222
fiqh təlimi
QIRX BEġĠNCĠ DƏRS
YOVMĠYYƏ NAMAZLARI (11)
Namazın vacib əməlləri «8»
2. Zikr.
1) Zikr nədir?
Allah-Taalanı xatırladan hər bir ifadə “zikr” sayılır (məsələn, “Allahu
Əkbər”, “Əlhəmdu lillah” və s.)
Muhəmməd və Ali Muhəmmədə (s.ə.v) salavat ən yaxĢı zikrlərdən
biridir.
1
2) Zikrin vacibatı:
1. Namazın zikrlərini tələffüz etmək lazımdır. Bu o deməkdir ki, əgər
namazqılanın qulağı ağır eĢitmirsə və ətrafda səs-küy yoxdursa, dedi-
yini özü eĢitməlidir.
2
2. Namazın vacib zikrləri ərəbcə düzgün qiraət olunmalıdır. Əgər na-
mazqılan ərəb sözlərini düzgün tələffüz edə bilmirsə, öyrənməyi va-
cibdir.
3
3. Namazın bütün vacib və müstəhəb zikrlərini deyərkən bədən hərə-
kətsiz olmalıdır.
Əgər bir qədər önə və ya arxaya, yaxud sağa və ya sola hərəkət etmək
istəsə, hərəkət etdiyi zaman dediyi zikri kəsməlidir.
1
Şəri suallara cavab, 482-ci sual
2
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 226-cı məsələ
3
Şəri suallara cavab, 462-ci sual
223
fiqh təlimi
Əlbəttə hərəkət edə-edə “mütləq zikr” niyyəti ilə - burada namazın
zikrini niyyət etmir, sadəcə zikr deməyi niyyət edir – zikr deməyin
maneəsi yoxdur.
1
Zikrə aid bir neçə Ģəri məsələ:
1)
Əgər namazqılan səhvən rükuda səcdənin zikrini desə, maneəsi
yoxdur. Lakin bilərəkdən zikrlərin yerini dəyiĢmək olmaz. Əlbəttə
“mütləq zikr” demək niyyəti istisnadır.
2
2)
Əgər namazqılan rüku və ya səcdəni yerinə yetirdikdən sonra baĢa
düĢsə ki, onların zikrini səhv demiĢdir, ona heç nə vacib olmur.
3
3)
Səcdə və rükunun vacib zikrini dedikdən sonra həmin zikri təkrar
etməyin savabı vardır və yaxĢı olar ki, tək sayda deyilsin (məsələn, 3,
5, 2 sayda). Səcdədə bundan əlavə salavat demək, dünya və axirət
hacətləri üçün dua etmək müstəhəbdir.
4
4)
Rükuya getməmiĢdən öncə və hər səcdədən əvvəl və sonra təkbir
demək müstəhəbdir. Bu təkbiri rükuya və ya səcdəyə əyilərkən, yaxud
qalxarkən (yəni, hərəkət edərkən) demək olmaz. Lakin ümumiyyətlə
“mütləq zikr” niyyəti ilə namazın hər bir halında, o cümlədən rüku və
səcdəyə gedərkən və ya qalxarkən, hər bir zikri və eləcə də təkbir
demək olar.
5
1
Şəri suallara cavab, 343-cü sual, Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz
bölümü, 232 və 233-cü məsələlər
2
Şəri suallara cavab, 481 və 481-ci suallar
3
Şəri suallara cavab, 482-ci sual
4
Şəri suallara cavab, 411-cu sual
5
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 233-cü məsələ
224
fiqh təlimi
5)
“Bihəvlilləhi və quvvətihi əqumu və əqudu” (Allahın hövl qüvvəsi
ilə oturub qalxıram) zikrini növbəti rəkətə ayağa qalxarkən demək
müstəhəbdir.
1
8. TəĢəhhüd
1) TəĢəhhüdün mənası və hökmü:
Namazqılan bütün namazların ikinci rəkətində, həmçinin məğrib
namazının üçüncü və zöhr, əsr və iĢa namazlarının dördüncü rəkətində
ikinci səcdədən sonra əyləĢməli və bədəni hərəkətsiz halda təĢəhhüd
adlı zikri oxumalıdır. Bu əməl, təĢəhhüd adlanır.
2) TəĢəhhüdün sözləri:
TəĢəhhüdün vacib zikri belədir:
“ƏĢhədu ənla ilahə illəllahu vəhdəhu la Ģərikə ləhu, və əĢhədu ənnə
Muhəmmədən əbduhu və rəsuluhu. Allahummə səlli əla Muhəmmədin
və Ali Muhəmməd”.
2
Diqqət:
TəĢəhhüdün vacib zikrindən əvvəl “Əlhəmdu lillah” və ya “Bismil-
lahi və billahi vəl-həmdu lillahi və xəyrul-əsmai lillahi” sözlərini de-
mək müstəhəbdir. Həmçinin təĢəhhüdün salavatından sonra “və təqəb-
bəl Ģəfaətəhu vərfə dərəcətəhu” zikrini demək müstəhəbdir.
3
TəĢəhhüdün salavatını oxuyarkən “Allahummə səlli əla Muhəm-
mədin”ə çatdıqda vəqf edib “Muhəmməd” demək, sonra salavatın ar-
1
Şəri suallara cavab, 486-cı sual
2
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 331-cu məsələ
3
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 331-cu məsələ
225
fiqh təlimi
dını “və ali Muhəmmədin”i qiraət etmək, bu halda doğrudur ki, cüm-
ləni iki hissəyə ayırmasın.
1
3) TəĢəhhüdü unudan Ģəxsin vəzifəsi:
I. Əgər namazqılan üçüncü rəkətə ayağa qalxsa və rükuya getməmiĢ-
dən öncə təĢəhhüdü oxumadığı yadına düĢsə, əyləĢməli, təĢəhhüdü
oxumalı və sonra ayağa qalxıb namazı davam etdirməlidir. Namazı
qılıb qurtardıqdan sonra bir dəfə artıq ayağa qalxdığı üçün ehtiyati-
müstəhəbə görə iki səcdeyi-səhv yerinə yetirməlidir.
II. Əgər üçüncü rəkətin rükusuna getdikdən sonra və ya daha sonra
təĢəhhüdü oxumadığı yadına düĢsə, namazı tamamlamalı və salamlar-
dan sonra unudulmuĢ təĢəhhüdün yerinə iki səcdeyi-səhv yerinə yetir-
məlidir. Ehtiyati-müstəhəbə görə səcdeyi-səhvdən əvvəl təĢəhhüdün
qəzasını yerinə yetirməlidir.
2
1. Salam
1) Salamın mənası və hökmü:
Namazın sonucu vacib əməli “salam”dır və salamı deməklə namaz so-
na yetir. Namazın vacib salamı ya “Əssəlamu ələykum”dur və yaxĢı
olar ki, “və rəhmətullahi və bərəkatuhu” cümləsi də bu salama artırıl-
sın. Ya da “Əssalamu ələyna və əla ibadillahis-salihin”dir.
3
1
Şəri suallara cavab, 464-cü sual
2
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 331 və 332-ci məsələlər
3
Rəhbərdən soruşulan suallar, Namaz bölümü, 333-cü məsələ
Dostları ilə paylaş: |