Fire oranlari a-01 abrasiv mamulleri


A-23 AEROSOL Nakliye ve satışında % 6 ya kadar fire verir. A-24 ARDIÇ TOHUMU



Yüklə 1,4 Mb.
səhifə2/19
tarix14.01.2018
ölçüsü1,4 Mb.
#20523
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19

A-23 AEROSOL


Nakliye ve satışında % 6 ya kadar fire verir.

A-24 ARDIÇ TOHUMU


Vasfını korumak için fırınlarda yapılan kurutma işlemi sonucunda % 28 fire verir. Ayrıca çöp, yaprak gibi yabancı maddelerden temizlenmesi ile birlikte toplam fire % 30 a ulaşır.

A-25 ASETON


Aseton ve türü maddelerin nakliyesinde % 2, imalatında ise % 6 ya kadar fire ve zayiat meydana gelir.

B-01 BAĞIRSAK (KÜÇÜKBAŞ HAYVANLAR)

Ham bağırsağın işlemi iki ayrı sistemde gerçekleşir.



  1. 1- Mahalli mezbahalarda kesimi yapılan hayvanların bağırsağı karnından alınır. (Çekim)

2- Bu bağırsakların içindeki pislikler temizlenir. (Sergen)

3- Bu bağırsaklar hamlatılır. (Tava getirilir.)



  1. Kamışlama işlemi ile içindeki kaba et ve dışındaki çember (dürent) ayrılır. Bu işlemi gören bağırsaklar tuzlanır ve orijinal bağırsak ismini alır. Normal sayılan bu işlem tarzı vilayetlerin belediye ve Et Balık Kurumu mezbahalarında yapılmaktadır.

Bu işlemlerde bağırsakların cinslerine göre verdikleri fire nispetleri, 12 ay ortalaması itibariyle aşağıda görüldüğü gibidir.

Karaman bağırsağı : %3-5

Dağlıç bağırsağı : %5-7

Kıvırcık bağırsağı : %10-12

Kuzu bağırsağı : %12-15

Kara keçi bağırsağı : %10-12

Tiftik keçi bağırsağı : %12-15

b) 1- Mahalli mezbahalarda kesimi yapılan hayvanların bağırsağı karnından alınır . (Çekim)



  1. Bu bağırsakların içindeki pislik temizlenir. (Sergen)

  2. Bu bağırsaklar tuzlanır veya şok edilerek dondurulur. Muhafazaya alınır, belirli miktarlarda olunca bağırsakla iştigal eden firmalara satılır.

  3. Satın alınan bu ham bağırsaklar şehir haricinde bulunan iş yerlerinde hamlatılır. (Tava getirilir.)

  4. Kamışlama işlemi ile içindeki kaba et kısmı ve dışındaki çember (dürent) ayrılır.

Bu işlemleri gören bağırsak tuzlanır, orijinal bağırsak ismini alır. Bu işlem normal sayılmaz. Kaza, nahiye ve köylerde yapılan kesimlerde bu sistem mecburen uygulanır.

Bu sistem işlemlerde bağırsakların cinslerine göre verdikleri fire nispetleri 12 ay ortalaması itibariyle aşağıda görüldüğü gibidir.

Karaman bağırsağı : %7-10

Dağlıç bağırsağı : %10-12

Kıvırcık bağırsağı : %15-20

Kuzu bağırsağı : %20-25

Kara keçi bağırsağı : %15-20

Tiftik bağırsağı : %20-25

Bu orijinal bağırsaklar Türk standartlarına (TS 208) göre asorti işlemi yapılarak kalite (tazyike tahammül), kalibre (genişlik) 17 ila 20 kategoriye ayrılır.

Elde edilen randıman neticesinde asorti işlemindeki fire nispetleri belirlenmiş olur.

Bağırsakta fire nispetleri:


  1. Hayvanın cinsine,

  2. Yaşına,

  3. Yediği besine,

  4. Irkına,

  5. Mevsime,

  6. Yöreye göre değişmektedir.

Hayvanlardan elde edilen bağırsakların çok farklı fire nispetleri olduğu nazara alınarak, Türkiye genelinde senelik ortalama 4-5 küçükbaş hayvan bağırsağından bir bandil (91,5m.) bağırsak elde edilir. Firede esas budur.

