq  sahələri  arasında  ardıcıllıq  və  sıx  əlaqə  var.  Pedaqogika 

elminin  arxitekturasının  özünəməxsusluğu  onun  son  dərəcə 

mürəkkəb varlıq olan insanı, onun təhsili, tərbiyəsi və inkişafının 

formalaşmasım öyrənməsində, qabaqcıl təcrübəni 

16 

---

ümumiləşdirməsində,  diaqnostik  məlumatlar  və  praktika  üçün 

tövsiyələr işləyib hazırlamasında ifadə olunur. 

Məktəb  pedaqogikası*  baza  elmidir.  O,  təhsil-tərbiyə 

müəssisələrində  pedaqoji  prosesin  metodoloji,  nəzəri  və  tətbiqi 

problemlərini öyrənir. 

Siır^th diferensiasiya prosesi

  /?ə- 

licrxsimb 

nwktab pedaqogikası artıq ümumi pedaqogika statusunu almuşdır.

 

Pedaqoji  elmlər  sisteminə  daxil  olan  digər  xüsusi  sahələr 

ümumi pedaqogika əsasında formalaşır. 

Ümumi pedaqogika iki böyük sahəyə ayrılır: 

pedaqogika tarixi; pedaqogikanın 

nəzəriyyəsi.