FəSİl kommersiya banklarının vasitəçilik əməliyyatlarının nəzəri-metodoloji əsasları



Yüklə 0,82 Mb.
Pdf görüntüsü
səhifə27/27
tarix14.09.2018
ölçüsü0,82 Mb.
#68347
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27

82 

 

Lizinq  keçmiş  dövlət  müəssisələrinin  yeniləşməsində,  yeni  avadanlıqla  təmin  



olunmasında, dünya səviyyəli məhsul istehsalında öz töhfələrini verə bilər. Bu məqsədlə 

ALŞA-nın  lizinq  bazarının  inkişafını  təmin  etməli,  lizinq  subyektləri  arasında  əlaqəni, 

əməkdaşlığı təmin etməlidir. 

AR-nın  1992-ci  ildə  İslam  İnkişaf  Bankına  üzv  olması  ölkəmizdə  İslam  Bank-

çılığının  inkişafına  təkan  vermişdir.  Azərbaycan  Respublikası  İslam  İnkişaf  Bankında 

$9,76  mln.  (ümumi  səhm  kapitalının  0,13%)  pay  sahibi  olmaqla  onun  işində  yaxından 

iştirak  edir.  İslam  Bankçılığı  sistemi  əsasən  Fars  körfəzi  ölkələrində  BƏƏ,  Qatar, 

Bəhreyn,  Küveyt,  Səudiyyə  Ərəbistan  Krallığı,  İran,  Misir,  Türkiyə,  ABŞ  və  Böyük 

Britaniyada inkişaf edib. Avropanın bir sıra iri banklarında Citibank, Barclays, Deutshe 

Bank, Commerzbank islam pəncərəsi xidməti mövcuddur. 

Dünyada İslam Bankçılığı üzrə aktivlərin ümumi həcmi 2012-ci il üzrə $1 trln. çox 

olmuşdur. Bu gün İslam Bankları “Ljara” adlanan lizinq yolu ilə də müştərilərini maliyyə 

vəsaiti təmin edirlər. İslam Bankçılığında lizinqin hal-hazırda böyük əhəmiyyət qazandığı 

məlumdur.  İslam  lizinqinin  tətbiqi  respublikamızda  lizinq  sisteminin  inkişafının  yeni 

mərhələsidir.  Bu,  beynəlxalq  maliyyə  qurumlarından  əlavə  vəsaitlərin  cəlb  olunması, 

respublikamızda  investisiya  mənbələrinin  diversifikasiyası,  sahibkarlığın  inkişafı  və 

əhaliyə  yeni  lizinq  xidmətinin  göstərilməsi  ilə  təmin  ediləcək.  Ümumilikdə,  İslam 

Bankçılığının ölkəmizdə inkişafı üçün İEÖ-lərin təcrübəsindən yararlanmaq lazımdır. Və 

bu  baxımdan  artıq  müəyyən  işlər  görülür.  Belə  ki,  “Unileasing”  Şirkəti  lizinq  şirkətləri 

arasında  ilk  dəfə  İslam  bankinqi  prinsiplərinə  uyğun  maliyyə  layihələri  sistemini 

təcrübədə  tətbiq  etmişdir.  Şirkət  İslam  İnkişaf  Bankının  törəmə  strukturu  olan  Ticarət 

Maliyyələşməsi  üzrə  Beynəlxalq  İslam  Korporasiyası  (İTFC)  tərəfindən  kredit  xətti 

açmışdır. İTFC lizinq şirkətinə $3,5 mln. həcmində kredit xətti ayırmağı dəstəkləmiş, bu 

xətt kiçik və orta sahibkarlıq sahəsində layihələrin maliyyələşməsinə yönələcək. Bu gün 

həmin xəttdən $2,5 mln. istifadə olunmuşdur. 

  

 



 


83 

 

NƏTİCƏ 

Tədqiqatın  nəticəsində  belə  bir  qənaətə  gəlmək  olar  ki,  hal-hazırda 

Azərbaycan  Respublikasında  kommersiya  bankalrının  vasitəçilik  əməliyyatlarının 

ən miqyaslı inkişafa malik olan istiqaməti lizinq əməliyyatlarıdır. 

