29
Uşaqlar üçün, yəni sabahın fəal insanları,
cəmiyyətin gələcək kişi və qadınları üçün ad qoyma
məsələsi İslam baxışlarına görə xüsusi əhəmiyyət
daşıyır. Müasir inkişaf etmiş ictimai elmlər, xüsusilə
də elmin psixologiya, sosiologiya, pedaqogika və
hətta kriminologiya kimi sahələri çoxlu nəzəri və
kitabında bu məsələyə çox aydın şəkildə izah
əyani dəlillərlə sübut etmişdir ki, insan şəxsiyyəti ilə
verərək öz kitabında belə bir missal çəkir: “Çox
onların adları arasında qəribə və inkaredilməz bir
söyüş danışan bir adam həmişə qəbzlikdən şikayət
əlaqə var. Başqa sözlə desək, uşaq üçün ən gözəl və
edirmiş. Amma pis sözləri tərgitdikdən sonar
layiqli adın seçilməsinin onun şəxsiyyətinin
qəbzliyinin aradan getdiyini söyləyir.”
yaranmasında, formalaşmasında, zehni-fikri
İnsanın bir ömür hər gün yüzlərlə dəfə
qabiliyyətinin inkişafında, hətta onun gələcək həyat
eşitdiyi adının onun şəxsiyyətinə, gələcək taleyinə
yolunun necə qurulmasında mühüm təsiri var. Bu
təsiri danılmaz həqiqətdir.
təsir onun həyat yolunun təkamülündə, düzgün
İslamın gözəl ayinində, qayda-qanununda tam
tərbiyəsində, özünə və cəmiyyətdə tutacağı yerə
incəliklə ölçülüb-biçilmiş, nəzərə alınmış başqa
inamında, bir sözlə, gələcək inkişafında mühüm rol
məsələlərlə yanaşı, gözəl və xoş səslənən, yaxşı
oynaya bilər. Əksinə, pis və münasib olmayan adın
mənalı adın seçilməsinə də böyük əhəmiyyət
uşağın əhval-ruhiyyəsinə mənfi təsiri olur,
verilmişdir. İslam gözəl və yaxşı adın seçilməsini
şəxsiyyətinə xələl gətirir, özünə inamını qırır, təlim-
ata-ananın öhdəsinə qoymaqla yanaşı, uşağın
tərbiyəsini, istedad və qabiliyyətini korlayır. Son
bəyəniləsi bir adı daşımasını da valideynin vəzifə
nəticədə, hətta onun yaramaz yollara düşməsinə,
borcu hesab etmişdir. Belə ki, əgər valideyn uşağın
cinayətkarlara qoşulmasına gətirib çıxara bilər.
bu qanuni hüququnun ödənilməsində bir qüsura yol
Sözün ecazkar gücünün olması artıq 20-ci
vermiş olsa, uşaq Məhşər günündə ata-anasından
əsrin son elmi nailiyyətlərindən hesab olunur.
bunu tələb edə bilər.
Beləki, söz ətraf mühitə kifayyət qədər təsirə
malikdir. Həmçinin insanların ifadə etdikləri və ya
Hədislərə nəzər salaq.
eşitdikləri sözlərin insan mənəviyyatına hətta fiziolji
İmam Kazim(ə): “Kişinin öz övladına verdiyi ilk
durumlarına belə təsir edə bilir. Sadə bir misal. Əgər
bəxşiş və ehsan onun üçün gözəl ad seçməyidir.
iki stəkan su götürsək və stəkandakı suyun birinə
Beləliklə övladlarınıza gözəl adlar seçin.”
yaxşı digərinə isə pis sözlər söyləsək 1-cinin
Pis adların dəyişdirilməsi haqda isə İmam
molekulyar quruluşunda müsbətə 2-cidə isə mənfiyə
Baqir(ə)buyurub: “Allahın Rəsulu (s) kişilərin və
d o ğ r u d ə y i ş i k l i k y a r a n a c a q . B ö y ü k r u s
şəhərlərin pis adlarını dəyişdirərdi”
psixoloqlarından olan Valeriy Sinelnikov özünün
“Sözün ecazkar gücü və məhəbbtin düsturu”
Laçın
İnsanın en değerli varlığı ve asıl sermayesi
edemiyorsan ömür sermayesi heba olur ve asıl yurda
ömrüdür.Yılların, ayların ve günlerin birbiri ardına
ulaşamazsın yine ne kaybedersen et. Anayurdun
gelip geçmesi ömür sermayesinden bir şeyler alıp
sahibini bulursan her şeyi kazanmışsın demektir.
