42
- icarədar tərəfindən alınması avadanlığın təyinatı;
- müəssisənin maliyyə vəziyyəti haqqında müfəssəl məlumat.
Göstərilən məlumatlar dəqiq araşdırıldıqdan sonra lizinq kompaniyası son qərar
qəbul edir və büu qəqarı məktubla lizinqalanın nəzərinə çatdırır. Həmin məktuba lizinq
sövdələşməsinin ümumi şərtləri, əlavə olunur, avadanlıq satan isə lizinq kompaniyası
tərəfindən avadanlıq alınması haqqında məlumatlandırılır. Bu zaman lizinq verən satıcı
ilə avadanlığın qiymətini razılaşdırır, lazım gələrsə, sövdələşmə obyektinin etibarlılığı,
məhsuldarlğı və səmərəliliyini yoxlaya bilər.
Lizinq alan lizinq sövdələşməsinin ümumi qaydaları ilə tanış olduqdan sonra
lizinq verənə məktubla razılığını bildirir, kontraktın ümumi şərtləri qeyd olunan nüsxəsini
imzalayaraq ona avadanlığa sifariş blankını əlavə edir. Bu sənəd satıcı firma tərəfindən
tərtib edilərək lizinqalan tərəfindən imzalanır. Lizinq verən göstərilən sənədləri aldıqdan
sonra sifarişi imzalayaraq onu avadanlıq satana göndərir.
Sifariş blankının əvəzinə satıcı ilə lizinq firması arasında bağlanan alış-satış
müqaviləsindən istifadə oluna bilər.
Avadanlığı satan avadanlığı lizinq alana yola salır və avadanlığın qəbulu
məsuliyyətini öz üzərinə götürür. Bir qayda olaraq satıcı sövdələşmə obyektinin
quraşdırılması və istismara verilməsi öhdəliyini öz üzərinə götürür. İş başa çatdıqdan
sonra işin qəbulu aktı tərtib edilir ki, bu da avadanlığın alınması, onun quraşdırılması və
istismara verilməsini təsdiqləyir. Protokol lizinq əməliyyatının bütün iştirakçıları
tərəfindən imzalanır və lizinq verən sövdələşmə obyektinin dəyərini satıcıya ödəyir.
Beləliklə, lizinq sövdələşməsinin əsasını aşağıdakı sənədlər təşkil edir:
- lizinq müqaviləsi;
- alqı-satqı müqaviləsi və ya sövdələşmə obyektinin yola salınması həqda məlumat;
- sövdələşmə obyektinin qəbulu haqqında protokol.
Lizinq müqaviləsi tərəflərin hüquq və vəzifələrini müəyyənləşdirən hüquqi
sənəddir.
Lizinq müqaviləsi aşağıdakı əsas bölmələrdən ibarət olur:
- müqavilə iştirakçıları;
43
- müqavilənin predmeti;
- lizinq müqaviləsinin fəaliyyət müddəti;
- tərəflərin hüquq və vəzifələri;
- lizinq ödənişi şərtləri;
- sövdələşmə obyektinin sığortalanması;
- lizinq müqaviləsinin pozulması qaydası.
1. Müqavilə iştirakçıları. Lizinq müqaviləsində iki tərəf iştirak edir: malın
mülkiyyətçisi olan lizinq verən və sövdələşmə obyektini istifadəyə qəbul edən lizinqalan.
Avadanlıqdan lizinqalan və ya digər hüquqi şəxs istifadə edə bilər. Avadanlıq subicarə
əsasında verildikdə müqavilədə istifadəçi müəssisənin adı göstərilir.
2. Müqavilənin predmeti. Lizinq sövdələşməsinin predmeti onun fərdi əlamətləri
(tip, model, marka) və ya texniki sənədləri əsasında müəyyən edilir. Bu məlumatlar
kontraktın əsas hissəsi hesab edilən xüsusiyyətləşmədə öz əksini tapır. Burada satıcının
adı, lizinqverənə çatdırılma müddəti göstərilən lizinqverənin öhdəliyi əks o lunur.