B-01.1 PLASTİK BAĞIRSAK

İthal edilen ve 500m. rulolar halinde ambalajlanmış plastik bağırsaklarda, ürünün işlenmesine bağlı oluşan fireler:



  1. Ambalajlamadan doğan fireler: Kullanımda (et ürünü imalatçıları), geçirgenliğin sıfıra yakın değerlerde olması gerekliliği, ürünün transport, gümrük antrepolarında muhafazası, tahmil, tahliye gibi ameliyelerden doğan hatalar sonucu paketlerin patlaması, istif hatası, palet bozulmaları neticesinde hasarların oluşması, parti miktarlarının bu oranın artması ve eksilmesinde etken oluşturması ve yıllık ithalat gözönüne alındığında bu başlık altında oluşan fire oranı ‰5’tir.

  2. Baskı esnasında oluşan fireler:

  • Baskı provası ve ayarlar sırasında yeni marka baskısında yaklaşık 8,5 m. olduğu; farklı metraj ve markaların baskısının yapıldığı gözönüne alındığında oluşacak genel fire oranı %1,

  • Baskı esnasındaki rulo eklemlerinden doğacak genel fire oranı ‰5,

  • Baskı esnasında klişe içerisindeki oyuklar içine boya dolması ve baskının bozulması sebebiyle klişelerin silinmesi gerekliliği bu eylem için makinanın durdurulması gözönüne alındığında oluşacak genel fire oranı ‰5’tir.

  • Shirtleme firesi yoktur.

  • Plastik bağırsakların baskıya girip sevkiyata hazır hale gelinceye kadar izlediği operasyonlarda genel olarak uygulanacak fire oranı %3-4’tür.

  • Fibrous bağırsaklarda ürünün farklılığından dolayı uygulanacak fire oranı %5’tir.

  • Collagen bağırsaklarda uygulanacak fire oranı %5-6’dır.

  • Baskı için hazırlanan boyaların belirli bir hesapla (metraj ve baskı alanı hesabı hazırlandığı, her değişik ürünün baskısı için tabi olarak farklı boyaların kullanıldığı, her baskıdan sonra boya kazanlarında artan, kazan çevresi, klişe ve merdane üzerindeki boyaların temizlenerek bir sonraki baskıya hazır hale getirilmesinde uygulanacak fiili boya firesi %5 olup, boya katkı maddelerinde uygulanacak fire oranı bulunmamaktadır.

B-02 BAHARAT

Cinsi

Azami Depolama Firesi

Azami Öğütme Fırınlama Firesi

Azami Paketleme Firesi

Karabiber

%2

%4

%2

Kimyon

%2

%5

%2

Kuru bira mayası

‰5

---

‰5

Tarçın

%2

%5

%2

Yeni bahar

%3

%4

%2

Ihlamur

%7

---

%2

Toz acı biber

%1

---

%2

Toz tatlı biber

%1

---

%2

Pul biber

%2

---

‰5

Yaprak biber

%2

---

‰5

Susam

%1

---

%1

Kuş üzümü

%2

---

%1

Çam fıstık

%2

---

%1

Mahlep

%1

%1

‰5

Sahlep

%2

%5

%1

Sumak

%2

%2

%1

Karbonat

%1

---

%2

Karanfil

%3

%5

%2

Limon tuzu

‰5

---

%1

Rendelenmiş Hindistan cevizi

‰5

---

%2

Kekik

%1

---

%2

Nane

%1

---

%2

B-02.1 KARABİBER

Üç cins karabiber vardır: Saravak, Malabar, Lambon. Saravak menşeli karabiber ihraç limanı Singapur olursa fire nispeti %4-6 arasındadır. Avrupa limanlarından yükleme olursa %3’e kadardır.

Hindistan menşeli Malabar karabiber, hangi, limandan yüklenirse yüklensin fire nispeti %1’e kadardır. Zira bu mal kalburlanmış ve fırınlanmıştır.

Malezya menşeli Lambon karabiber menşeinden yüklenirse %3’e kadar fire mevzubahis olabilir. Menşeinden yüklenmeyip de Avrupa limanlarından yüklendiği takdirde %2’ye kadar fire verebilir.

Karabiberde:


  • Ambar firesi ‰5 ile %1 arasında,

  • Yabancı maddelerden ayrılma ‰5’e kadar,

  • Öğütme ve eleme firesi %3-4 arasında,

  • Paketleme firesi %2’ye kadardır.

NOT: Paketler 5, 10, 20, 30 gramlıktır.

Tane karabiber (Hindistan, Endonezya, Brezilya):



  • Menşeinden ithalat : %4-6

  • Avrupa limanlarından ithalat : %3

  • Toptan ambar : %2

  • Perakende satış : %2

  • Öğütme : %2-3

  • Paketleme : %3-5

B-02.2 KARANFİL

Madagaskar ve Zanzibar menşeli karanfiller menşeinden yüklenirse %8’e kadar fire ve zayiat verebilir. Avrupa limanlarından yüklenirse bu nispet %3’e kadardır.