götürüyor, böylece bu sermaye azalmakta ve
“Ya Rabbi seni bulan neyi kaybetmişti ki ve seni
tükenmektedir.
k a y b e d e n n e y i b u l m u ş k i ? “
Tükenen bu sermaye karşılığında elde edilen
Evet bir çok insan vardır ki ömrünün önemli bir
şeyin en azından buna denk gelmesi gerekir ki, insan
bölümünü ilim kazanmak, dini yaşamak ve
zarar etmemiş sayılsın, her ne kadar bu da zarardır
yaşatmaya adamış, bu yolda nice zorluklara
ama yine en azından sermaye kurtulmuş olur.
katlanmış, işkenceler görmüş ve cihad etmiştir, ama
“İki günü eşit olan zarardadır” Hadisi de bunu
nedense bir bakıyorsun Ali ekseninden çıkmış
vurguluyor. Ömür sermayesinin karşılığı dünyevi
Muaviye sofrasına koşmaktadır . Ali'nin adaletinin
bir şey olamaz. Çünkü ömrün bitişiyle dünya ve
çekilmez olmasının muhakkak ki rolü vardır bu
dünyalık olan her şey de bitmektedir, öyleyse ömrün
kaçışlarda. Ancak insanın içinde Muaviyeleşme
bedeli ancak manevi bir şey olmalıdır ki ruh gibi
zemini olmazsa neden Muaviye sofrasına gitsin ki ?
kalıcı olsun “melekut aleminin kuşuyum, toprak
İmam Ali (as) adaleti tanımlarken şöyle
aleminin ehli değil “ diyen Mevlana “ Beni bu
buyuruyor: “ Hak ve adalet, söylem bazında çok
dünyaya getiren yine asıl vatanıma götürecektir”
geniş bir alana sahip ama uygulama ve insaf etme
diyerek kalıcı yurdu ve ömrün bedelini açıklayan “
konusunda çok dar alanlı bir konudur” Nice insanlar
Allah can ve mallarınızı satın alıp karşılığında
görüyoruz ki adalet ve hakkı anlatırken çok
c e n n e t v e r i r ” a y e t i n i t e f s i r e t m e k t e d i r.
kapsamlı ve hayranlık uyandırıcı biçimde anlatırlar
Dünya hayatında ne kazanırsan kazan tüm
ama eline bir makam ve mevki geçince adaletin dar
kazanımlarını son ana kadar taşıyıp sahibine teslim
uygulama alanında nasıl da insaf ve adaletten
ÖMÜR
30
Kadir AKARAS
o l d u k ç a u z a k l a r d a s e y r e d i y o r l a r . ?
yıldızlarından biri olan İmam Musa Kazım (a.s)
Bireysel günahlardan ve sapmalardan kurtuluşun
ömrünün son nefsini vermekte olan bir zatın
kolay olduğu hatta tövbe ile o günahların “hasene” /
ziyaretine gitmişti. Ömür sermayesini tüketen
iyiliğe tebdil olacağı Kur'an da belirtilmiştir. Ancak
birinin yanındakiler bu sahneden çok etkilenmiş
sosyal ve siyasal sapmalar, inat ve çekişme
olmalılar ki, imam'a bu anı ve niceliğini sordular.
güdüsüyle el birliği edip insanın ömür sermayesini
İmam Musa Kazım (as) şöyle buyurdu:
boşa tüketmesine sebep olabiliyor. Çektiği onca
“Ölüm temizleyici bir geçiş sürecidir.Müminleri
zorlukların tam da karşılığını alacakken dünyevi
işledikleri günahlardan temizliyor, öyle ki işledikleri
makamlar ve nefsani arzular onu ateş çukurunun
günah ve çektikleri acılar ölümü tattıklarında silinir
kenarına taşıyor. Ateş çukurundan kurtulabilmek
ve günahlardan arınmış olur. İman ehli olmayanlar
için bir İsevi yed-i beyza'ya bir Alevi Yedullah'a ve
için ise yaşadıkları güzel ve rahat günler, yaptıkları
bir Mehdevi kurtarıcıya ihtiyaç duyar ama ne yazık
iyiliklere mükafat olarak bu dünya'da verilir ve tüm
ki onları terk etmiş ve Muaviye sofrasında
iyiliklerden tasfiye olmuş halde öteki dünyaya göç
oturmuştur.“ Ala lanetullahi ale-l kavm iz-zalimin” eder. Bu arkadaşınızın hali ise günahlardan ve
Onlar artık rahmet elinden uzaktırlar. Yazık etmişler
kötülüklerden arınmış ve tertemiz olarak biz
kendilerine ve kendilerine uyanlara. Tarihi
Ehlibeyte misafir olarak ahiret yurduna
tecrübeler ve bunları bize anlatan tarih bizim için
kavuşmaktır.”
