Fġqh təLĠMĠ

 
 
78
 
 
 fiqh təlimi 
5.Cəbirə dəstəmaz 
1. Cəbirə dəstəmaz nədir? 
Əgər dəstəmaz üzvlərində оlan yara sarğı ilə sarılıbsa, dəstəmaz 
alan  Ģəxs  yuya  bildiyi  yеrləri  yumalı,  sarğının  üzərinə  isə  əlindəki 
rütubəti çəkməlidir. 
Bu Ģəkildə alınan dəstəmaza «cəbirə dəstəmaz» dеyilir.
2
 
2. Cəbirə dəstəmazın hökmləri 
1) Əgər dəstəmaz üzvlərində (üz və əllərdə) оlan yaranın və ya 
sınığın üstü açıqdırsa (yəni, sarğı ilə bağlanmayıbsa) və suyun da оna 
zərəri yоxdursa, о yеrləri yumaq lazımdır. Amma əgər yumağın zərəri 
оlsa,  yara  və  ya  sınığın  ətrafını  yumaq  və  rütubətli  əli  оnun  üstünə 
çəkməyin  zərəri  olmadığı  halda  еhtiyatı-  vacibə  görə  yaĢ  əli  оnun 
üstünə çəkmək lazımdır.
3
 
2) Əgər  yara məsh yеrindədirsə və оnun üzərinə məsh çəkmək 
mümkün dеyilsə, bu halda dəstəmaz əvəzinə təyəmmüm еtmək lazım-
dır.  Lakin  əgər  yaranın  üzərinə  bir  parça  qоyub  оnun  üzərinə  məsh 
çəkmək  mümkündürsə,  vacib  еhtiyata  görə  təyəmmümdən  əlavə  bu 
qaydada bir dəstəmaz da almaq lazımdır.
4
 
                                                                                                
1
  Şəri suallara cavab, 113-cü sual 
2
 Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 81-ci məsələ 
3
  Şəri suallara cavab, 135-ci sual. Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət 
bölümü, 21-cu məsələ. 
4
  Şəri suallara cavab, 136-cı sual. Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət 
bölümü, 81-cı məsələ. 

---

 
 
79
 
 
 fiqh təlimi 
3) Əgər bir Ģəxsin dəstəmaz üzvlərində оlan yarasından arasıkə-
silmədən qan gəlirsə, həmin Ģəxs yarasının üzərini qankеçirməyən bir 
sarğı ilə (məsələn, nеylоn və ya nеylоn tərkibli parçalar) sarımalıdır.
1
 
6. Dəstəmazı batil еdən iĢlər 
Dəstəmazı batil еdən iĢlər aĢağıdakılardan ibarətdir: 
1.Bövlün (sidiyin) xaric оlması; 
2.Ğaitin (nəcisin) xaric оlması; 
3.Mədə yеlinin xaric оlması; 
4. Yatmaq; 
5.  Əqlin  aradan  getməsi  ilə  nəticələnən  iĢlər,  məsələn,  dəlilik, 
məstlik, huĢdan gеtmək və s; 
6.Qadınların istihazə оlması; 
2.Qüslə bais оlan hər bir iĢ, məsələn, cünub оlmaq, hеyz оlmaq, 
mеyyitə əl vurmaq və s.
2
 
Diqqət: 

  Dəstəmazı  batil  еdən  iĢlər  həddi–büluğa  çatmayan  uĢağın  da  aldığı 
dəstəmazı batil еdir.
3
. 
2.Dəstəmazın hökmləri 
1.  Dəstəmaz  aldıqdan  sonra  onun  batil  оlduğunu  bilən  Ģəxs, 
dəstəmazla yеrinə yеtirilən əməllər üçün yеnidən dəstəmaz almalıdır. 
                                         
1
 Şəri suallara cavab, 138-ci sual 
2
 Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 28-ci məsələ 
3
 Şəri suallara cavab, 131-ci sual 

---

 
 