3. Lizinq müqaviləsinin müddəti. Lizinq müqaviləsi sövdələşmə obyektinin istifadə
verildiyi gündən qüvvədə olur və müəyyən olunan müddətədək qüvvədə qalır.
4. Tərəflərin hüquq və vəzifələri. Bü bölmə lizinq verənin sövdələşmənin hazırlıq
mərhələsində vəzifələrini, müqavliənin qüvvədə olduğu müddətdə hüquq-larının dəqiq
siyahısını özündə əks etdirir. Lizinq verən hazırlıq mərhələsində aşağıdakıları etməyə
borcludur:
- satıcı ilə lazanq alan arasında razılaşdırılmış kommersiya və texniki şrətlərə əsasən
satıcı ilə alqı-satqı müqaviləsi bağlanmalıdır;
- əvvəlcədən razılaşdırılmış sənədlərə əsasən obyektin göndərilməsi haqqında satıcı-
ya tapşırıq göndərməlidir. Lizinq verən əmlak sahibi kimi avadanlığın komplektliyini
yoxlayıb nəzarət etməlidir. Obyekt istifadəyə verildikdən sonra lizinqverən obyektin
qəbulu haqqında protokolu imzalamalıdır. Protokolda nöqsanlar göstərilərsə, lizinqverən
satıcıya həmin nöqsanların müəyyən müddətdə aradan qaldırılmaı tapşırığını verməlidir.
44
Lizinq verənin müntəzəm olaraq icarəyə verilmiş avadanlığın vəziyyətini və
ondan düzgün istifadə olunub olunmamasını yoxlmaq hüququ vardır. Lizinq alan lizinq
əməliyyatları təşkil olunarkən aşağıdakıları etməyə borcludur:
- sövdələşmə obyektini qəbul edibqəbulun bütün texniki və hüquqi şərtlərinə əməl
etməyə;
- avadanlığın quraşdırılıb istismara verilməsi satıcının vəzifəsinə daxil edilmədikdə
onu həyata keçirmək;
- göndərilənlərin komplektliyini, avadanlığın iş keyfiyyətini və layihə gücünə
çatmasını təsdiqləməlidir;
- qəbul zamanı aşkar olunan çatışmamazlıqları protokola əks etdirib lizinq verəni
məlumatlandırmaq;
- obyektin qəbulu xüsusiyyətlərindən irəli gələn digər şərtlər.
5. Lizinq ödəmələrinin şərtləri. Müqavilənin bu bölməsində lizinq sövdə-ləşməsi
üzrə ödənişlərin formaları, həcmi, növü və üsulları göstərilir. Lizinq ödənişləri müxtəlif
növlərdə ola bilərlər. Əksər hallarda lizinq ödənişinin qeyd olunmuş məbləği əsasında
ödənişdən istifadə olunur. Bu ödəniş qaydası tərəflər arasında razılaşdırılır və müqa-
vilədə nəzərdə tutulan qaydada ödənilir.
Avans ödəniş. Lizinq alan lizinqverənə avans və ya satın alınası obyektin alış
dəyərinin 15-20 % həcmində müqavilə imzalanarkən ödəniş edir. Yerdə qalan məbləğ
isə müqavilə müddətində ödənilir.
Qeyri-müəyyən lizinq ödənişi. Bu zaman qeyd olunmuş məbləğ üzrə deyil
satışdan gəlirdən faizi qaydasında ödənilir.
Ödəniş üsulu kimi birdəfəlik və dövri ödəniş üsulundan istifadə edilir.
Birdəfəlik ödəniş tərəflər arasında qəbul protokolu imzalandıqdan sonra aparılır və
sövdələşmənin maliyyələşdirilməsi satıcı tərəfindən alqı-satqı müqaviləsi yerinə yetiril-
dikdən sonra həyata keçirilir.
Dövri ödənişlər müqavilənin qüvvədə olduğu bütün müddət ərzində aparılır və
aşağıdakı qaydada ola bilər:
- müqavilənin bütün müddəti ərzində bərabər məbləğdə;
Dostları ilə paylaş: |