çok değerlidirler. Tarih örneklerle dolu bir ayna gibi
karşımız da durmaktadır. Peygamberlerin “ Rabbim
bizi sana teslim
olmuşken öldür”
dualarındaki derin
manayı da böylece
anlamış oluyoruz ki
“ ne idim değil ne
o l d u ğ u m u z a “
bakmalıyız. Ömür
sermayesinin son
n e f e s i n i
verdiğimizde elimiz
Ali elinde dilimiz
Ali zikrinde ise
anayurda selametle
girebiliriz, lakin Ali
ekseninde değil de
Muaviye elinde ise
elimiz ve sözlerimiz
Muaviye'nin sözü
ve sloganıysa ömür
s e r m a y e s i
t ü k e n m i ş t i r v e
insanın insanlığı
yok olmuştur.
“ R a b b i m n e
o l u r s a m o l a y ı m
beni Ali ekseninden
ayırma” Hüseyni
velayetin yolunda
ömrümü tüketmeyi
nasıp et bize”
V e l a y e t
s e m a s ı n ı n
31
32
qəmə
Ağlamır ağlamağa canda belə taqəti yox
SU
Su kənarində suzundan yananın halinə
bax
Körpə oxlandı və az ömrü yetişdi təmama
Xətmi peyğəmbərə quranda gəlib böylə
Su qabağin kəsib həqqi dananın halinə bax
Diksinib açdı gözün sanki deyirdi imama
nida
Mən sudan xəlq elədim aləmi söylibdi
Nə oleydi kimə aiddisə həqqim bilə su
Daha su istəmirəm qanə dönəydi belə su
xuda
Az qalıb zülmin əlindən belə qalxsın zilə
Məni qaytar anama verdi mənə Hərmələ
su
su
Ol səbəbdəndiki su tiynətidir dünyanın
Ta əzəldən bu yana ziynətidir dünyanın
Bu sudan xəlq olunan dəhr özü viran
Zülm olunmuş o kəsə kimki həqin talibidir
qalsın
Su verilmib o kəsə kim ki suyun sahibidir
Rəngi yox hiyləsi yox yəni ki mütləq
Az qlıb çərxi-fələk bu işə heyran qaksın
şəffav
Fikr elə bir su ki məhriyyeyi Zəhra olsun
Yari ənsarini haqq uğruna qurban verdi
Ona bir rəngi qatarsansa əgər oldu müzaf
Gül tək övladları əmmaki ətəşdən solsun
Özü cananı yolunda elə bir can verdi
Sudu Fironu edən qərq qılan qəti həyat
Bir kiçik qız baxır həsrət ilə səqqayə tərəf
Hələ tarix gözü görmübdi belə qurbani
Su verib həzrəti musaya çətin anda nicat
Utanır baxmayır Əbbas Rüqəyyayə tərəf
Hələ çərxin özü görmübdi belə qurbanı
Son qoyur gahi görürsən elə bir müşgülə
Çün başı nizədədür oxda vurublar gözünə
Canını verdi fəda şahi-şəhidan o zaman
su
Utanır ondan ötür ki əməl etmib sözünə
Xabi qəflətdə yatan ümmətə əmr etdi oyan
Gahi yandırmaq ilə döndərir qəlbi külə su
Yetirə bilmib ətəşdən quruyan bir gilə su
Kərbəladan coşa dünyaya sala vəlvələ su
Elə varlıqdıki su kim onu idrak eliyər
Halbuki bəs eliyərdi o gülə bir gülə su
Kimsənin bəlkə yana qəlbi gözündən gələ
Mənəviyyatını cismindən əzəl pak eliyər
su
Xeymələrdən gələn əfğanə Əbəlfəz
Necə dünyadə su tək pak eliyən zat vardır
dözməz
Bu nahaq qanlar ilahi qalacaqmı yerdə
Əhli-beytdə bəşərə paklıq üçün meyardır
Sudan ötrü batan əl qanə Əbəlfəz dözməz
Nə zaman haqqın üzündən çəkilər bəs
pərdə
Cismi su pak eliyir əhli-beyt isə canı
