Firədun Nadir oğlu İbrahimov

 

26 

                                       Mövzu 12. 

 

Azərbaycanın 

müstəqilliyinin 

bərpasından 

sonrakı  dövrdə  məktəbdənkənar  təhsilin  inkişafında 

yeni istiqamətlər 

 

12.1. 

“Azərbaycan 

Respublikası 

Təhsil 

Nazirliyi 

sistemindəki  məktəbdənkənar  müəssisə  haqqında  nümunəvi 

əsasnamə”nin  məzmunu;

 

12.2.  Məktəbdənkənar  müəssisə 

təhsil 

sisteminin 

tərkib 

hissəsi 

olub 

uşaqların, 

yeniyetmələrin, gənclərin mənəvi və fiziki inkişafını, onların 

müxtəlif yaradıcılıq tələbatını təmin etmək üçün təsis edilir; 

12.3.  Bir  və  çoxprofilli  məktəbdənkənar  müəssisələr 

hərtərəfli  inkişaf  üçün  və  asudə  vaxtlarını  düzgün 

müəyyənləşdirməkdə  uşaq  və  yeniyetmələrə  şərait  yaradır; 

12.4.  Məktəbdənkənar  müəssisələrin  əsas  vəzifəsi  uşaq, 

yeniyetmə  və  gənclərin  maraq,  meyl  və  bacarıqlarının, 

intellektual  səviyyəsi  və  yaradıcılıq  qabiliyyətinin  inkişafı 

üçün  əlverişli  şəraitin  yaradılması,  onların  istirahətlərinin, 

asudə vaxtlarının, əyləncələrinin mənalı təşkilidir; 

    12.5. Məktəbdənkənar təhsil müəssisələrində məşğul olan 

uşaqlar,  şagirdlər,  tələbələr  məktəbdənkənar  təhsil 

müəssisələrinin  xidmətlərindən  pulsuz  və  güzəştlə  istifadə 

edirlər. 

Bu 

təhsil 

müəssisələrinin  əsas  fəaliyyət 

istiqamətlərini aşağıdakı kimi qruplaşdırmaq olar: 

1. Dərnək məşğələləri, klub işləri; 

2. Mədəni-kütləvi tədbirlər, müsabiqələr, idman yarışları, 

sərgilər, ekskursiya və gəzintilər, praktik maraqlı işlər və s.; 

3. Yaradıcı fəaliyyət, təlimati-metodiki işlər. 

       Azərbaycan  Respublikası  Təhsil  Nazirliyi  sistemində 

374  məktəbdənkənar  müəssisə  fəaliyyət  göstərir.  Həmin 

müəssisələrə  təxminən  332  120  şagird  cəlb  edilib.  Onların 

təlim-tərbiyəsi ilə 11 751 pedaqoji işçi məşğul olur. 

       Hazırda  Azərbaycan  Respublikası  Təhsil  Nazirliyi 

sistemində  81  Uşaq  Yaradıcılıq  Mərkəzi  fəaliyyət  göstərir. 

---

 

27 

Bu  mərkəzlərdə  6  691  qrupda  89  628  uşaq  məşğul  olur  və 

2827  pedaqoji  işçi  çalışır.  Uşaq  Yaradıcılıq  Mərkəzlərində 

əsasən  “Bacarıqlı  əllər”,  “Bədii  qiraət”,  “Rəsm”, 

“Xalçaçılıq”, “Dram”, “Bədii özfəaliyyət”, “Məktəb teatrı”, 

“Rəqs”,  “Gənc  idmançılar”,  “Naxışlı  tikmə”,  “Texniki 

estetika”,  “Fortepiano”,  “Xor”,  “Foto”,  “Ağac  üzərində 

oyma” və s. adlarda dərnəklər təşkil olunur. 