Tane karanfil (Madagaskar, Seyschell, Hindistan, Endonezya):


  • Menşeinden ithalat : %8

  • Avrupa limanlarından ithalat : %3

  • Toptan ambar : %3

  • Perakende satış : %5

  • Öğütme : %3-5

  • Paketleme : %3-5

B-02.3 TARÇIN

Çin menşeli tarçın, balyalı olarak Honkong limanından yüklenirse %1’e kadar fire verebilir. Avrupa limanlarından yüklenirse %yarım’a kadar fire mevzubahistir. Endonezya menşeli tarçın, Endonezya limanından yüklenirse %2’ye kadar fire ve zayiat verebilir. Avrupa limanlarından yüklendiği takdirde %1’e kadar fire ve zayiat normal kabul edilebilir.



  • Ambar firesi : %1’e kadar

  • Yabancı maddelerden ayırma firesi : %1’e kadar

  • Fırınlama firesi : %10’a kadar

  • Öğütme firesi : %5’e kadar

  • Paketleme firesi : %2’ye kadar

Kabuk tarçın (Endonezya) ve kabuk tarçın (Çin):

- Menşeinden ithalat : %2-3

- Avrupa limanlarından ithalat : %1-2

- Toptan ambar : %2

- Perakende satış : %2

- Kavurma (fırınlama) : %10’a kadar

- Öğütme : %5

- Paketleme : %3-5

11 ay gümrükte bekleyen tarçın %5 civarında fire verebilir.

B-02.4 KİMYON


  • Ambar firesi : Yoktur.

  • Yabancı maddelerden ayırma firesi :%8-12 arasında

  • Yıkama, kurutma firesi :%2-3 arasında

  • Kavurma firesi :%8-10 arasında

  • Öğütme firesi : %3’e kadar

  • Paketleme firesi : %2’ye kadar

Tane Kimyon:

- Toptan ambar : %3

- Perakende satış : %2

- Yabancı maddeleri ayırma : %6-8

- Yıkama kurutma : -

- Öğütme : %3-5

- Kavurma : %8-10

- Paketleme : %4-6



B-02.5 MAHLEP

Mahlepin şehirden şehire nakliye firesi ‰5’e kadar, muhafaza firesi %2’ye kadar, perakendeci firesi %2’ye kadardır.

- Toptan ambar : %2

- Perakende satış : %2

- Öğütme : %5-6

- Paketleme : %4-6



B-02.6 TANE HAVLICAH (ÇİN)

- Menşeinden ithalat : %3

- Avrupa limanlarından ithalat : %1,5

- Toptan ambar : ‰5

- Perakende satış : %2

B-02.7 TOZ KINA (HİNDİSTAN, PAKİSTAN)


  • Menşeinden ithalat : ‰5

  • Avrupa limanlarından ithalat : -

  • Toptan ambar : %2

  • Perakende satış : %2

  • Paketleme : %2

B-02.8 HİNDİSTAN CEVİZİ

Taze Hindistan cevizi yaş meyve olarak mütalaa edildiğinde, katedilen yolun uzunluğu, hava ısısının değişimi gibi nedenlerle %15’e varan fire verebilir. Fire nispeti dış görünümden değil, içinin yeşillenmesinden anlaşılır.



Tane küçük Hindistan cevizi (Endonezya):

  • Menşeinden ithalat : %2

  • Avrupa limanlarından ithalat : %1

  • Toptan ambar : ‰5

  • Perakende satış : %2

  • Öğütme : %4-5

  • Paketleme : %2

Rendelenmiş Hindistan cevizi (Seylan, Endonezya):

  • Toptan ambar : %1

  • Menşeinden ithalat : ‰0,5

  • Avrupa limanlarından ithalat : ‰0,5

B-02.9 TAZE ZENCEFİL (TRAŞLI, ÇİN)

  • Menşeinden ithalat : %2-3

  • Avrupa limanlarından ithalat : %1

  • Toptan ambar : %2

  • Perakende satış : %2

  • Öğütme : %5

  • Paketleme : %3-5

B-02.10 TANE YENİBAHAR (MEKSİKA, JAMAİKA, HONDURAS)