Razıdur qəsdinə şəmşır ilə hamı duralar
Yalnız onlardı edən cismi-canı-nurani
Kəsələr qollarını həm gözünə ox vuralar
Gözləri yolda qalanlar nə qədər
gözləyəcək
Suyun haqqında bunu söyləsəm ancaq bəs
Məşqi ağzında tutar amma gələr əslində
Daha qeyrətli olanlar nə təhər gözləyəcək
edir
Ona yox məşqinə ox dəysə ölər əslində
Həzrəti Fatimənin dəhridə mehriyyəsidir
Yenə bu ümmət o zalimliyə biganə qalır
Necə bir qeyrətə malikdi o mövla görəsən
Yox ədalətdən əsər həqq yenə əfsanə qalır
Dağda çaylarda dənizlərdə gəlibdir dilə su
Yetişən vaxtı suya neynədi səqqa görəsən
Bu fəxarətdən elə coşmadadır fəxr ilə su
Yan keçib daş yenə məndən dəyəcək
Doldurub ovcunu suyla gətiribdir ələ su
qardaşıma
Su cəmadatdı dili yoxdu desinki səninəm
Baxdı bir xeyli suya vurmadı amma dilə su
Nə rəvadur sevinim mənsə səlamət
Kimə dostam deyə yaxudda deyə
başıma
düşməninəm
Bu necə zülm idi ya rəbb nə müsubətdir bu
Altı aylıq Əli Əsğərdən ötrü yoxdur su
Azera ağlayaraq qəlbüvə daim çilə su
Bir axar su qabağın kəssən o əlbət duracaq
Ora düşmüş ləkəni bəlkə bu yolla silə su.
Qəlbin olsa duyacaqsanki nə cür
Axiri mənzilidir şahi-şəhidan qucağı
qışqıracaq
Çat-çat olmuş ətəşindən quruyub dil-
Azer Sani
dodağı
Haqqımı zay eləmə gəl məni çatdır
yiyəmə
Nəhri-Əlqəm o zaman batmış idi böylə
İsti səhra və susuz körpə ola haləti yox
HARAY
VİCDAN AZADLIĞININ
QORUNMASINDA
AZƏRBAYCANIN
“VİCDANI”
İctimai-siyasi, mədəni-mənəvi jurnal
“Haray” jurnalının kollektivi
28 may Respublika Günü
münasibəti ilə
Azərbaycan xalqını
təbrik edir!!!
Azərbaycan Respublikasının Dövlət Himni
Musiqisi Üzeyir Hacıbəyovun.
Sözləri Əhməd Cavadındır.
Azərbaycan! Azərbaycan!
Ey qəhrəman övladın şanlı Vətəni!
Səndən ötrü can verməyə cümlə hazırız!
Səndən ötrü qan tökməyə cümlə qadiriz!
Üçrəngli bayrağınla məsud yaşa!
Minlərlə can qurban oldu!
Sinən hərbə meydan oldu!
Hüququndan keçən əsgər,
Hərə bir qəhrəman oldu!
Sən olasan gülüstan,
Sənə hər an can qurban!
Sənə min bir məhəbbət
Sinəmdə tutmuş məkan!
Namusunu hifz etməyə,
Bayrağını yüksəltməyə
Cümlə gənclər müştaqdır!
Şanlı Vətən! Şanlı Vətən!
Azərbaycan! Azərbaycan!
WWW.AYPARA.TV
İntelektual insanların internetdəki məkanı
Azərbaycanın tərəfsiz, müstəqil internet televiziyası.
Mədəni-mənəvi irsimizin keşiyində.
Maarifçilik və doğru xəbər əsas məqsədimizdir.
Document Outline - Page 1
- Page 2
- Page 3
- Page 4
- Page 5
- Page 6
- Page 7
- Page 8
- Page 9
- Page 10
- Page 11
- Page 12
- Page 13
- Page 14
- Page 15
- Page 16
- Page 17
- Page 18
- Page 19
- Page 20
- Page 21
- Page 22
- Page 23
- Page 24
- Page 25
- Page 26
- Page 27
- Page 28
- Page 29
- Page 30
- Page 31
- Page 32
- 33: Uz
- 34: Uz ich
- 35: Arxa ich
- 36: Arxa
Dostları ilə paylaş: |