Fesil indd
Yüklə 2,83 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Cədvəl 3. Çoxfaktorlu Yoxsulluq İndeksinin hesablanmas Göstərici Ev təsərrüfat Əmsal 1 2
86 Maksimum bal 10-dur və bu bal 3 göstərici arasında bərabər paylanılır (10⁄3=3,33). Daha sonra hər bir göstəricinin sahib olduğu bal alt komponentlər arasında bərabər şəkildə paylanılır. Beləliklə, həyat standartlarının alt komponentlərinin hər biri 0,56 bal (3,33⁄6=0,56) alır. Təhsil və səhiyyənin hər biri 2 alt komponentdən ibarət olduğu üçün bu komponentlər də 1,67 bal (3,33⁄2=1,67) alır. Daha dəqiq ifadə üçün hesablamada 0,56 yerinə 5/9, 1,67 əvəzinə isə 5/3 əmsalından istifadə edilir. Aydın olduğu kimi, ev təsərrüfatı qeyd edilən komponentlərin hamısı üzrə mənfi nəticəyə sahibdirsə təsərrüfat üzvləri maksimum bal, yəni 10 bal almış olacaqlar. Ev təsərrüfatında ən azı bir nəfər yetərsiz qidalanan şəxs varsa, bir və ya daha artıq uşaq ölümü baş veribsə, bunlar səhiyyə üzrə mənfi nəticə (məhrumiyyət) kimi qəbul edilir. Əgər ev təsərrüfatında məktəbdə beş təhsil ilini tamamlamış şəxs yoxdursa, ən azı bir nəfər məktəb yaşına çatmış (8-ci sinifə qədər), lakin məktəbə getməyən uşaq varsa təhsil üzrə mənfi hal sayılır. Həmçinin, elektrik enerjisinin, təmiz içməli suyun, müvafiq sanitariyanın olmaması, yemək bişirmək məqsədilə “çirkli” yanacaqdan (peyin, odun və ya kömür) istifadə edilməsi, evin torpaq döşəməli olması, avtomobil, yük maşını və ya bənzər motorlu vasitələrə malik olmamaq, velosiped, motosiklet, radio, soyuducu, telefon və ya televi- zor kimi əmlaklardan maksimum birinə sahib olmaq həyat standartı baxımından qeyri-məqbul hesab edilir. Bir qayda olaraq, ev təsərrüfatı üzrə balların cəmi (c) 3-ə bərabər və ya on- dan böyükdürsə, həmin təsərrüfat çoxfaktorlu yoxsul sayılır. Balların cəmi 2 ilə 3 arasında dəyişirsə, ev təsərrüfatı çoxfaktorlu yoxsuluq baxımından həssas və ya riskli olaraq qəbul edilir. ÇYİ yoxsulluq nisbəti (H) ilə yoxsulluğun intensivliyinin (A) hasilinə bərabərdir: “ÇYİ”=H×A Yoxsul ev təsərrüfatlarının sayı n, i-ci yoxsul ev təsərrüfatı əhalisinin sayı
, cəmi ölkə əhalisi N olarsa, yoxsulluq nisbətini aşağıdakı düstur vasitəsi ilə hesablaya bilərik: Öz növbəsində yoxsulluğun intensivliyi də riyazi olaraq aşağıdakı kimi ifadə edilir: İndi isə sadə bir misalla ÇYİ-nin necə hesablandığını göstərək. İlk əvvəl nümunəvi sorğu anketinin nəticələri (cədvəl 3) əsasında dörd ev təsərrüfatının hər biri üzrə balları hesablayırıq: � � ∑ � �
��� � ⁄ � � ∑ � � � � � ��� � ∑ � � � ��� ⁄
87 c 1 =5/9+5/3=2,22 c 2 =5/9+5/9+5/9+5/9+5/3=3,89 c 3 =5/9+5/9+5/3=2,78 c 4 =5/9=0,56 Göründüyü kimi dörd ev təsərrüfatından biri yoxsuldur, ikisi isə riskli qrupa daxildir. Daha sonra yoxsulluq nisbətini tapırıq: Nəticəyə əsasən əhalinin 37%-nin yoxsul olduğunu deyə bilərik. � � ∑ �
� � ��� � ⁄ � � �� � � � � � �� ⁄ � ����
Cədvəl 3. Çoxfaktorlu Yoxsulluq İndeksinin hesablanmas Göstərici Ev təsərrüfat Əmsal 1 2 3 4 Ev təsərrüfatnn böyüklüyü (nəfər) 4 7 5 3
Həyat standartlar Ev təsərrüfatnda avtomobil yoxdur, velosiped, motosiklet, radio, soyuducu, telefon və ya televizor kimi əmlaklardan maksimum birinə sahibdir 0 0 0 0
5/9=0,56 Ev torpaq döşəməlidir 0 0 0 0 5/9=0,56 Ev təsərrüfat elektrik enerjisi ilə təmin olunmayb 0 1 1 1 5/9=0,56 Ev təsərrüfatnn təmiz içməli suya çxş yoxdur
0 1 0 0 5/9=0,56 Ev təsərrüfatnn müvafiq sanitariyaya çxş yoxdur
0 1 0 0 5/9=0,56 Ev təsərrüfat mətbəxdə “çirkli” yanacaqdan istifadə edir 1 1 1 0 5/9=0,56 Təhsil Ev təsərrüfat üzvlərindən heç kim məktəbdə beş təhsil ilini tamamlamayb 0 0 0 0
5/3=1,67 Ev təsərrüfatnda ən az bir nəfər məktəbə getməyən məktəbyaşl uşaq var 0 0 1 0
5/3=1,67 Səhiyyə Ev təsərrüfatnda bir və ya daha artq uşaq ölümü baş verib 0 1 0 0
5/3=1,67 Ev təsərrüfatnn ən az bir üzvü yetərsiz qidalanr 1 0 0 0
5/3=1,67 Nəticələr Ev təsərrüfatnn toplam bal (c) 2,22 3,89 2,78 0,56
Ev təsərrüfat yoxsuldurmu (c > 3)? Yox Hə Yox Yox Qeyd: “1” məhrum olman (çatşmazlğ), “0” isə əksini ifadə edir.
Yüklə 2,83 Mb. Dostları ilə paylaş:
|