  • Menşeinden ithalat : %5

  • Avrupa limanlarından ithalat : %2

  • Toptan ambar : %2

  • Perakende satış : %2

  • Öğütme : %2-3

  • Paketleme : %3-5

B-02.11 ANASON

  • Toptan ambar : %2

  • Perakende satış : %3

  • Paketleme : %2

  • Yabancı maddeleri ayırma : %6-8

B-02.12 ADAÇAYI

  • Yabancı maddeleri ayırma : ‰5

  • Toptan ambar : %1-2

  • Perakende satış : %2

  • Paketleme : %3-5

B-02.13 BUHUR

  • Toptan ambar : %10

  • Perakende satış : %3

  • Paketleme : %3-5

B-02.14 ÇAM FISTIK

  • Toptan ambar : ‰5

  • Perakende satış : %2

  • Paketleme : %5

B-02.15 ÇÖREK OTU

  • Toptan ambar : %2

  • Perakende satış : %2

  • Yabancı maddelerden ayırma : %2-3

  • Yıkama kurutma : %1-2

  • Fırınlama : -

  • Paketleme : %4-5

B-02.16 IHLAMUR

  • Toptan ambar : %5-7

  • Perakende satış : %4

  • Paketleme : %8-10

B-02.17 KİŞNİŞ

  • Toptan ambar : %2

  • Perakende satış : %2

  • Yabancı maddelerden ayırma : %4

  • Paketleme : %2-4

B-02.18 KUŞ ÜZÜMÜ

  • Toptan ambar : ‰5

  • Perakende satış : %1

  • Paketleme : %6-8

B-02.19 KEKİK (KURU)

  • Toptan ambar : %4

  • Perakende satış : %2

  • Yabancı maddelerden ayırma : %6-8

  • Paketleme : %3-5

B-02.20 NANE (KURU)

  • Toptan ambar : %4

  • Perakende satış : %2

  • Paketleme : %2-4

B-02.21 PUL KIRMIZI BİBER, TOZ KIRMIZI BİBER

  • Toptan ambar : %2

  • Perakende satış : %1-2

  • Paketleme : %4-6

B-02.22 SUSAM

İthal susamın verebileceği fire nispeti şöyledir:



  • Menşeinden ithalatlarda

  • Avrupa limanlarından ithalatta

  • Menşeinden ithalatta tartı farkı, toplam %1’e kadar.

  • Toptan ambar (depolama) firesi,

  • Yurt içinde satışta tartı farkı, toplam %1’e kadar.

İşlenmiş susam:

  • Toptan ambar : %1

  • Perakende satış : %1

  • Paketleme : %4-6

B-02.23 TANE SAHLEP

  • Toptan ambar : %1-2

  • Perakende satış : %2

  • Öğütme : %5-7

  • Paketleme : %4-6

B-02.24 SUMAK

  • Toptan ambar : %1

  • Perakende satış : %1

  • Paketleme : %4-6

B-02.25 KARBONAT

İmalat Toptan Perakende

Karbonat --- % 2 % 3



B-02.26 LİMON TUZU

İmalat Toptan Perakende

Limon Tuzu --- % 2 % 3



B-02.27 KEÇİBOYNUZU (HARNUP)

Harnup’un işlenmesinde ihracına kadar olan safhalarda ki fire ve zayiat oranları;

A) Takriben % 30-34 rutubetle hasat edilen keçiboynuzu bu rutubetle işlenmediği için 1,5-2 ay gibi bir zaman bekletilmekte. Nem oranı ihraç edilen küsbenin ihtiva etmesi gereken % 16’ya düştüğü zaman işlenebilmektedir ve bu nedenle bekleme safhasında ortalama olarak nem kaybından % 16 nisbetinde fire vermektedir.

B) İşleme safhasına gelindiğine önce yabancı maddelerden arındırılması yapılmakta daha sonra kırılmaktadır. Müstahsilin harnup’un hasadını çırparak ve çuvallayarak yapması sonucu (dal, yaprak, taş, toprak vb) yabancı maddelerde karışmakta olduğundan yabancı madde olarak yukarıda sayılan maddelerden arındırılması ve kırılması safhasında da ortalama olarak % 2 nisbetinde fire ve zayiat meydana gelmektedir.

C) Kırılan harnup’un çekirdeğinin ayrılması ve kalan kısmının küspe olarak öğütülüp çuvallanması safhasında da öğütümü sırasında da değirmende, öğütülmüş harnup’un çuvallanma mahalline naklinde aspiratörlerde toz halinde olması nedeniyle uçuşması sonucu bu safhada da ortalama olarak % 1,5 nisbetinde fire ve zayiat söz konusu olmaktadır.

Netice olarak harnup’un mübayaasında ihracına kadar ki yukarıda zikredilen saflarda toplam olarak ortalama % 18,5 oranında fire ve zayiat verebileceği sonucuna varılmıştır.

