Fərruxə Umarova Mayıl Mustafayev

Hazırda az sayda qalan dini-mədəni abidələr 

(Yusif surəsi, ayə-111). 

də  tədricən  məhv  edilir,    milyard  yarımlıq 

Bəli,  Quranda  oxşar  nümunələrə  Bəqərə,  Ali-

İslam ümməti isə seyrçidir...

İmran, Məryəm, Yusif, Hud, Kəhf və sair surələrdə 

keçmişdən  bir  çox  rəvayətlər  edilir  və  onlarda  əql 

İnsan  gələcəyini  qurmaq  üçün  keçmişin 

sahibləri  üçün  ibrətlərin  olduğu  bildirilir.  Sadəcə 

təcrübələrindən  faydalanmalıdır.  Səhvləri  təkrarla-

keçmişdə baş verənləri bilmək üçün deyil, onlardan 

mamaq, nəyin yanlış, nəyin doğru olduğunu bilmək, 

düzgün  ibrət  alıb  real  həyatımızda  faydalanmaq 

keçmişdən ibrət almaq qurulacaq ələcəyin özüllərini 

üçün.

təşkil  edir.  Buna  görə  insan  çalışmalıdır  ki, 

Elə  İslamın  öz  tarixinin,  xüsusilə  sevimli 

keçmişindən  ibrət  alsın,  haradan  gəldiyini,  hara 

peyğəmbərimiz Həzrət Məhəmmədin (s) dövründən 

getməli olduğunu bilsin.

bizə  gəlib  çatan  istər  maddi,  istərsə  də  mənəvi 

Quran-Kərimdə  də  keçmişdə  baş  vermiş 

irsimizin  öyrənilməsi  onların  qorunması  və 

hadisələrdən nümunələr qeyd edilir, onlardan ibrət 

günümüzdəki  insanlara  fayda  verməsi  baxımından 

almağın lazım olduğu bildirilir: “Şübhəsiz, onların 

aktualdır. Amma  təəssüflər  olsun  ki,  son  əsrlərdə, 

əhvalatlarında əql sahibləri üçün ibrətlər vardır. O, 

xüsusilə  Səudiyyə  Ərəbistanında  İslamın  tarixi-

yalandan  yazılmış  bir  söz  deyildir,  əksinə  əvvəlki 

mədəni  abidələrini  hədəfə  alıb  uçrmaqda,  “şirk” 

asimani kitabları təsdiq edən, hər bir şeyi bəyan edən 

adıyla  məhv  etməkdə  olan  cərəyanın  hakimiyyətə 

və iman gətirənlər üçün yol göstərən və rəhmətdir" 

gətirilməsi  ilə  İslamın  14  əsrlik  keçmişinə  balta 

İSLAM İRSİNİ BALTALAYAN

və buna seyrçi olan müsəlmanlar

17

---

çalınır,  İslam  və  müsəlmanlar  üçün  son  dərəcə 

onlarla  məscid  və  tarixi  bina  məhv  edilib.  O 

dəyərli  olan  əsərlər  məhv  edilir.  Ən  dəhşətlisi  isə 

cümlədən,  Həzrət  Fatimə  Məscidi,  Əbu  Rəşid 

bütün  bunların  müsəlmanların  gözləri  önündə  baş 

Məscidi, Həzrət Xədicənin evi, peyğəmbərin anası 

verməsidir. Hər il milyonlarla zəvvar Həcc ziyarəti 

Həzrət  Aminənin  məqbərəsi,  peyğəmbərin  əmisi 

üçün müqəddəs diyara səfər edəndə hər biri böyük 

Həzrət  Həmzənin  məqbərəsi,  Ciddədə  Həvva 

bir tarixi hadisənin yadigarı olan məkanların bir-bir 

məqbərəsi,  peyğəmbərin  Mədinədəki  evi,  Əlinin 

yoxa  çıxmasının  şahidi  olur.  Ali-Səud  rejimi  son 

evi,  Darül-Əhkam  və  Bəqi  qəbiristanlığının  bir 

dərəcə  gəlirli  sahə  olan  "dini  turizm  sənayesi"nin 

hissəsi tamamilə məhv edilib. Bu arada Peyğəmbər 

genişləndirilməsi  bəhanəsi  ilə  Həzrət  Məhəmməd 

məscidinin  genişləndirilməsi  adı  altında  məscidin 

peyğəmbərimizin  (s)  dövrünə  aid  bütün  tarixi 

ətrafında  yerləşən  və  tarixi  baxımdan  önəmli  olan 

məkanları  məhv  edir.  Dünya  xalqları  öz  milli-

bir çox məkanlar və binalar buldozerlərlə dağıdılıb. 

mənəvi  irsini  qorumağa,  min  cür  əziyyət  bahasına 

Hətta, peyğəmbər məscidinin özü də genişləndiril-

tədqiqatlar  aparıb  üzə  çıxarmağa,  qorumağa  və 

mək,  yerində  dünyanın  ən  iri  məscidinin  inşa 

gələcək  nəsillərə  çatdırmağa  çalışdığı  halda, 

edilməsi bəhanəsi ilə dağıdılmaqdadır”.

