Fizika-2 fənnindən kollokvium suallarının cavabları

optik  sıx  mühit

,  əksinə,  sındırma  əmsalı 

nisbətən kiçik olan mühit isə 

optik seyrək mühit

 adlanır.  

3.

 

Tam daxili qayıtma. 

Yuxarıda  qeyd  etdik  ki,  işıq  şüası  optik  seyrək  mühitdən  optik  sıx  mühitə  keçdikdə  sınan  şüa 

normala yaxınlaşır. Düşən və sınan işıq şüalarının qarşılıqlı çevrilmə xassəsinə görə əksinə, işıq 

şüaları optik sıx mühitdən optik seyrək mühitə keçdikdə isə sınan şüa normaldan uzaqlaşır.    

 

Bu halı nəzərdən keçirək. Şərtə görə  

2

1

n

n



 və 







  (şəkil 25.7)  

 

Göründüyü kimi düşmə bucağı (



  ) böyüdükcə sınma bucağı (



) da böyüyür. Bu zaman 

düşmə bucağının elə bir qiyməti olur ki,  bu halda sınma bucağı 

2



 

olur, başqa sözlə desək 

sınan  şüa  iki  mühit  ayıran  sərhəd  boyu  sürüşür.  Düşmə 

bucağının  bu  qiymətinə  limit  bucağı 

 

2



deyilir.  Sınma 

qanunun riyazi ifadəsinə görə 















1

2

sin



 

2

1

sin

n

n

l





                       (25.10) 

yazmaq olar. Buradan  

2

1

arcsin

n

n

l





            (25.11)  

alınar. 

 

Düşmə bucağının limit  bucağından böyük qiymətlərində (şəkil 25.7) düşən şüa tamamilə 

birinci mühitdə qayıdar. Bu hadisə tam daxili qayıtma hadisəsi adlanır.   

Şəkil  25.7 

 

1 

2 

3 

3 

2 

1 



 

A 

B 

n

2

 

n

1

 



 

---

 

Suyun altında yuxarı baxan adam göy üzünü dairəvi ləkə şəklində görür. Havanın sındırma 

əmsalı praktiki olaraq 

,

1

1



n

  suyun sındırma əmsalı  isə 

33

,

1

2



n

olduğundan düşmə bucağının 

limit  qiyməti  üçün 

0

49



l



alınar. Aralanma bucağı 49

0

olan konusdan kənarda havadan  gələn 

şüalar suda yayılmır.  

         Tam  daxili  qayıtma  hadisəsinə  əsaslanaraq  üçüzlü  prizmalardan  şüaların  yolunun 

döndərilməsində (və ya çevrilməsində) geniş istifadə olunur.