Keçiboynuzu İmali :

Keçiboynuzu çekirdeği işleyen makinalarda ürertim esnasında meydana gelen ile ilgili olarak, fabrikaya çuvallar halinde gelen keçiboynuzu çekirdeğinin içinde % 5 ile % 8 arasında değişebilen yabancı madde olduğu ve bu oranın imalat esnasında vereceği firedir. Ayrıca fabrikada işlenilen ürün olan keçiboynuzu çekirdeğinin esas olan (% 5,8 yabancı madde çıktıktan sonra) kısmı “ununun % 30-35 oluşturduğu embriyo ve kanuk’un % 60-65’den meydana gelebileceği kanaatine varılmıştır. Yukarıda bahsedilen oranların tam kesin olarak belirlenemeyeceği değişik yörelerden gelen çekirdek kalitesiyle değişebileceği kabul edilmiştir.



B-03 BAKIR

Kontüni Sistemde Bakır-Bakır Alaşımlarından Takoz Döküm Ve Çeşitli Profiller İmalatında Kullanılan Hammedde Türlerine Göre Fire Oranları:



  1. Kullanılan Hammadeler: Pirinç, bronz ve alpaka alaşımlarının hazırlanmasında %50-%50 oranında hiç alaşıma girmemiş yeni malzeme ve hurda malzemeler kullanılacağı esas alınmıştır.

  1. Hurda Malzemeler

  • Yağlı ve yağsız pres artıkları (bakır, pirinç, bronz, alpaka)

  • Torna talaşı (bakır, pirinç, bronz, alpaka)

  • Yanık, soyma bakır teller

  • Bakır tellerin kırılması ile elde edilmiş granül bakır (Bünyesinde %1-2 plastik bulunabilir.)

  1. Yeni malzemeler (Hiç alaşıma girmemiş)

  • Blister, rafine, filmaşin, katot bakırlar

  • Distile veya elektrolitik çinko külçeler

  • Elektrolitik kurşun külçe

  • Nikel parça veya levhaları

  • Saf kalay, bakır-fosfor, metalik mangan

  1. Kontinü Döküm Fireleri: Endüksiyon ocaklarında ergitme-bekletme periyotlarında oluşan yanma, buharlaşma, curuf teşekkülü ve etrafa dökülmelerin sebep olduğu kayıplar şeklindeki fireler ve çeşitli metalik, metal ve metal oksitlerinden oluşan, değer taşıyan ramat yüzde oranları aşağıdaki gibidir:

Kontinü Dökümle Üretilen

Fire (%)

Ramat (%)

A. Bakır Takoz

6-7

9-10

B. Bakır Lama

5,5-6,5

9-10

C. Bakır Filmaşin

5,5-6,5

9-10

D. Pirinç Lama

6-7

9-10

E. Pirinç Takoz

6,2-7,2

9-10

F. Pirinç Filmaşin

6,5-7,5

9,5-10,5

G. Bornoz Lama

6-7

9-10

H. Alpaka Lama

6,7-7,7

9,7-10,7

I. Alpaka Filmaşin

7,3-8

10-11

NOT : Her çeşit lamanın alt ve üstünün frezlenmesinden meydana gelen %1,5-2 fire oranı (b,d,g,h) yukarıdaki % fire oranlarına dahil edilmiş olup frezleme yapılmadığı takdirde bu oran düşülür

  1. Mamul Tarifleri ve Fireler:

  1. Mamul Tarifleri

  • Piriç çubuk: 2-30mm. yuvarlak veya altı köşe

  • Bakır, bronz, alapaka şerit: 0,10-5mm. kalınlıkta (Ort:: 05mm.)

  • Alpaka tel: 0,15-3mm. teller

  • Lama: 10-20mm. kalınlık ve 40-700mm. genişlikte, muhtelif boyda düz veya kangal halindeki platinalar.

  1. Yarı mamullerden mamul elde edilirken aşağıda belirtilen hususlar işyerinde tesbit edilmiştir. Fireler ve ramat oranları bu tespitler baz alınarak hesaplanmıştır.

  • Bakır takozlardan bakır lama elde edilirken %15-20 hurda çıkmaktadır.

  • Pirinç takozdan pirinç çubuk %20-25

  • Bakır lamadan bakır şerit %15-20

  • Pirinç lamadan pirinç şerit %15-18

  • Pirinç filmaşinden pirinç tel %8-12

  • Alpaka lamadan alpaka şerit %15-20

  • Alpaka filmaşinden alpaka tel %10-15

  • Bakır filmaşinden bakır tel %3-5

  • Bronz lamadan şerit elde edilirken %15-20 hurda çıkmaktadır.

