FiRİdun bəy köÇƏRLİ

 

20 

BALA BARƏSĠNDƏ 

 

Mən aşiqəm balasın, 

Laçın verməz balasın. 

Mən balamı istərəm 

Balam istər balasın. 

 

QARDAġ BARƏSĠNDƏ 

 

Mən aşiq qardaşa düşər, 

Qar yağar qar daşa düşər. 

Qardaşım müşkül işi, 

Yenə qardaşa düşər. 

 

GƏLĠNĠN SÖZLƏRĠ 

 

Baldızım – çuval bizim, 

Dəm-dəm batar, mən neyləyim, 

Qaynanam dəmir darağı, 

Dıqladar ötər, mən neyləyim. 

Qayınatam – sərv ağacı, 

Qapıda bitər, mən neyləyim, 

Qayıım – gül yarpağı, 

Xatirim tutar mən neyləyim. 

 

QAYINANANIN SÖZLƏRĠ 

 

Q a y ı n a n a  d e y ə r: 

 

Payız günündə qızım otursun oğlu qucağında, 

Yaz günündə gəlinim otursun qızı qucağında. 

 

YAZ 

 

Novruz bahar oldu, cahan tazə tər oldu, 

Rəf oldu ələmlər, 

Dağıldı bu şadlıq xəbəri dərbədər oldu, 

Yandı oda qəmlər. 

Göydən yerə yağdı nə gözəl şəbnəm rəhmət, 

Bitdi gülü lalə, 

Xoş nəğmələnib bülbüli şeyda ötər oldu, 

Açıldı irmələr. 

 

İ l i n  f ə s i l l ə r i:  yaz, yay, payız, qış. 

---

 

21 

G ü n l ə r i n  a d l a r ı:   cümə,  şənbə,  bazar,  bazar  ertəsi,  tək  (xas),  çahar-şənbə, 

cümə axşamı (adına). 

 

T a p m a c a: 

 

17.   Üçü bizə yağıdır, 

Üçü cənnət bağıdır. 

Üçü yığar gətirər, 

Üçü vurar dağıdar. 

 

GÜNƏġĠ ÇAĞIRMAQ 

 

Gün çıx, çıx, çıx! 

Kəhər atı min, çıx! 

Oğlun qayadan uçdu, 

Qızın təndirə düşdü, 

Keçəl qızı qoy evdə, 

Saçlı qızı götür, çıx! 

Gün getdi su içməyə, 

Qırmızı don biçməyə. 

Gün çıxıbdı yetirəcək. 

Qarı yerdən götürəcək, 

Keçəl qızı gətirəcək, 

Saçlı qızı gətirəcək, 

Duman, tac, qaç, qaç! 

Səni qayadan asarlar! 

Buduna damğa basarlar! 

Gün getdi dağ başına, 

Könlü şamama istəyən 

Dolansın tağ başına. 

 

QIZLAR NƏĞMƏSĠ 

 

Əlimi bıçaq kəsibdi. 

Dəstə bıçaq kəsibdi. 

Yağ gətirin, yağlıyaq, 

Bal gətirin, ballıyaq, 

Dəsmal verin, bağlıyaq, 

Dəsmal dəvə boyunda, 

Dəvə Şirvan yolunda. 

Şirvan yolu buz bağlar, 

Dəstə-dəstə gül bağlar. 

O gülün birin üzəydim,  

Tellərimə düzəydim. 

Qardaşımın toyunda 

---

 

22 

Oturub-durub süzəydim. 

Çay daşıbdır, lil gəlir. 

Dəstə-dəstə gül gəlir. 

O gülün birin üzəydim, 

Saç bağıma düzəydim. 

Saç bağım qatar-qatar,  

Üstündə qardaş yatar. 

Qardaşın əl yaylığı, 

Ucları zər yaylığı. 

Hərə bir ağız desin 

Qardaşa cansağlığı. 

Hop-hopun olsun, qardaş! 

Gül topun olsun, qardaş! 

Gül ağacın dibində, 

Gülbünün

1

 olsun qardaş! 

Dəyirman üstü çiçək, 

Oraq gətir, gəl biçək 

Qardaş, nişanlın gördüm, 

Uzunboy, qarabirçək. 

 

M ə s ə l l ə r: 

 

Can versən, qardaşa ver, min il getsə yad olmaz. 

Yaxşı gündə yad qonşu, yaman gündə vay qardaş. 

Qızın oldu, qırmızı donunu çıxar. 

Qız idim, 

Geydirdilər zövqü-səfa köynəyini. 

Nişanlandım, 

Geydirdilər şövqü-səfa köynəyini. 

Gəlin oldum, 

Geydirdilər cövrü-cəfa köynəyini. 

 

T a p m a c a: 

 

18.   Biz-biz idik, 

 

Yüz qız idik. 

 

Bizi üzdülər, 

 

İpə düzdülər.  

TÜLKÜ və ÜZÜM 

 

Bir günü tülkü qağa 

Gəlib girdi bir bağa. 

________________ 

1.

 

G ü l b ü n  - toyun axırıncı günü qızlar və gəlinlər yığılıb şadlıq edirlər və sonra evlərinə 

dağılırlar. 

---

 

23 

Dolandı sola keçdi, 

Dolandı keçdi sağa. 

Gördü üzüm sulanır, 

Yüz cürə rəngə çalır. 

Dəyibdi kəhrəbatək, 

Sallanıbdır, saralır. 

 

Tülküciyəz dayandı, 

Baxdı, ağzı sulandı. 

Dişi alışma tutdu, 

Dodağı, dili yandı. 

 

Düz bir saaat dayandı 

Quyruq üstə dolandı. 

Üzüm ucada idi, 

Əl çatmadı usandı. 

 

Acıqlanmış qayıtdı, 

O yerə çölə getdi. 

Uzaqlaşıb özünə 

Belə təsəlli etdi: 

 

Doğrudur mənim sözüm, 

Dəyməyibdir o üzüm, 

Yesəm dişim qamaşar, 

Yemədim onu özüm. 

(Ġ.A.Krılovdan tərcümə) 

 

M ə s ə l l ə r: 

 

Pişiyin əli ətə çatmaz, deyər qoxuyubdur. 

Ayı meşədən küsüb, meşənin xəbəri yoxdur. 

Aclıq adama oyun öyrədər. 

Ac gəzib tox sallanır. 

Acam – quyruq acıyam, bağır-öfgə acı deyiləm. 

 

T a p m a c a: 

 

19. İki tülkü balası, üç anası, dörd anası, neçə eylər hamılsı? 

 

Y a n ı l t m a c: 

 

Ay qılquyruq qırqovul, gəl bu kola gir, qılquyruq qırqovul. 

 

 

---

 

24 

BUĞDA, ARPA VƏ DARI 

 

Bir gün buğda, arpa və darı bir-biriylə söhbət edirdilər. 

Buğda dedi: 

-

 

Mənim bir tikəm bir dağı aşırir. 

Arpa dedi: 

-

 

Mənim  də  bir  tikəm  dağın  yarısına  kimi  çıxardır,  amma  aşırmağına  zamin 

ola bilmərəm. 

Darı da dedi: 

-

 

Mən xalqın uşağının qanına bais ola bilmərəm  ki, evindən çıxardıb borana 

salam, öldürəm. Məndə o qüvvət yoxdur. 

 

 

DARI VƏ BUĞDA 

 

Darı 

 

Mənə darıcan deyərlər 

Yağ, bai ilə yeyərlər 

Ehtiyatla götürüb; 

Güclə saca yetirərlər. 

 

Buğda 

 

Yastı-yastı yatarsan, 

Kol dibində bitərsən. 

Məndən sənə qarışmasa 

Palıddan da betərsən! 

 

 

T a x ı l:  buğda, arpa, darı, qarğıdalı, çəltik, pərnic, küncüt, şahdana. 

 

M ə s ə l l ə r: 

 

Arpadan, buğdadan əlim üzüldü, ümidim sənə qaldı, darı xirməni. 

   Bildirçinin bəyliyi darı solanacandır. 

 

Darıya girən donuz payanı özünə qəbul eylər. 

Kiş-kiş ilə donuz darıdan çıxmaz. 

 

T a p m a c a l a r: 

 

20. Ağac başında darı quyusu. 

21. Ağac başında sarı yumaq. 

22. Havalar, ha havalar, 

 Çöldə dovşan balalar 

---