Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2017 Cilt: 54 Sayı: 634

---

Finans Politik & Ekonomik Yorumlar 2017 Cilt: 54 Sayı: 634

81

Türkiye’de İşsizlik ve İstihdam 

Görünümü: İşsizlik Sadece İşsizlik 

midir?

Öz

OECD tarafından yayımlanan İstihdam Görünümü Raporu, işgücü piyasaların-

daki  mevcut  koşulların  değerlendirmesini  ele  almaktadır.  OECD,  üye  ülkelere 

ait istatistiki değerlendirmeleri söz konusu ülkelerin istatistik ofislerinden aldığı 

verilere  dayandırarak  gerçekleştirmektedir. Ancak  mevcut  verilerin  tartışılır  ol-

ması, uygulamada karar, politika ve sonuçların hatalı çıkmasına yol açmaktadır. 

Ekonomik açıdan başarısız olan hükümetler ise gerçekleri saklama adına önemli 

bir imkâna kavuşmaktadır. Dolayısıyla bu analiz, OECD tarafından açıklanan iş-

sizlik bulgularının, Türkiye açısından ne denli gerçekçi olduğunu sorgulamaya 

çalışmaktadır. Bununla birlikte işsizlik olgusunun, sadece ekonomik bir vaka olup 

olmadığı tartışma konusu edilmektedir.

Anahtar Kelimeler: OECD, İstihdam, İşsizlik, TÜİK 

Unemployment and Employment Outlook in 

Turkey: Unemployment is Only Unemployment?

Abstract

The Employment Outlook Report published by OECD deals with assessing the 

current conditions in the labor market. The OECD takes statistical evaluations of 

Member States from their statistical offices and carries out its evaluations based 

on these data. However, the fact that the existing data are debatable, in practice, 

leads to the wrong decision policy and results. But, in this way, governments 

that fail economically get an important opportunity to hide the facts. Therefore, 

this analysis tries to question whether the findings of unemployment announced 

by the OECD are realistic or not for Turkey. In addition, whether unemployment 

phenomenon is an Economic case or not, is debated. 

Keywords: OECD, Employment, Unemployment, TUIK

Mehmet NAR

1

1

 

Doç. 

Dr., 

Artvin 

Çoruh 

Üniversitesi, İİBF, İktisat Bölümü,

[e-mail]

[e-mail]

ORCID ID: 

M. NAR

---

82

Türkiye’de İşsizlik ve İstihdam Görünümü: İşsizlik Sadece İşsizlik midir?

GİRİŞ

OECD  tarafından  2016  tarihinde  yayımlanan  İs-

tihdam Görünümü Raporu (OECD, 2016a), ülke-

ler arasında işsizlik verileri açısından önemli fark-

lılıkların  bulunduğuna  dikkat  çeker.  Türkiye’de 

işsizlik oranlarının Nisan ayından bu yana önemli 

ölçüde  yükseldiği  açıklanan  raporda,  istihdama 

katılım  yüzdesinin  yetersizliği  yanında,  istihdam 

edilmeyen ve eğitimde yer almayan genç bireyler-

den oluşan işsizler ordusunun etkileri değerlendi-

rilmektedir. Bu kapsamda, genç nüfusa sahip olan 

Türkiye’de işsizlik, yoksulluk ve cinsiyet farkın-

dan kaynaklı eşitsizlikler ayrıca ele alınmaktadır. 

Yine raporda, işgücü piyasasında becerilerin geliş-

tirilmesine yönelik yetersizlikler bir diğer eleştiri 

konusu olmaktadır. 

Öte yandan, Türkiye’de işsizlik verilerinin hesap-

lanmasında  kullanılan  işsizlik  tanımlamaları  so-

runlara yol açmaktadır. Özellikle ankete (tahmine) 

dayalı verilerin yetersizliği olayın başka bir yönü-

nü oluşturur. Mevcut işsizlik rakamları üzerindeki 

mental iyileşmeler davranışsal iktisat kapsamında 

önemli  kabul  edilse  de  verilerin  sorunlu  olması 

tüm  ekonomilerde  olduğu  gibi  gelişmekte  olan 

ülkelerde  de  hatalı  politik  kararların  alınmasına 

zemin hazırlamaktadır. Bu anlamda, işsizliğin salt 

ekonomik bir durum olarak rakamsal veriler üze-

rinden  algılanması  ekonomik  olduğu  kadar  sos-

yal açıdan da yanlış sonuçların ortaya çıkmasına 

neden olmaktadır. Benzer şekilde, işsizliğin gelir 

azaltma  dışında  ortaya  çıkardığı  sorunlar  geniş 

kapsamlı olarak konunun değerlendirilmesini ge-

rekli kılmaktadır. Bu çalışma, işsizliğin ekonomik 

bir olgu olup olmadığını tartışma konusu etmekte, 

ardından istihdam verilerinin kalitesini analiz et-

meyi amaçlamaktadır.

1. İSTİHDAM VE İŞSİZLİK GÖRÜNÜMÜ

OECD  tarafından  2016  tarihinde  yayımlanan  İs-

tihdam Görünümü Raporu, işgücü piyasalarındaki 

koşulların  iyileşmeye  devam  edeceğini  ve  2017 

yılı itibariyle kriz öncesi seviyelere geri dönülece-

ğini öngörmektedir. Ülkeler arasında farklı işsizlik 

verileri ve önemli çarpıklıkların bulunduğuna işa-

ret edilen raporda, ücret artışlarının 2007’ den bu 

yana nispeten yavaş seyirli bant üzerinde hareket 

ettiğini  vurgulamaktadır.  Bu  durumun  temel  ge-

rekçesi ise ekonomilerde resesyon etkilerinin bir 

yansıması olarak ortaya çıkan olumsuz koşulların, 

ücretlerde de durgunluk biçiminde kendini göster-

mesi şeklinde yorumlanmaktadır. Bununla birlikte 

Türkiye’de istihdam oranlarının OECD ortalama-

sının bir hayli altında kaldığına dikkat çekilmek-

tedir. Ayrıca 15-64 yaş grubu arasındaki bireyle-

rin,  istihdam  edilme  oranları  bakımından  OECD 

ortalaması yanında  AB ortalamasının da altında 

kaldığı dile getirilmektedir. 15-24 yaş aralığındaki 

genç işsizlerin, 15-64 yaş aralığındaki daha yaşlı 

işsizlerle karşılaştırılmasında genç işsizler aleyhi-

ne işsizlik rakamlarının sürekli büyüdüğü vurgu-

lanmaktadır.  İstihdama  katılım  yüzdesinin  yeter-

sizliğine  dikkat  çekilen  raporda,  genel  anlamda 

işsizlik ve istihdam verileri itibariyle Yunanistan, 

İspanya gibi ülkelerle kıyaslandığında Türkiye’nin 

daha uygun koşullara sahip olduğunun altı çizil-

mektedir.

Diğer  yandan,  hem  istihdam  edilmeyen  hem  de 

eğitimde  yer  almayan  yani  okumayan  genç  bi-

reylerden oluşan işsizler ordusunun varlığı önem-

li  bir  sorun  olmaya  devam  etmektedir  (Coppola 

and O’Higgins, 2016). NEET olarak ifade edilen 

problemin varlığı, esasen işgücü piyasalarının ar-

kasında yatan temel yapısal olumsuzluklardan biri 

olmaktadır (OECD, 2016a). NEET (Not in Emp-

loyment, Education and Training): okulu terk eden 

gençlerin iş, eğitim ve öğretim alanlarında yer al-

mayan kesimlerini tanımlanmakta olup iş sektörü 

ve toplumsal dışlanma noktasında da bu bireylerin 

daha yüksek risk grubunu oluşturdukları belirtil-

mektedir  (Council  of  Europe,  2014).  Bu  durum, 

gurubu  oluşturan  bireylerin  cesaretlerini  kaybet-

melerine, toplum genelinde işsizleştirme-ötekileş-

tirme-reddedileme  olgusunu  daha  fazla  yaşama-

larına  neden  olmaktadır  (France,  2016).  Bundan 

dolayıdır ki tüm Avrupa ülkeleri NEET olgusunu, 

ciddi oranda azaltılması ve acilen çözülmesi gere-

ken sorunlardan biri olarak görmektedir (Lifelong 

Learning Programme, 2007).

NEET’e karşı, OECD ve G20 ülkeleri arasında en 

genç  nüfusa  sahip  olan Türkiye’nin  özellikle  sa-

vunmasız  kaldığı,  Wang  (2013)  işsizlik  riskinin 

aynı zamanda yoksulluk riskini de beraberinde ge-

tirdiği dile getirilmektedir. Bu amaçla hükümetler 

tarafından yeni istihdam alanlarının oluşturulması, 

kalifiye işgücünün teminine yönelik çabalara ağır-

lık  verilmesi  tavsiye  edilmektedir  (Campo  et.al, 

1997).  Çünkü  bu  grubun  üyeleri,  işgücü  piyasa-

sında kariyerlerini geliştirmek adına yeni umutla-

ra bel bağlamaktadır (Blossfeld, 2008). Genç nü-

---