Fġqh təLĠMĠ

 
 
263
 
 
 fiqh təlimi 
hökmündədir.  Eləcə  də  əgər  bir  neçə  il  yaĢadığı  Ģəhəri  özünə  vətən 
seçmiĢdisə, oranı tərk etməyənədək vətəni sayılır. Hal-hazırda yaĢadı-
ğı  Ģəhəri  də  əgər  özünə  vətən  seçibsə  və  camaatın  nəzərində  artıq  o 
Ģəhər onun vətəni sayılırsa, vətən hökmündədir.
2
 
4) Vətəni tərk etmək 
1.  Vətəndən  çıxıb  bir  daha  orada  yaĢamamağı  qərara  almaq,  vətəni 
tərk etmək deməkdir.
3
 
2. Ġnsan vətənini tərk etməyənədək orada namazı tam qılmalıdır. Vətə-
ni  tərk  etdikdən  sonra  artıq  ora  vətən  hökmündən  xaric  olur.  Lakin 
əgər  insan  yenidən  orada  yaĢamaq  qərarına  gəlsə  və  bir  müddət  bu 
məqsədlə orada yaĢasa, yenidən həmin yer onun vətəni sayılacaqdır. 
Beləliklə,  əgər  bir  Ģəxs  iĢi  ilə  əlaqədar  kənddən  Ģəhərə  köçsə  və  bir 
daha kəndə geri dönmək niyyətində olmasa, ata-anası orada yaĢasalar 
və vaxtaĢırı onların görüĢünə getsə də həmin kənd onun vətəni sayıl-
mır.
4
 
5) Qadın özünə vətən seçmək və ya tərk etmək mövzusunda ərinə tabe 
deyildir. Ərin vətəni hökmən qadının vətəni demək deyildir. Beləliklə, 
qadın öz ərinin vətəninə onunla birgə səfər etdikdə - belə ki, hal-hazır-
da əri orada yaĢamır və bəzən ora səfər edir  – orada namazı qəsr qıl-
malıdır. Həmçinin qızın ailə qurub baĢqa Ģəhərə köçməsi vətənin tərk 
etmək  mənasında  deyildir.  Əgər  qız  baĢqa  Ģəhərə  gəlin  köçsə  də 
                                                                                                
1
 Şəri suallara cavab, 611-cı sual 
2
 Şəri suallara cavab, 644, 682 və 213-cü suallar 
3
 Şəri suallara cavab, 614-cü sual 
4
 Şəri suallara cavab, 686, 612, 618 və 211-ci suallar 

---

 
 
264
 
 
 fiqh təlimi 
vətənini tərk etmək niyyətində olmayanadək atası evinə getdikdə na-
mazı tam qılmalıdır. 
Əlbəttə əgər qadın özünə vətən seçmək və ya tərk etmək mövzusunda 
ərinə tabe olmaq istəsə, ərinin qərarı onun üçün də kifayət edir və əri-
nin daimi yaĢayıĢ üçün seçdiyi Ģəhər onun da vətəni hesab olunur. Ya-
xud  əri  onunla müĢtərək  olan  vətənlərini  tərk  etsə,  qadın  da  vətənini 
tərk etmiĢ hökmündədir.
1
 
2. Hər bir kəs həyatda müstəqil yaĢamağa və müstəqil qərar verməyə 
qadir  olmayanadək,  baĢqa  sözlə  desək  atasının  ixtiyarında  olanadək, 
vətən  seçmək  və  ya  vətəni  tərk  etmək  mövzusunda  atasına  tabedir. 
Məsələn, atanın öz vətənini tərk edib daimi yaĢayıĢ üçün seçdiyi baĢqa 
bir  məkan  onun  da  vətəni  sayılır.  Lakin  əgər  atasının  ixtiyarında 
deyildirsə, bu mövzuda da atasına tabe deyildir. 
Deməli, hər kim büluğ həddinə çatmamıĢdan qabaq doğulduğu yerdən 
baĢqa  bir  Ģəhərə  köçsə  (təbii  ki,  ailəsi  ilə  birgə)  və  atası  bir  daha  o 
Ģəhərdə  yaĢamaq  niyyətində  olmasa,  doğulduğu  yer  artıq  o  uĢağın 
vətəni sayılmır və onun vətəni atasının yeni seçdiyi məkandır.
2
 
 
 
 
 
 
 
                                         
1
 Şəri suallara cavab, 612, 614, 214 və 215-ci suallar 
2
 Şəri suallara cavab, 682, 686, 682 və 216-cı suallar 

---

 
 
265
 
 
 fiqh təlimi 
 
SUALLAR: 
1.
 
Hansı  səbəblər  nəticəsində  səfər  və  müsafir  hökmü  ortadan  qal-
xır? 
2.
 
Əsil vətən və insanın seçdiyi vətən (ikinci vətən) nə deməkdir? 
3.
 
İnsanın seçdiyi vətənin şərtləri hansılardır? 
4.
 
İnsanın birdən artıq vətəni ola bilərmi? 
5.
 
Vətəni tərk etmək nə deməkdir? 
Ailə qurub başqa şəhərə gəlin köçən qız atası evinə getdikdə namaz-
ını qəsr qılmalıdır, yoxsa tam? 

---

 
 
266
 
 
 fiqh təlimi 
ƏLLĠ ÜÇÜNCÜ DƏRS 
YOVMĠYYƏ NAMAZLARI (11) 
Müsafir namazı «3» 
5. Müəyyən bir yerdə on gün qalmaq niyyəti 
1. Əgər müsafir on gün ardıcıl olaraq bir yerdə qalmaq niyyətində olsa 
və  ya  ixtiyarsız  olaraq  orada  on  gün  qalacağını  bilsə,  namazı  tam 
qılmalıdır. Əks təqdirdə, müsafir hökmündədir. Hərbi xidmətdə olan-
lar və ya hərbiçilər də bu hökümdən müstəsna deyildirlər
1
. 
Diqqət: 
• Hər kim bilsə ki, bir yerdə on gün qalmayacaq, on gün qalmağı niy-
yət  etmək  mənasızdır.  Məsələn,  əgər  imam  Rzanın  (ə)  ziyarətinə  ge-
dən Ģəxs MəĢhəddə on gündən az qalacağını bilsə, lakin namazını tam 
qılsın deyə on gün qalmağı niyyət etməsı mənasızdır və namazını qəsr 
qılmalıdır
2
. 
2. Müsafir yalnız bir yerdə (məsələn, bir Ģəhərdə, bir kənddə və s.) on 
gün qalmağı niyyət edə bilər. Deməli, camaatın nəzərində iki müxtəlif 
məntəqə  sayılan  yerlərə  ezamiyyətə  göndərilən  Ģəxs,  onların  birində 
on  gün  qalma  niyyətini  edə  bilər.  Əgər  heç  birində  ardıcıl  olaraq  on 
gün qalmayacağını bilsə, hər iki yerdə namazı qəsr qılmalıdır
3
. 
 
 
                                         
1
 Şəri cavab, 642, 648 və 683-cü suallar. 
2
 Şəri suallara cavab, 621-ci sual. 
3
 Şəri suallara cavab, 624-cü sual. 

---