        Respublikada 63 Texniki Yaradıcılıq Mərkəzi fəaliyyət 

göstərir.  Bu  mərkəzlərin  5  141  qrupunda  66  909  uşaq 

məşğul  olur  və  2  157  pedaqoji  işçi  çalışır.  Bu  mərkəzlərdə 

“İbtidai 

texniki 

modelçilik”, 

“Radioelektronika”, 

“Elektrotexnika”, “Robot texnikası”, “Kimya – texnologiya” 

və s. adlarda dərnəklər fəaliyyət göstərir. 

     Respublikada 10 Gənc turistlər və diyarşünaslıq mərkəzi 

fəaliyyət göstərir. Bu mərkəzlərin 797 qrupunda 10 835 

şagird məşğul olur və 310 pedaqoji işçi çalışır. Gənc 

turistlər və diyarşünaslıq mərkəzləri öz işini əsasən 

aşağıdakı istiqamətlər üzrə qurur: 

1.  Bizim irs; 

2.  İncəsənət aləmində; 

3.  Azərbaycan beynəlxalq aləmdə; 

4.  Azərbaycanın müstəqilliyi uğrunda mübarizədə; 

5.  Azərbaycanın tikintiləri üzrə yürüşlərdə; 

6.  Təbiətin sirlərinə doğru; 

7.  Kütləvilikdən turizm ustalığınadək.  

      12.5.  Müasir  dövrdə  məktəbdənkənar  təhsilin  vəziyyəti; 

12.6. Ekoloji tərbiyə və təcrübəçilik mərkəzləri; 12.7. Uşaq-

gənclər  idman  məktəbləri;  12.8.  Uşaq-gənclər  şahmat 

məktəbləri;  12.9.  Texniki  yaradıcılıq  mərkəzləri;  12.10. 

Gənc  turistlər  və  diyarşünaslıq  mərkəzləri;  12.11.  Uşaq  və 

gənclər yaradıcılıq mərkəzləri.  

 

 

 

---

 

28 

 

Mövzu 13. 

 

1991-ci  ildən  sonrakı  dövrdə  ilk  peşə-ixtisas 

təhsilinin  inkişaf  etdirilməsində  dünyada  formalaşan 

təcrübədən istifadə olunması. 

 

13.1.  Peşə-ixtisas  təhsilinin  ölkənin    sosial-iqtisadi 

inkişafında rolu;  13.2. Çevik peşə təhsilinin  yaradılmasının 

formaları və zəruriliyi; 13.3. Peşə - tədris mərkəzlərinin əsas 

funksiyaları; 13.4. Ölkədə peşə təhsilinin inkişafı  məqsədilə 

həyata keçirilən layihələr və tədbirlər.    

 

 

Mövzu 14. 

 

Azərbaycanda  müstəqillik  illərində  orta  ixtisas 

təhsilinin müasir tələblərə uyğunlaşdırılması 

 

14.1. Ölkədə orta ixtisas təhsili strukturunun şəbəkəsinin 

genişləndirilməsi  və  təkmilləşdirilməsi.  14.2.  Orta  ixtisas 

təhsili  müəssisələrinin  tələbələrinin  biliyinin  çoxballı 

sistemlə  qiymətləndirilməsi.  14.3.  Qiymət  meyarlarının 

müəyyənləşdirilməsi.  14.4.  Orta  ixtisas  təhsilinin  müasir 

dünya  standartları  tələblərinə  uyğunlaşdırılması.  14.5.  Orta 

ixtisas təhsilinin müasir tələblərə uyğun maliyyələşdirilməsi. 

 

Mövzu 15. 

 

Müstəqilliyin 

bərpasından 

sonrakı 

dövrdə 

Azərbaycanda ali təhsilin inkişafı 

 

 15.1.Avropa 

təhsil 

məkanına 

inteqrasiya.  15.2. 

Boloniya  təhsil  prosesi;  15.3.  Təhsildə  kredit  sistemi; 

Təhsildə  innovasiyalar;  15.4.  Ali  təhsildə  təlim  prosesində 

innovasiya  və  İKT-dən  istifadə;  15.5.  Ali  təhsildə  distant 

təhsil; 15.6. Təhsilin formaları; 15.7. Təhsil alma formaları;   

---