Azərbaycan  lizinq  şirkətləri  hələ  cavandırlar  və  kifayət  qədər  kapitallaşma-

mışdırlar,  bu  da  beynəlxalq  maliyyə  institutlarının  ehtiyatlarının  cəlb  olunması 

məsələsində problem yaradır. Lizinq şirkətlərinin əksəriyyəti böyük kredit tarixinə 

malik  deyildir,  maliyyə  hesabatlarının  beynəlxalq  standartları  üzrə  audit  keçirt-

məmişlər.  Lizinq  sektorunda  uzunmüddətli,  ucuz  maliyyə  ehtiyatlarının  çatışma-

mazlığı  problem  olaraq  qalmaqdadır.  Kommersiya  bankları  qısamüddətli  ehtiyat 

qoyuluşlarına  üstünlük  verirlər,  lizinq  isə  buna  aid  deyil  və  uzunmüddətli  layi-

hələrin maliyyələşdirilməsi üçün vəsaitlərdən istifadəyə ehtiyatla yanaşırlar”. 

Lizinq  Şirkətləri  Assosiasiyasının  Beynəlxalq  Maliyyə  Korporasiyası  ilə  bir-

likdə  keçirtdiyi  tədqiqatlar  nəticəsində  ölkədə  2010-cu  il  üçün  lizinq  portfelinin 

ümumi  həcminin  $400-500  mln.  olacağı  proqnozlaşdırılırdı.  Lakin  bir  çox  prob-

lemlər üzündən bu proqnoz özünü doğrultmadı. Məlumdur ki, 2010-2011-ci illərdə 

ölkədə lizinq portfelinin ümumi həcmi müvafiq olaraq yalnız $170-150 mln. təşkil 

edirdi.  Lizinq  xidmətləri  bazarında  fəaliyyətdə  olan  bütün  şirkətlər  yekdilliklə 

təsdiq  edirlər  ki,  lizinqin  sahibkarlığın  və  bütövlükdə  iqtisadiyyatın  inkişafında 

mühüm maliyyə alətinə çevrilməsi üçün təkcə bazar iştirakçılarının cəhdləri kifayət 

etmir,  dövlət  tərəfindən  də  vergi  və  mülki  qanunvericilikdə  bir  sıra  islahatların 

keçirilməsinə dəstək və diqqət vacibdir. 

Bazar  iqtisadiyyatlı  ölkələrdə  lizinq  yaxşı  inkişaf  etdirilmişdir.  Sahə  mənsu-

biyyətindən  asılı  omlayaraq  əksər  müəssisələr  bu  maliyyə  alətindən  geniş  istifadə 

edirlər.  Azərbaycanda  lizinq  əməliyyatları  müəyyən  dərəcədə  inkişaf  tapsa  da, 

lizinq əməliyyatlarının kəmiyyətcə və keyfiyyətcə təkmilləşdirilməsinə ehtiyac du-

yulur.  Orta  və  kiçik  sahibkarlığın səmərəli  maliyyələşmə  vasitəsi  kimi  lizinq  xid-

mətlərindən geniş  faydalanmaları  üçün  lizinqin  inkişafı  vacibdir.  Bu  xidmət  növü 

ilə  əlaqədar  keçirilən  konfrans  və  seminarlarda  dəfələrlə  lizinqin  problemləri 




84 

 

qaldırılıb.  Onların  həlli  baxımında  ən  müxtəlif  yazılı  mənbələrdə  irəli  sürülən 



təkliflərdən aşağıdakıları ön plana çıxartmaq olar: 

- qanunvericiliyə lizinq fəaliyyətinin genişləndirilməsinə xidmət edən dəyişik-

liklərin  edilməsi.  Yaxşı  olardı  ki,  lizinq  haqqında  yeni  qanun  bazası  yaradılsın  və 

bu zaman dünya təcrübəsindən istifadə edilsin;   

- əlavə dəyər vergisi də lizinqin inkişafına təsir edən amillərdən biridir. ƏDV 

ilə  bağlı  çətinliyi  aradan  qaldırmaq  üçün  vergi  qanunvericiliyində  düzəlişlərin 

edilməsi; 

- lizinq şirkətlərinin lisenziyalaşdırılması; 

-  lizinq  münasibətlərinə  nəzarət  edən  xüsusi  tənzimləyici  orqanın  yaradıl-

ması;  


- operativ lizinqin inkişafı üçün İslam maliyyə sisteminin tətbiqinə daha ge-

niş yer ayırılması, buna dair qanunvericiliyin formalaşdırılması; 

- Beynəlxalq Mühasibat Uçotu Standartlarının  lizinq sektorunda tətbiq edil-

məsi; 