Yukarıda açıklanan arayiş hurdaları imalatta tekrar kullanıldığından fire olarak değerlendirilmemiştir.

  1. Mamul üretimlerinde fire ve ramat oranları aşağıdaki gibidir.

Mamul Cinsi

Fire (%)

Ramat (%)

Bakır takozdan bakır lama imali

1,5-2

2-2,5

Pirinç takozdan pirinç çubuk

1,5-2

1,5-2

Bakır lamadan bakır şerit

1,5-2

2-2,5

Pirinç lamadan pirinç şerit

1-1,5

1-1,5

Pirinç filmaşinden pirinç tel imali

0,9-1,2

1,2-1,5

Alpaka lamadan alpaka şerit

1,5-2

2-2,5

Alpaka filmaşinden alpaka tel

1-1,5

1,5-2

Bakır filmaşinden bakır tel

1,5-2

1-1,5

Bronz lamadan şerit

1-2

2-2,5

NOT: 1. Yukarıdaki fire oranlarına her imalat şamasında meydana gelen arayiş hurdalarının aynı işyerindeki müteakip ergitmelerinde oluşan fireleri de kapsamakta olup, 1kg. yarı mamulden 1kg. mamul oluşuncaya kadar gerçekleşen tüm fireler dahil edilmiştir.

2. İşyerinde oluşan tüm ramatlar değer taşımakta olup içerisinde %15-30 arasında metal bulunmaktadır.



Not : Yukarda belirtilen fire oranları çok genel olup imalatın çeşidine göre değişkenlik gösterir. Her bir imalat için ayrı ayrı tespit yapılması bilgilerin doğruluğu açısından ehemmiyet taşımaktadır. (Kayseri Ticaret Odası)

B-03.01 BAKIR LEVHA

İmalat sırasında tahassül edecek kendi arayişinin kullanılması suretiyle bakır levha imalatında hammadde bazına göre fire ve tali madde yüzde nispetleri:



Mamulün Cinsi

% Nispeti

1) Elektroliz ameliyesinden başlayan tesislerde elektrolitik bakır külçeden levha imalatında toplam fire nispeti (0,50-0,90mm. kalınlıkta)

7,5

Bu imalatta tahassül eden küllü değirmen arayişi

12,4

2) Rafine bakır külçeden levha imalatında toplam fire nispetleri (0,50-0,90mm.) (Daha kalın levhalarda bu fire %3’e kadar olabilir.)

6,3

Bu imalatta tahassül eden küllü değirmen arayişi

10,5

3) Kalaylı veya kalaysız hurda bakırdan levha imalatında toplam fire nispetleri

9-12

Bu imalatta tahassül eden küllü değirmen arayişi

10,5

Not : Yukarda belirtilen fire oranları çok genel olup imalatın çeşidine göre değişkenlik gösterir. Her bir imalat için ayrı ayrı tespit yapılması bilgilerin doğruluğu açısından ehemmiyet taşımaktadır. (Kayseri Ticaret Odası)

B-04 BAKKALİYE

Konserve

:

%1-2 civarında zayiat verebilir.

Pirinç

:

Toptan satışta %1-2, perakende satışta %3’e kadar fire ve zayiat verebilir.

Yeşil Mercimek

:

Perakende satışta %1-2’ye kadar.

Nohut

:

Perakende satışta %1’e kadar.

Bulgur

:

Perakende satışta %2-3’e kadar.

Nişasta

:

Perakende satışta çuvalda %3’e kadar.

Şehriye

:

%1’e kadar.

Çay

:

Pakette fire vermez.

Pirinç Unu

:

Çuvalda %3’e kadar.

Tuz

:

%1-5’e kadar

Toz Şeker

:

%1

Un

:

%1-2’ye kadar.

Patates

:

3 aydan fazla depolanması halinde %5’e kadar, daha kısa depolanmalarda %3’e kadar.

Tereyağı

:

%2’ye kadar.

Beyaz Peynir

:

Perakende satılması halinde %10.

Dil Peyniri

:

Fazla tahammülü olan bir peynir çeşidi değildir. En fazla 10 gün dayanır ve bu süre içinde %10 civarında fire verebilir.

Kaşar Peyniri

:

Sıra malı orta kalite kaşarlar %4-5, daha iyi kalite Balkan tipi kaşarlar %6-8 civarında.

Tulum Peyniri

:

%5-8 civarında.

Gravyer Peyniri

:

%4-8 civarında.

Mağlıç Peyniri

:

%10 civarında.

