Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2015 Cilt: 52 Sayı: 603
13
rak ilk β hesaplaması yapılmıştır. Sonraki β kat-
sayıları ise 745 sayısı sabit tutulmak kaydı ile bi-
rer gün sonraki veriler yardımıyla tahmin edilmiş-
tir. Yukarıda belirtildiği şekliyle tüm hisse senetle-
ri için kendi beta katsayılarından oluşan zaman se-
rileri elde edilmiştir.
Hwang ve Salmon (2004) doğrudan yukarıda he-
saplanan β katsayılarının kullanılmasının, bazıla-
rının istatistiksel olarak anlamsız çıkacağını belir-
terek, doğru olmadığını belirtmiş ve bu sakıncayı
ortadan kaldıracak sürü davranışı ölçütü H(m,t)’yi
aşağıdaki gibi hesaplamışlardır:
burada
i hisse senedinin t zamanındaki beta
katsıyısını; , hisse senedi betasının varyansını ve
son olarak da ise piyasa betasının varyansını
ifade etmektedir. Ancak Caparrelli, D’Arcangelis
ve Cassuto (2004) H(m,t)’nin, yukarıda belirti-
len regresyonun β katsayılarının t-test değerleri-
nin yatay kesit varyansı olduğunu ortaya koymuş-
tur. Bu doğrultuda öncelikle her bir hisse senedi
için tahmin edilen β katsayılarının t-test değerle-
rinden oluşan zaman serileri oluşturulmuş, bunun
ardından ise bu t-test değerlerinin yatay kesit var-
yansları hesaplanarak sürü davranışını ölçütü olan
H(m,t)’ye ulaşılmıştır.
Bu bağlamda
ve
olarak
gösterilerek
regresyonu üzerin-
den t-test değerlerine ulaşılmıştır. Bunun için aşa-
ğıdaki formüller kullanılmıştır (Gujarati, 2004,
s.62-78). Burada regresyonun bağımlı değişke-
ni, bağımsız değişkeni, regresyonun sabit te-
rimi, bağımsız değişkenin katsayısı (sermaye
varlıkları fiyatlama modeline göre ise hisse sene-
di betası) ve hata terimini ifade etmektedir. Aşa-
ğıdaki formüllerde ise tahmin edilmiş sabit te-
rim, bağımsız değişkenin tahmin edilmiş katsa-
yısı, tahmin edilmiş hata terimi, hata terimle-
rinin standart sapması, n hisse senedi sayısı,
standart hata ve son olarak da t t-test değerlerini
ifade etmektedir.
Hwang ve Salmon’a göre piyasalarda görülen sürü
davranışı mutlak değil görecelidir. Bu bağlamda
yazarlar sürü davranışından bahsedilebilmesi için
H(m,t)’nin değerinin hesaplanan tüm H(m,t)’lerin
ortalamalarından düşük olması durumunu sürü
davranışı olarak tanımlamışlardır.
4.2. Bulgular
Hwang ve Salmon’un (2004) ve Caparrelli,
D’Arcangelis ve Cassuto’nun (2004) hisse sene-
di piyasalarında sürü davranışını ölçmeye yönelik
yöntemleri bir önceki bölümde açıklandığı üze-
re Borsa İstanbul’da işlem gören hisse senetleri-
ne uygulanmıştır. Daha açık bir ifade ile hisse se-
netleri sektörel olarak gruplandırılmış ve bunlara
ait günlük, haftalık ve aylık düzeltilmiş kapanış fi-
yatları kullanılarak bu hisse senetlerinin β katsa-
yılarına ait t-test değerlerinin yatay kesit varyans-
ları hesaplanarak sürü davranışının ölçütü olan
H(m,t)’ye ulaşılmıştır.
Çalışmanın bu kısmında belirlenmiş sektörler
için aylık, haftalık ve günlük veriler yardımıyla
hesaplanmış olan H(m,t)’ler grafikler yardımıy-
la gösterilmiştir. Grafiklerde hesaplanmış olan
H(m,t)’lerin yanında, sürü davranışının olup ol-
madığına karar verilmesine yarayacak ortalama
H(m,t)’ler de belirtilmiştir. Hatırlanacağı üzere
gözlemlenen sürü davranışı ölçütleri kendi ortala-
masının altında kaldığı dönemlerde sürü davranı-
şından söz edilebilecektir.
H. DOĞUKANLI - B. ERGÜN
14
Şekil 1. Tüm Hisse Senetlerine ait H(m,t) değerleri
Şekil 1’de Tüm Hisse Senetlerine ait aylık, haf-
talık ve günlük verilerle hesaplanmış olan H(m,t)
değerleri görülmektedir. Bu bağlamda aylık veri-
lerle oluşturulan grafik incelendiğinde H(m,t) de-
ğerlerinin bazı dönemlerde ortalamanın altında
seyrettiği, diğer bir deyişle sürü davranışı göste-
rildiği anlaşılmaktadır. Daha açık ifade etmek ge-
rekirse H(m,t) değeri Ocak 2006-Ağustos 2009,
Şubat 2011- Haziran 2011 ve son olarak da Ka-
sım 2011’den sonra ortalamanın altında seyret-
miştir. İncelenen dönemde H(m,t) minimum de-
ğerlerini Ağustos 2007’de, maksimum değerini
ise Eylül 2004’te almıştır. Haftalık verilerle oluş-
turulan grafiğe göz atıldığında ise 28/10/2005-
24/07/2009, 07/10/2011-02/12/2011 haftaları ara-
sında sürü davranışının olduğu anlaşılabilir. Araş-
tırmanın yapıldığı dönemde H(m,t) minimum de-
ğerlerini 03/08/2007 haftasında, maksimum de-
ğerini ise 09/05/2003 haftasında almıştır. Gün-
lük değerlerle hazırlanan grafiğe bakıldığında ise
07/11/2005-04/02/2009, 07/05/2009-11/08/2009,
08/03/2011-15/04/2011 aralığındaki günlerde ve
05/09/2011’dan seçilen veri döneminin sonuna
kadar olan günlerde H(m,t) ortalama H(m,t)’nin
altında seyretmiş, diğer bir deyişle sürü davranı-
şı gözlemlenmiştir. İncelenen dönemde H(m,t) mi-
nimum değerlerini 12/06/2007’de, maksimum de-
ğerini ise 05/06/2003’te almıştır.
Şekil 2. Sanayi Hisse Senetlerine ait H(m,t) değerleri
Sanayi Hisse Senetlerine ait H(m,t) değerlerini gös-
teren Şekil 2’de göre aylık verilerle yapılan araştır-
mada H(m,t)’nin Ocak 2006’dan sonra Eylül 2011
dışındaki aylarda ortalamanın altında kaldığı ve bu
dönemlerde sürü davranışı görüldüğü tespit edil-
miştir. Analiz döneminde H(m,t) minimum değer-
lerini Eylül 2007’de, maksimum değerini ise Eylül
2004’te almıştır. Haftalık verilerle yapılan araştır-
mada ise aynı durum 09/12/2005-18/03/2011 ara-
lığındaki haftalar ve 16/09/2011’den sonraki haf-
talar için geçerlidir. İncelenen dönemde H(m,t)
minimum değerlerini 17/08/2007 haftasında, mak-
simum değerini ise 09/05/2003 haftasında almış-
tır. Şekil 2 aynı zamanda günlük hisse senedi ge-
BIST’te Sürü Davranışı: Hwang ve Salmon Yöntemi ile Bir Araştırma