-  regionlarda  lizinqin  inkişafına  kömək  məqsədilə  dövlət  proqramlarının 

hazırlamnası  (“Azərbaycan  2020:  gələcəyə  baxış”  İnkişaf  Konsepsiyasında  li-

zinqin  inkişafına  toxunulması  bu  xidmətin  regionlarda  inkişaf  etməsi  üçün  dövlət 

proqramlarının işlənib hazırlanması və tətbiqinə imkan yaradır); 

-  tənzimləmə  məqsədilə  lizinq  şirkətləri  üçün  minimum  nizamnamə  kapita-

lının müəyyən edilməsi; 

-  maliyyələşdirmə  mənbələri  ilə  bağlı  çətinliyi  aradan  qaldırılması  üçün 

Lizinq Fondunun yaradılması; 

-  xaricdən  gətirilən  nadir  və  bahalı  lizinq  obyektlərinin  qismən  və  ya  ta-

mamilə gömrük rüsumlarından azad edilməsi; 

-  lizinq  şirkəti  və  lizinq  alan  haqqında  tam  informasiyanın  əks  olunması, 

elektron  baza  əsasında  və  lizinq  bazarının  bu  şəkildə  tam  təsvir  olunması,  onun 

digər  fondlarla  müqayisəsinə  imkan  yaradılması  üçün  lizinq  birjasının  yaradılma-

sı);  



85 

 

-  lizinq  bazarının  inkişafı  üçün  lizinq  ödəmələri  zamanı  sürətləndirilmiş 



amortizasiyanın tətbiq olunmasını yenidən bərpa edilməsi; 

-  maliyyələşmə  mənbələrində  daxili  investorların  payını  əhəmiyyətli 

artıırılması;  

- lizinq şikətlərində müştərilərə elektron xidmətlərin göstərilməsi.  

- lizinq şirkətlərinin xarici bazarlara çıxmalarına dövlət dəstəyinin verilməsi.    

 

 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


86 

 

İSTİFADƏ EDİLMİŞ ƏDƏBİYYAT 



I. Normativ sənədlər 

1.  Azərbaycan Respublikasının Mülki Məcəlləsi. 

2.  Azərbaycan Respublikasının Vergi Məcəlləsi. 

3.  Azərbaycan Respublikasının «Mərkəzi bankı haqqında» Qanunu. 

4.  Azərbaycan Respublikasının «Banklar haqqında» Qanunu. 

5.  Azərbaycan Respublikasının «Lizinq xidməti haqqında» Qanunu. 

6.  Azərbaycan Respublikasının «Qiymətli kağızlar haqqında» Qanunu. 

7.  Azərbaycan Respublikasının «Müəssisələr haqqında» Qanunu. 

8.  Azərbaycan Respublikasının «Girov haqqında» Qanunu. 

9.  Azərbaycan Respublikasının «İnvestisiya fəaliyyəti haqqında» Qanunu. 

10. Azərbaycan Respublikasının «Səhmdar cəmiyyəti haqqında» Qanunu. 

11. “Azərbaycan 2020: Gələcəyə Baxiş” İnkişaf Konsepsiyası. 

12. Azərbaycan  Respublikası  Hökuməti  və  Belarus  Respublikası  Hökuməti 

arasında lizinq fəaliyyətinin genişləndirilməsi üçün əlverişli hüquqi, iqtisadi və 

təşkilati şəraitin yaradılması haqqında Saziş. 

II. Tədris, tədris-metodiki və elmi ədəbiyyat. Dövrü mətbuat 

13. Abbasov  Ə.,  Məmmədov  Z.,  Rzayev  R.,  Həmişəyeva  Ş.  Bank  işi  və  elektron 

bankçılıq. – Bakı: Qanun, 2003. – 450 s. 

14. Abdullayev  Ş.Ə.,  Əsgərova  R.V.  Bank  işi.  Dərslik.  –  Bakı,  Çaşıoğlu,  2009.  – 

472 s. 

15. Azərbaycanda lizinq xidmətlərinə tələbat düşüb // www.marja.az 



16. Axundov  A.  Köhnə  hamam,  köhnə  tas…Azərbaycanda  lizinq:  sabitlik,  yoxsa 

durğunluq? // http://regionplus.az 

17. Bagırov D.A., Həsənli M.X. Maliyyə. – Bakı: İqtisad Universiteti, 2011. – 384 s. 

18. Bağırov M.M. Banklar və bank əməliyyatları. – Bakı: Nurlan, 2003. – 511 s. 

19. Bəşirov R.A. Bank işi. – Bakı, «İqtisad Universiteti», 2007. – 117 s. 

20. Əsgərova R.V. Pul, kredit və banklar. – Bakı, Mütərcim, 2007. – 392 s. 