Səudiyyə  Ərəbistanı  rejimi  İslamla  bağlı  hər  cür 

  "İndependent"  qəzetinin  əməkdaşı  Ali-Səud 

tarixi  izləri  silmək,  mədəni  irsi  dağıtmaqla 

rejiminin məqsədini “müsəlmanların İslamın həqiqi 

məşğuldur. Buradan belə aydın olur ki, əsas məqsəd 

kökləri ilə əlaqəsini kəsmək və vəhhabi təfəkkürünü 

İslamın keçmişini silmək, üzərində müsəlmanların 

yaymaq” kimi səciyyələndirib.

gələcəyi qurulmalı olan bünövrəni məhv etməkdir.

  "Onlar  neftdən  böyük  gəlir  əldə  edirlər  və 

Son 10 ildə Suudiyyə Ərəbistana hakim kəsilmiş 

dünyada  vəhhabilik  təfəkkürünü  yaymaq  üçün 

sülalə xüsusilə Məkkə və Mədinə şəhərlərində İslam 

böyük pullar xərcləyirlər" – deyə Teylor bildirib.

tarixinə aid məkanları sürətlə dağıtmağa başlayıblar. 

 Maraqlıdır ki, bütün bu faciələr müsəlmanların 

Həzrət Məhəmməd peyğəmbərin (s) anadan olduğu 

gözləri  önündə  baş  verir.  Qərb  dünyasında  İslam 

ev  kitabxanaya  çevrilib,  o  həzrətin  sevimli  həyat 

dəyərlərinə  edilən  hörmətsizliyə  görə  qəzəbinə 

yoldaşı  Xədicənin  evi  dağıdılaraq,  yerində  ümumi 

hakim  ola  bilməyən  müsəlmanlar  Məkkə  və 

sanitar qovşağı salınıb. Bədr savaşının baş verdiyi 

Mədinədə baş verənləri sanki görmürlər. Hər il Həcc 

məkan  isə  avtoparka  çevrilib.  Peyğəmbərimizin 

mərasimində  iştirak  etmək  üçün  bu  müqəddəs 

həyat səhnələrini günümüzə daşıyan, onun həyatına 

məkanlara üz tutan milyonlarla müsəlmanın gözləri 

şahid  olmuş  neçə-neçə  tarixi  bina  sökülərək  yox 

önündə  dağılıb  gedən,  göydələnlər  arasında  əriyib 

edilib.

yoxa çıxan müqəddəs məkanların yanından sakitcə 

Bu dəhşətli faktlarla bağlı son günlər Londonda 

keçərək,  sanki  heç  nəyin  fərqinə  varmırlar. 

fəaliyyət  göstərən  “Abrar  House”  İnstitutunda 

Maraqlıdır, 10 il öncə Bamyanda Budda heykəlinin 

ümumi  bir  toplantı  keçirilib.  Toplantıda  Səudiyə 

Taliban  tərəfindən  dağıdılması  zamanı  dil-boğaza 

Ərəbistanı  başçılarının  Həzrət  Məhəmməd 

qoymayan  Qərb  də  nədənsə  Məkkə  və  Mədinədə 

peyğəmbərin  (s)  dövründən  günümüzə  gəlib  çatan 

misilsiz tarixi abidələrin bir-bir yox olmasını sükutla 

tarixi binaların bilərəkdən dağıdılmasının səbəbləri 

izləyir. Artıq  peyğəmbərin  dövrünə  aid  olan  tarixi 

araşdırılıb.

binalar və məkanların 90%-i tamamilə məhv edilib. 

Toplantıda  "İndependent"  qəzetinin  dini  işlər 

Beləcə,  biz  müsəlmanlar  peyğəmbərimizin 

üzrə  baş  analitiki  və  jurnalisti  Ceremi  Teylor 

dövrünə  aid  irsimizi  qoruya  bilmirik.  Hazırda  az 

Ərəbistan yarımadasında – Hicaz diyarında İslama 

sayda qalan dini-mədəni abidələr də tədricən məhv 

aid tarixi məkanların dağıdılmasının xüsusi proqram 

edilir,  bizlər  milyard  yarımlıq  İslam  ümməti  isə 

əsasında  həyata  keçirildiyini  bildirərək,  bunun 

seyrçidir.  Amma  heç  düşünmürük  ki,  əgər 

“vəhhabi  təfəkküründən  qaynaqlandığını”  bildirib.

keçmişimizi  qoruya  bilməsək,  gələcəyimiz  də 

C.Teylor Məkkə və Mədinədə tarixi binaların məhv 

olmayacaq...

edilərək,  yerlərində  mənasız  iaşə  obyektləri  və 

   

otellərin  tikildiyini  təəssüflə  qeyd  edərək,  deyib: 

Məcid Əliyev, “Yeni Şərq” Araşdırmalar 

“Hətta, tarixi baxımdan önəmli olan və Quranda da 

Mərkəzinin eksperti

adları keçən dağlar belə buldozerlərlə dağıdılır”. 

  Teylor  20-ci  əsrin  əvvəllərində  Ali-Səud 

sülaləsinin  Ərəbistanda  hakimiyyətə  gəlmələrinin 

ardınca  Hicazda  İslama  aid  tarixi  məkanların 

dağıdıldığına  toxunaraq  bildirib:  “İndiyə  kimi 

18

---