Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie
Wydział Teologiczny Sekcja w Tarnowie
Kierunek: teologia
Specjalność: kapłańska, katechetyczno-pastoralna
Poziom: jednolite studia magisterskie
Nazwa przedmiotu:
FILOZOFIA BOGA
Forma zajęć: wykład
Rok studiów: II
Semestr: letni
Wymiar: 30 godzin
Punkty ETCS: 5
Forma zaliczenia: egzamin
Prowadzący: ks. prof. dr hab. Stanisław Wszołek
Koordynator sylabusu: ks. prof. dr hab. Stanisław Wszołek
Wymagania wstępne: Umiejętności osiągnięte po zaliczeniu przedmiotów filozoficznych wykładanych na I i II roku studiów; zwłaszcza „Logiki”, „Historii filozofii”, „Filozofii przyrody” i „Metafizyki”.
Cele: Celem zajęć jest zapoznanie studentów z klasyczną koncepcją filozofii Boga (teodycei) oraz ukazanie, jak jej główne tezy mogą być wypowiedziane i obronione we współczesnym kontekście kulturowym.
Treści kształcenia: Centralny problem to racjonalność wiary religijnej (chrześcijańskiej). Przedstawione zostaną trzy koncepcje racjonalności wiary: dowodowa, tłumacząca i uniesprzeczniająca. W pierwszej z nich najważniejszą rolę odgrywają metafizyczne dowody na istnienie Boga (z quinque viae św. Tomasza w centrum wykładu). W pozostałych koncepcjach rola dowodów jest słabsza, chociaż ma nadal duże znaczenie apologetyczne.
-
Teodycea, teologia naturalna; nazwa i podstawowe ujęcia; miejsce przedmiotu pośród innych dyscyplin filozoficznych i teologicznych
-
Pojęcie i rozumienie dowodu (poprawność formalna i materialna)
-
Drogi św. Tomasza na tle pojęcia dowodu w sensie formalnym i materialnym (schematy pięciu dróg)
-
Argument ontologiczny (sformułowanie św. Anzelma; spór o „dowód ontologiczny” w dziejach)
-
Argument kosmologiczny
-
Argument z moralności (dyskusja Coplestona z Russellem)
-
Ukryte założenia dowodów na istnienie Boga; tzw. „trudne przejścia” w metafizycznych dowodach na istnienie Boga
-
Stworzenie świata a współczesna kosmologia („osobliwość początkowa” wobec „creatio ex nihilo”)
-
Zasada antropiczna w roli dowodu / argumentu na istnienie Boga
-
„Sumienie głosem Boga” (J. H. Newman)
-
Argumentacja „z cudów”
-
Zakład Pascala; pascalowski projekt apologii chrześcijańskiej
-
Zaniedbany Argument za Rzeczywistością Boga (Ch. S. Peirce)
-
Epistemologiczna wartość doświadczeń mistycznych (mistyk i sceptyk; zasada łatwowierności R. Swinburne’a)
-
Pojecie Opatrzności Bożej: św. Tomasz i R. Guardini
-
Bóg i zło. Próby „usprawiedliwienia” Boga
-
A-poznawcza koncepcja wiary (Wittgenstein i następcy) na tle klasycznej poznawczej koncepcji wiary
-
Sposoby uzasadniania racjonalności wiary (www.opoka.obi/wszolek)
-
Nauka i religia – typologia stanowisk; najważniejsze źródła konfliktów nauki i teologii (rozumu i wiary)
-
Charakter języka religijnego (mit, symbol, antropomorfizm, nieostrość etc.)
-
Argument (z racjonalności) przeciwko naturalizmowi
Efekty kształcenia:
E_1. Student zna podstawową terminologię filozoficzną w języku polskim
(TMA_W03)
E_2 Dysponuje podstawowymi wiadomościami z zakresu filozofii Boga i religii; potrafi zidentyfikować te same (podobne) linie argumentacyjne wypowiedziane przez myślicieli dawnych i współczesnych (por. K_W11)
E_3. Potrafi zdefiniować i opisać główne kierunki i stanowiska w teologii naturalnej; potrafi odróżniać różne koncepcje racjonalności; potrafi odróżnić różne pojęcia dowodu (por. TMA_W09)
E_4. Trafnie przywołuje w swoich wypowiedziach poglądy i argumenty filozoficzne autorów klasycznych i współczesnych (TMA_W12)
E_5. Ma świadomość znaczenia europejskiego dziedzictwa filozoficznego dla rozumienia wydarzeń społecznych i kulturalnych (TMA_W18)
E_6. Ma pogłębioną wiedzę o człowieku jako twórcy kultury; zna wybrane koncepcje człowieka i świata oraz rozumie interakcje pomiędzy wiarą i rozumem (TMA_W20)
Metody i narzędzia dydaktyczne:
M_1. Wykład
M_2. Dyskusja; praca nad tekstem
M_3. Handouty (student otrzymuje z wyprzedzeniem każdy wykład w postaci jednostronicowego merytorycznego konspektu)
Sposoby sprawdzania i warunki zaliczenia:
W_1. Wyrywkowa ocena znajomości handoutu (przed wykładem)
W_2. Praca semestralna (streszczenie) na jeden z tematów podanych na pierwszych zajęciach
W_3. Egzamin ustny
Literatura:
-
Jacek Wojtysiak, Wprowadzenie do teologii naturalnej, Kraków 2013
-
Richard Swinburne, Czy istnieje Bóg?, Poznań 1999
-
Michał Heller, Tadeusz Pabjan, Elementy filozofii przyrody, Tarnów 2007
-
Stanisław Wszołek, Wprowadzenie do filozofii religii, Kraków 2004
-
Stanisław Wszołek, Pytając o Boga, Tarnów 1996 i nast.
-
Stanisław Wszołek, Racjonalność wiary, Kraków 2016.
Dostları ilə paylaş: |