21. Həsənov R. Lizinq xidmətləri bazarı iştirakçıların gözü ilə // www.biznesinfo.az  



87 

 

22. Hümbətov  M.,  Əkbərova  X.  Azərbaycanda  lizinq  bazarı  //  Strateji  Təhlil. 



Azərbaycan Respublikasının daxili və xarici siyasətinə, beynəlxalq  münasibət-

lərə dair analitik jurnal. – 2014. - № 7-8. – S.129-149.  

23. Sadıqov M.M. Azərbaycan Respublikasının  maliyyə potensialının  formalaşma 

problemləri. – Bakı: Elm, 2001. – 150 s. 

24. Аббасов  А.  М.,  Мамедов  З. Ф. Электронизация  финансовой  индустрии  в 

условиях сетевой экономики. – Баку, Азернешр, 2007. – 336 c.  

25. Алиева-Мамедова  Гюнель.  Экономика  Азербайджана  в  90-ые  гг.  ХХ  –  в 

начале XXI вв. // http://sibac.info 

26. Алиев  Р.И.  Пути  обеспечения  безопасности  кредитно-банковской  систе-

мы Азербайджана // Экономические науки. - 2010. - №12(73). - С. 301-303. 

27. Абалкин Л.И., Аболихина Г.Л., Адибеков М.Г. Лизинговые, факторинго-

вые, форфейтинговые операции банков. – М.: ДеКА, 1995. – 241 с.  

28. Банки  Азербайджана  сократили  выдачу  гарантий  и  факторинг  // 

www.vesti.az 

29. Банковские  операции.  Учебник  для  бакалавров  /  О.  М.  Маркова,  Н.  Н. 

Мартыненко, О. С. Рудакова, Н. В. Сергеева. – М.: Юрайт, 2012. — 537 с. 

30. Банковские трастовые операции – своевременны ли они? // http://btime.az 

31. Банковское дело. Учебник / Под ред. Белоглазовой Г. Н., Кроливецкой Л. П. – 

М.: Финансы и статистика, 2009. – 592 с. 

32. Банковское  дело.  Учебник  для  бакалавров  /  Под  ред.  Е.  Ф.  Жукова.  —  М.: 

Юрайт, 2012. — 591 с. 

33. Банковское дело. Учебник / Под ред. Колесникова В. И., Кроливецкой Л. П. – 

М.: Юрайт, 2010. – 422 с. 

34. Банковское дело. Учебник / Под ред. Лаврушина О. И. – М.: КНОРУС, 2009. – 

768 с. 

35. Бухвальд Б. Техника банковского дела. – Москва, Сирии, 2002. – 256 с.  



36. В Азербайджане рынок лизинга переживает стагнацию // www.trend.az 


88 

 

37. Введение в банковское дело / Под ред. Г. Асхауера. – М.: ИПФ «Мир и куль-



тура», 1997. – 627 с. 

38.  «Второе дыхание» лизинга // http://btime.az



 

 

39. В  2011  году  PASHA  Bank  начнёт  оказание  услуг  трастового  управления 



средствами // www.abc.az 

40. Гаджиев  Ш.Г.  Азербайджан  на  пути  к  мировому  сообществу:  стратегия 

внешнеэкономического развития. Киев: Експресс-об’ява, 2000. – 504 с. 

41. Глушкова Н. Б. Банковское дело. – М.: Академический Проект; Альма Матер, 

2005. — 432 с. 

42. Гурьянов  С.  А. Маркетинг банковских  услуг /  Под общей редакцией д. э. н., 

профессора Томилова B. B. – М.: М.: ЭКМОС, 2003.  – 249 с. 

43. Деньги, кредит, банки. Учебник / под ред. Лаврушина О. И. 12-е изд., стерео-

тип. М.: КНОРУС, 2014. — 448 с. 

44. Деятельность коммерческих банков. Учеб. пособие / Под ред. Калтырина А. В. 

– Ростов н/Д: Феникс, 2008. – 384 с. 

45. Есть ли перспективы развития в Азербайджане альтернативных инвести-

ций? // www.trend.az 

46. Жарковская Е. П., Аренде И. О. Банковское дело: Курс лекций. – М.: Омега-Л, 

2004. – 400 с. 