Zeytin

:

Perakendeci firesi %1 civarında.

Salça

:

Rutubeti normal olan salçaların açık kaplarda tabi olarak firesi %10 civarındadır.

Arap Sabunu

:

%4 civarında.

Sabun Tozu

:

%15 civarında.

Vinterize Edilmiş Ayçiçek Yağı

:

%10 civarında.

Toz Deterjan

:

5kg. ve daha büyük polietilen torbalarda satıldığında %1-2, içi karton dışı oluklu mukavva kutularda satıldığında ise ‰1-2 civarında fire ve zayiat verebilir.

Krem Deterjan

:

%1 civarında fire ve zayiat verebilir.

Sirke

:

İthalat sırasında %1 fire verir.

Soslar

:

Kavanozda ithali ve satışı esnasında uygulanacak azami fire oranı %1 ila %1,5 arasındadır.

B-05 BAKLAVA VE BÖREK

Baklava ve börek gibi ürünlerin imalatında görülen firenin ilk menşei hammadde olarak kullanılan undur. Unun ve mamulün muhtelif safhalarda verebileceği fire ve zayiat oranları aşağıda belirtilmiştir.



  1. Unun bölgesinden işyerine getirilmesinde nakliye esnasında %1-2,

  2. Kaliteli bir baklava yapılabilmesi için unun belirli bir süre beklemesi ve dinlenmesi gereklidir. Bu depolama esnasında %1-3,

  3. Hastalıklı unlar ve kurtlu unların temizlenmesinde %1-10,

  4. Unun elenmesinde tozuma ve dökülmeden dolayı %1,5-2,

  5. Mamul malın satışı sırasında terazide kutuya malın fazla konulması ve geri alınamaması nedeniyle %2-3,

  6. Üretim safhasında; bozulan, dökülen ve yanan ürünlerden dolayı %1,5-2,

  7. Tepside kenar kırıntıları ve gayrı muntazam parçalar nedeniyle %2-5,

  8. Satılamayan mallar sebebiyle %2-3 fire verebilir.

5kg. baklava yapımında unun cinsine ve baklavanın kalitesine göre (yufkanın yaprak sayısına) verilen şurubun inceliğine göre 1,5-2kg. arasında un, 5kg. su böreği için ise 2-2,5kg. un kullanılır.

Ambalaj malzemeleri, özellikle naylon torba ve kutuların yerleştirilmesinde yırtılma, patlama, malzemenin hatalı imali, bazı müşterilerin fazla torba istemeleri nedenleriyle de %3-5 fire ve zayiat meydana gelebilir.



BAKLAVA

MİKTARI-GR

Un

151

Yumurta

30,2

Tuz

3

Limon Tuzu

0,3

Ceviz-Fıstık

90,5

Süt

60

Sıvıyağ

151

Nişasta

61

Nişkoz (Hazır Şurup)

453

TOPLAM

1000

Üretim esnasında %5 fire oluşmaktadır.

B-06 BAL

Bal üretimi, ambalajlama ve paketlenmesinde meydana gelen fireler:



Malzemeler

Fire Oranı (En Fazla)

Kavanozlu Bal

%3

Süzme Bal

%5

Cam Kavanoz

%3

Kapak

%2

Etiket

%5

Mukavva Tava

%4

Shrink Naylonu

%5

İmalat Toptan Perakende

Bal (petek ve süzme) % 4 % 2 % 4



B-07 BALIK

Dondurulmuş olarak ithal edilen aşağıda isimleri yazılı balıkların üzerindeki glaseden dolayı uygulanacak su firesi:

Scomber Scombrus (uskumru) : %10

Skipjack Tuna : %6

Yellowfin Tuna : %7

Mezgit Fleto : %16

Kalamar : %8

Karides : %23’tür.

Deniz ürünlerinden oluşan ahtapot, kalamar ve sübya mahsullerinin alınıp temizlendikten sonra şoklanarak muhafazası ve satışa sunulmasına kadar geçen zaman içinde verebileceği fire ve zayiat oranları:

Ahtapot : %13-17

Kalamar : %20-23

Sübya : %38-40’tır.

Dondurulmuş olarak ithal edilen aşağıda isimleri yazılı balıkların üzerindeki glaseden dolayı uygulanacak su firesi:

Salmon Salar : %6,5

Salmon Trout : %8

Reinhardtius Hippoglosoides : %10

Çipura ve levrek balıklarının 2gr.’dan 350gr.’a gelinceye kadar hastalık ve normal ölümleri ile deforme oldukları için pazarlanamamaktan dolayı verilecek fire oranları:

Çipurada min. %3, max. %15

Levrekte min. %6, max. %20’dir.