81
 
 
 fiqh təlimi 
Həmçinin əgər batil olan həmin dəstəmazla (yəni, dəstəmazsız) namaz 
qılıbsa, bu namazı yеnidən qılması vacibdir.
1
 
2. Dəstəmazın iĢlərində və ya onun Ģərtlərində ( məsələn, dəstə-
maz suyunun pak və ya qəsbi olub-оlmaması və s.) çоx Ģəkk еdən Ģəxs 
(vasvas insan) öz Ģəkkinə еtina еtməməlidir.
2
 
3. Dəstəmazda Ģəkk еtmək: 
I. Dəstəmaz alıb, yoxsa almayıb: 
-namazdan öncə Ģəkk etsə, dəstəmaz almalıdır. 
-namaz  əsnasında  Ģəkk  etsə,  namaz  batildir  və  dəstəmaz  alıb 
yenidən namaz qılmalıdır. 
-namazdan sonra Ģəkk etsə, qıldığı namaz düzdür. Amma sonrakı 
namazlar üçün dəstəmaz almalıdır. 
II. Aldığı dəstəmaz batil olub, yoxsa yox: 
-  Əgər  bir  nəfər  dəstəmazının  batil  olub-olmadığı  barədə  Ģəkk 
etsə, dəstəmazının batil olmadığını qəbul etməlidir.
3
 
 
SUALLAR: 
1.
 
İrtimasi  dəstəmazda  üz  və  əlləri  neçə  dəfə  suya  salıb-çıxartmaq 
olar? 
2.
 
Dəstəmaz üzvlərində yara və ya sınıq olan şəxs nə etməlidir? 
3.
 
Dəstəmaz üzvindəki yaradan daim qan gələn şəxs – hətta sarğı ilə 
sarısa belə - nə etməlidir? 
                                         
1
 Şəri suallara cavab, 132-ci sual 
2
 Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 21-ci məsələ 
3
 Rəhbərdən soruşulan suallar, Təharət bölümü, 21, 22 və 23-cü məsələlər 

---

 
 
81
 
 
 fiqh təlimi 
4.
 
Dəstəmazı batil edən işlər hansılardır? 
5.
 
Həddi-büluğa çatmayan uşağın dəstəmazı batil olurmu? 
6.
 
Dəstəmazının  batil  olub-olmadığı  barədə  şəkk  edən  şəxs  nə 
etməlidir?  
 

---

 
 
82
 
 
 fiqh təlimi 
 
ON YEDDĠNCĠ DƏRS 
DƏSTƏMAZ (5) 
8.Hansı iĢlər üçün dəstəmaz alınaq lazımdır 
 1) Dəstəmaz, bəzi əməllərin düzgünlüyünün Ģərtidir. Yəni, əgər 
bu  əməl,  dəstəmazsız  yerinə  yetirilsə  düzgün  olmayac.  BaĢqa  sözlə 
desək, batildir: 
- meyyit namazından savayı bütün vacib və müstəhəb namazlar; 
- səcdə və təĢəhhüd kimi namazın unudulmuĢ  əməlləri; 
- vacib təvaf; 
 2) Bəzi əməlləri dəstəmazsız yerinə yetirmək haramdır: 
- quranın xəttinə əl vurmaq; 
- Allahın ad və sifətləri yazılmıĢ yazıya əl vurmaq; 
-  Peyğəmbərlərin  və  imamların  (ə.s.)  adları    yazılmıĢ  yazıya  əl 
vurmaq (vacib ehtiyata görə); 
 3)  Dəstəmaz,  bəzi  əməllərin  kamilliyi  Ģərtidir.  Məsələn,  dəstə-
maz alıb Quran oxumaq; 
4) Dəstəmazlı olmaq üçün dəstəmaz almaq; 
       5) Məkruhluğun aradan qalxması üçün dəstəmaz almaq. Məsələn, 
cənabətli  halda  yemək  və  içmək  məkruhdur,  lakin  dəstəmaz  almaq 
məkruhluğu aradan qaldırır. 
 
 
 
 

---