47. Жуков  Е. Ф. Банки и небанковские кредитные организации  и их операции.  – 

М: Вузовский учебник, 2004 г. – 491 стр. 

48. Зверев В. А. Зачем поставщикам продукции нужен факторинг? // Справочник 

экономиста. – 2007. – № 10. – С. 121-127.  

49. Ивасенко А.Г., Никонова Я.И. Факторинг. Учебное пособие — М. : КНОРУС, 

2011. — 224 с. 

50. Костерина Т.М. Банковское дело. Учебник. – М.: Маркет ДС, 2003. – 240 с. 

51. Кувшинова Ю.А. Этапы развития факторинга: история и современность // 

Финансы и кредит. – 2004. – № 30. – С. 40-45. 

52. Лизинг: перспективы и проблемы // www.biznesinfo.az 



89 

 

53. Лизинг в Азербайджане есть // http://parexleasing.az 



54. Меликов Р. Тенденции экономического развития Азербайджана, обуслов-

ленные глобализацией. // Економіст –2010. – № 1. – С. 47-49.  

55. Миловидов  В. Д. Современное банковское дело» опыт США. М.:  Изд-во 

МГУ, 1992. - 174 с. 

56. Муршудли Ф. Банковская система Азербайджана: вызовы и перспективы гло-

бализации // www.ca-c.org  

57. Мусатов  А.  Россия-Азербайджан.  Факторинговое  финансирование  междуна-

родной торговли // http://old.volganet.ru 

58. Окно  в  исламский  мир.  Исламские  банки  Ближнего  Востока  и  Азии  // 

www.btime.az  

59. Перспективы развития лизинга в Азербайджане // www.azerbaijanleasing. com 

60. Печалова М. Ю. Торговое финансирование экспорта: проблемы и перспекти-

вы // Банковское дело. – 2009. – № 11. – С. 63-70. 

61. Печникова А. В., Маркова О. М., Стародубцева Е. Б. Банковские операции. – 

М.: Форум: Инфра-М, 2005. – 368 с. 

62. Покровский  М.А.  Факторинг  как  средство  решения  проблемы  неплатежей  в 

России // Российское предпринимательство. – 2006. – № 5 (77). – С. 36-41.  

63. Развитие лизинга в Азербайджане имеет большой потенциал // www.trend.az 

64. Рид Э., Коттер Р., Гилл Э., Смит Р. Коммерческие банки / Пер. с англ. Под ред. 

В.М. Усоскина. 2-е изд. М.: СП «Космополис», 1991. – 480 с.  

65. Рынок строительной техники Азербайджана // http://www.btime.az 

66. Тавасиев А. М. Банковское дело. – М.: ЮНИТИ, 2008. – 671 с. 

67. Тагирбеков  К.  Р.  Основы  банковской  деятельности.  –  М.:  Инфра-М,  2003.  – 

720 с. 


68. Тютюнник  А.  В.,  Турбанов  А.  В.  Банковское  дело. –  М.:  Финансы  и  статис-

тика, 2005. – 608 с. 

69. Управление  деятельностью  коммерческого  банка  (банковский  менеджмент)  / 

Под ред. Лаврушина О. И. М.: Юристъ, 2002. – 688 с. 




90 

 

70. Усольцева  А.  Г.  Развитие  факторинга  в  современных  условиях  // Сибирский 



торгово-экономический журнал. – 2009. – № 8. – С. 41-44.  

71. Усоскин  В.  М.  Современный  коммерческий  банк.  –  М.:  ИПЦ  «Вазар-

Ферро», 1994. – 320 с.  

72. Челноков В. А. Банки и банковские операции. – М.:Высшая школа, 2004. 

– 268 с. 

73. Чем  привлекает  банковский  сектор  Азербайджана  иностранных  банки-

ров? // www.trend.az 

74. Электронный лизинг введён в азербайджане // www.vesti.az 



III. İnternet resurslar 

75. www.aba.az  

76. www.abc.az 

77. http://azerbaijanleasing.com 

78. www.stat.gov.az  

79. www.banks.az 

80. www.bse.az 

81. http://btime.az 

82. www.cbar.az  

83. www.factoringpro.ru 

84. http://factorings.ru 

85. www.ibar.az



 

Yüklə 0,82 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   19   20   21   22   23   24   25   26   27




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə