362
fiqh təlimi
ALTMIġ DOQQUZUNCU DƏRS
QAZANCIN XÜMSÜ (3
)
8
. Bunlar illik xərcə (məunəyə) daxil olmur:
1
) Sərmayə
1. ĠĢləməklə (istər maaĢ istər baĢqa yolla) ələ gələn sərmayənin xümsü
var. Buna görə də müzaribə etmək üçün pulu sərmayə kimi baĢqasına
verərsə onun xümsünü verməsi vacibdir. Həmçinin bu sərmayə ilə
olunan ticarətdən ələ gələn xeyrin yaĢayıĢ müavinəsinə sərf olunub
xüms düĢmür və illik xərclərdən artıq qalana xüms düĢür.
1
Diqqət:
Əgər bir nəfər öz illik gəlirindən
torpaq alsa ki, onu satıb pulunu ev
tikməyə xərcləsin xümsünü verməsi vacibdir.
2
Bir nəfər bir neçə mərtəbəli ev tiksə ki, onun bəzi mərtəbələrini
icarə versin və icarədən gələn pulu yaĢayıĢ xəzinəsinə sərf etsin evdən
gələn gəlirin miqdarının xümsünü verməlidir (bu miqdar sərmayə
hökmündədir).
3
ÖlmüĢ torpağı meyvə bağına çevirmək məqsədilə dirildərlərsə,
onun dirildilməsinə xərclənən xərci azaltdıqdan sonra xümsü var.
Torpağın xümsünü onun eynindən və ya hazırkı qiymətilə verməkdə
insan ixtiyar sahibidir. Həmçinin quyu, su kranları və s. xümsü əda-
lətlə olmalıdır və əgər xümsü bir dəfəyə vermək qüdrəti yoxdursa,
1
Şəri suallara cavab, 811, 152
2
Şəri suallara cavab, 116
3
Şəri suallara cavab, 161