Finanslıq turaqlılıqtı támiyinlew

II BAP. TÚRLI SHÓLKEMLIK-HUQIQIY KÓRINISTEGI KÁRXANALARDA FINANSLIQ MENEJMENT QÁSIYETLERI
l-§. Kárxanalarda finanslıq menejmenttiń maqset hám wazıypaları
Finanslıq menejmenttiń maqseti, xojalıq subyektiniń maqsetleri hám ekonomikalıq strategiyalarınan kelip shıǵadı. Basqasha etip aytqanda, finanslıq menejmenttiń maqseti kárxananıń maqsetleri menen tuwrı keliwi múmkin. Kárxananıń uzaq múddetke belgilengen strategiyalıq maqsetlerin ámelge asırıw hám olardıń xojalıq-finanslıq iskerligin rawajlandırıw, bankrotlıqtı hám iri finanslıq joģaltıwlardıń aldın alıw, keskin báseki ortalıǵında bazarda óz ornına hám básekishiler arasında málim ústinlikke ıyelew, qárejetlerdi optimallastırıw, islep shıǵarıw hám satıw kólemin oǵan tásir etiwshi ishki hám sırtqı faktorlardı inabatqa alǵan halda basqıshpa-basqısh asırıp barıw esabına paydanı kóbeytiw hám sońıında kárxananıń shólkemlestiriwshileri, mápdar shaxslar hám múlk iyeleri dáramatların kóbeytiw, finanslıq menejmenttiń tiykarǵı maqsetlerin ańlatadı.
Házirgi kúnde finanslıq menejment maqsetleriniń eń áhmiyetlileri qaysılar degen sorawǵa, ekonomist ilimpazlar tárepinen túrli qaraslar bar. Kóplegen shet el ádebiyatlarda kárxanalarda finanslıq menejmenttiń maqsetlerin tómendegi úsh gruppaǵa ajratıladı:
- paydanı maksimallastırıw hám kárxana iyeleriniń finanslıq talapların qandırıw ;
- finanslıq turaqlılıqtı támiyinlew;
- ónim hám xızmetler realizaciyasin maksimallastırıw (yaǵnıy, kárxananıń islep shıǵarıw hám xizmet kórsetiw kólemin asırıw).
Kompaniyalardıń óz aldına qoyılǵan maqsetlerine erisiw kóp tárepten finanslıq menejerdi basqarıw qararların tuwrı hám anıq qabıllawına baylanıslı. Finanslıq menejer belgilengen maqsetlerge erisiwde tómendegi tiykarǵı jónelisler boyınsha aqılǵa say basqarıw qararların qabıllaw kerek boladı:

— operacion iskerlik (analiz, joybarlaw, boljaw hám kárxananıń finanslıq jaģdayın baqlaw);
- finanslıq támiynlew - tartılǵan hám óz qarjları dereklerin basqarıw (finanslıq qararlar qabıllaw);
— investiciyalar - investiciya siyasatı hám aktivlerdi basqarıw (investicion qararlar qabıllaw).
Bul jónelislerdiń qásiyetlerinen kelip shıqqan halda, qararlar qabıllawda ayrıqsha kompleks wazıypalar sisteması belgilep alınadı. Kárxanalarda finanslıq basqarıwdı shólkemlestiriw procesi jáne onıń wazıypaları yamasa basqasha etip aytqanda, finanslıq menejmenttiń kompleks wazıypaların, bizińshe tómendegishe klassifikaciyalaw múmkin (2.1-súwret).
Bazar nizamlıqlarınan kelip shıqqan halda kárxanalar múlkshilik forması hám xojalıq iskerliginiń túrleri hám de ekonomikalıq múmkinshiliklerinen kelip shıqqan halda ózleriniń uzaq múddetli strategiyaları hám basqarıw sistemasın ǵárezsiz halda belgileydi. Bul maqsetlerge erisiwde kárxanalar óz aldına anıq wazıypalardı qoyıp aladı hám belgilengen wazıypalar olardıń qásiyetlerinen kelip shıqqan halda túrlishe bolıwı múmkin. Kórinip turıptı, olda, kárxanalarda finanslıq menejmenttiń maqset hám wazıypaları, bazar munasábetleri qáliplesip atırǵan búgingi sharayattada, keleshektede kárxanalar xojalıq iskerligin úzliksiz túrde jaqsılap hám rawajlanıwlandırıp barıwı ushın ekonomikalıq sırıs retinde zárúrli áhmiyetke iye boladı.