Bir kg. canlı ağırlığına gelinceye kadar tükettikleri yem, yemin kalitesi ve beslenme koşulları ile çok yakından ilgilidir. Ancak optimum beslenme koşullarında;






Pellet yem ile beslenirse

Levrek (1kg. canlı ağırlık için)

1,9-2,5kg. yem

Çipura ‘’

2-2,7kg. yem’dir.




Ekstruder yem ile beslenirse

Levrek ‘’

1,5-2kg. yem

Çipura ‘’

2-2,5kg. yem’dir.

B-09 BANT

Yerli ve ithal olarak satın alınan bobin halindeki çift taraflı yapışkan bantların, kenarları kesilerek yapışkansız olan kağıtların atılması ve daraltılarak satılmasında fire oranı %3-5’tir.

Her türlü yapışkan veya yapışkan olmayan iletken, yalıtkan, izolasyon amaçlı, paketlemede kullanılan, kırtasiye özellikli, tıbbi nitelikte kozmatik özellikleri olan v.s. standart ve evsaftaki bantların alımı, satımı, ithal, ihraç, depolama ve pazarlaması sırasında meydana gelebilecek fire oranı %1’dir.

Yapışkanlı koli kaplama bantlarının üretimi esnasında ortaya çıkan toplam çalışma fire oranı %6-6,5’tur.



B-10 BAYRAK

Bayrak imalinde iplik fireleri:



  1. Hazırlanma sırasında %1-1,5,

  2. Dokuma safhasında %2-3,

  3. Terbiye safhasında boya ve apre firesi %4-7,

  4. Bayrağın rafta beklerken bazı nedenlerle satılamaz hale gelmesi firenin %1 civarında olduğu tesbit edilmiştir.

B-11 BEYAZ EŞYA

Beyaz eşya ve diğer dayanıklı tüketim mallarının fabrikadan bayiye nakliyesi esnasında verebileceği zayiat oranı ‰4,5 civarındadır.



B-12 BEZ (HAMBEZ)

Hambezin kasar merserize ve emprime muamelesini müteakip bezin genişliğinin aynı kalması nazara alındığı takdirde %5 ila %11 arasında eksildiği müteaddit tecrübelerle tesbit edilmiş bulunmaktadır.

Hambezlerin boya terbiye işlemlerinde proseslere göre fire yüzdesi değişebilir. İpek no.su konstrüksiyon, örgü şekli farklılık sebebidir. Sanforsuz mallarda %2-5 arası uzama, sanforlu mallarda %3-8 arası kısalma olabilir.

B-13 BİLGİSAYAR

Bilgisayarlarda montaj yapılırken meydana gelebilecek bir fire miktarı yoktur.

Ayrıca söz konusu bilgisayar cihazlarının kullanımı sırasında parça değiştirecek ortalama arıza yüzdesi bulunmaz, yani bu işlemlerden kaynaklanan arızalar fire olarak değerlendirilemez.

B-14 BİLGİSAYAR EKRAN FİLTRESİ

Bilgisayar ekranlarından yayılan zararlı ışınları önleyen ekran filtresi imalatındaki fire oranı 320x180cm. ebadında 2mm. kalınlığındaki camın işyerine gelmesi; çeşitli parçalara bölünmesi; 2 adet camın kenarlarının bantlanarak içinin çeşitli kimyasal ile doldurulup, kurumaya bırakılması; gerekli görülen camların tekrar 4 parçaya bölünüp, kenarlarının tıraşlanması ve tıraştan sonra silinip PVC çerçeve ve tutturma aparatları takılarak, balonlu naylona sarılıp kutulanması aşamalarında toplam verebileceği fire %20’dir.



B-15 BİJUTERİ

Bijuteri imalatında kullanılan metal malzeme, imalatta %10, taklit cam taş kullanılmasında foya dökülme ve taşların kırılmasından dolayı %18 fire ve zayiat meydana gelebilir.



B-16 BORU

Boru fabrikalarından satın alınan, toptan ve perakende satılan siyah ve galvanizli su borularının satışından ötürü alış ve satışı arasında ‰3 ölçü firesi normaldir.

Sert plastikten (PVC) ve polietilenden boru çekim esnasında %5, toptan satışlarda %2, perakende satışlarda da %5 civarında fire olabilir.

DKP sac ve siyah rulo sactan açık profil boru imalatında %5-7 civarında fire oluşur.



Yüklə 1,4 Mb.

Dostları ilə paylaş:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   19




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə