Fiskal institut

11-topshiriq.
Quyidagi jadval ma’lumotlari asosida, zanjirli bog‘lanish va integral usullarini qo‘llab, hosildorlikka yalpi mahsulot va ekin maydoni o‘zgarishining ta’sirini aniqlang va tahlil qilib hulosa yozing.

Ko‘rsatkichlar	Biznes reja bo‘yicha	Haqiqatda	Farqi
Hosildorlik, s\ga (U)	9090,2	80701,4	3724890
Yalpi mahsulot, s (x)	390880	4115770	8
Ekin maydoni, ga (y)	43	51	71611,1

Xulosa:
Zanjirli bog‘lanish va integral usullarini qo‘llab, hosildorlikka yalpi mahsulot va ekin maydoni o‘zgarishining ta’sirini aniqlash uchun ikkala o‘zgaruvchining almashtirishining o‘rtasidagi o‘zgarishlarni hisoblashimiz kerak. Bu uchun quyidagi formulalardan foydalanamiz:
Hosildorlikning o‘zgarishi (dU):
dU = (dU/dx) * dx + (dU/dy) * dy
Yalpi mahsulotning o‘zgarishi (dx):
dx = (dx/dU) * dU + (dx/dy) * dy
Ekin maydonining o‘zgarishi (dy):
dy = (dy/dU) * dU + (dy/dx) * dx
Biznes reja bo‘yicha hosildorlik (U) uchun berilgan qiymat 9090.2, yalpi mahsulot (x) uchun 390880 va ekin maydoni (y) uchun 43.
Hosildorlikning yalpi mahsulotga ta’siri (dU/dx):
(dU/dx) = 80701.4
Hosildorlikning ekin maydoniga ta’siri (dU/dy):
(dU/dy) = 3724890
Yalpi mahsulotning hosildorlikka ta’siri (dx/dU):
(dx/dU) = 1 / (dU/dx) = 1 / 80701.4
Yalpi mahsulotning ekin maydoniga ta’siri (dx/dy):
(dx/dy) = 1 / (dy/dx) = 1 / [(dy/dU) * (dU/dx)] = 1 / [(dy/dU) * (1 / (dU/dx))] = (dU/dx) / (dy/dU)
Ekin maydonining hosildorlikka ta’siri (dy/dU):
(dy/dU) = 1 / (dU/dy) = 1 / 3724890
Ekin maydonining yalpi mahsulotga ta’siri (dy/dx):
(dy/dx) = (dU/dx) / (dy/dU) = (80701.4) / (1 / 3724890) = 80701.4 * 3724890
Endi, biz bu qiymatlarni jadval ma'lumotlariga qo‘yamiz va hisoblashimiz:
dU = (dU/dx) * dx + (dU/dy) * dy = 80701.4 * dx + 3724890 * dy
dx = (dx/dU) * dU + (dx/dy) * dy = (1 / 80701.4) * dU + (80701.4 * 3724890) * dy
dy = (dy/dU) * dU + (dy/dx) * dx= (1 / 3724890) * dU + (80701.4 * 3724890) * (1 / 80701.4) * dU
Bizning jadval ma'lumotlarimizga qo‘yilganda:
dU = (80701.4) * dx + (3724890) * dy= (80701.4) * (1 / 80701.4) * dU + (3724890) * (1 / 3724890) * dU= dU + dU = 2 * dU
dx = (1 / 80701.4) * dU + (80701.4 * 3724890) * dy= (1 / 80701.4) * dU + (80701.4 * 3724890) * (1 / 80701.4) * dU = (1 / 80701.4) * dU + dU= (1 + 80701.4) * dU= 80702.4 * dU
dy = (1 / 3724890) * dU + (80701.4 * 3724890) * (1 / 80701.4) * dU = (1 / 3724890) * dU + (3724890) * (1 / 80701.4) * dU= (1 / 3724890) * dU + dU = (1 + 3724890) * dU = 3724891 * dU
Natijada, biz hosildorlik (U), yalpi mahsulot (x) va ekin maydoni (y) o'zgarishlarining ta'sirini quyidagi formulalar orqali topdik:
dU = 2 * dU
dx = 80702.4 * dU
dy = 3724891 * dU
Farqlarni hisoblash uchun bizning jadval ma'lumotlarimizga qaytaymiz:
Biznes reja bo‘yicha hosildorlik (U):U = 9090.2
Yalpi mahsulot (x):x = 390880
Ekin maydoni (y):y = 43

Biz birinchi formuladan foydalanib hosildorlikning o'zgarishini hisoblaymiz:

dU = 2 * dU = 2 * 9090.2 = 18180.4
Keyin ikkinchi formuladan foydalanib yalpi mahsulotning o'zgarishini topamiz:
dx = 80702.4 * dU = 80702.4 * 18180.4 = 1468843964.96
Sof yalpi mahsulotning o'zgarishi dx = 1468843964.96
Keyin uchunchi formuladan foydalanib ekin maydonining o'zgarishini hisoblaymiz:
dy = 3724891 * dU = 3724891 * 18180.4 = 67707369504.4
Sof ekin maydonining o'zgarishi dy = 67707369504.4
Hosildorlikning o'zgarishi dU = 18180.4
Yalpi mahsulotning o'zgarishi dx = 1468843964.96
Ekin maydonining o'zgarishi dy = 67707369504.4
Natijada, biznes reja asosida hosildorlikning o'zgarishi 18180.4, yalpi mahsulotning o'zgarishi 1468843964.96 va ekin maydonining o'zgarishi 67707369504.4 bo'ladi.