Фуат рясулов



Yüklə 3,32 Kb.
Pdf görüntüsü
səhifə14/67
tarix13.11.2017
ölçüsü3,32 Kb.
#10140
növüDərs
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   67

 35 
bildirir. 
İstehsalçının isə qiyməti  1000 manata 140 ədəd piroq istehsal etməyə hazır 
olduğunu   əks  etdirir.  Yalnız  bu  nöqtə  üzrə  istehsal  olunmuş  piroqların   hamısı 
satılır. Bazarın başlıca prinsipi - sazişin alıcı və satıcı üçün sərfəli olmasıdır. Əlbəttə 
ki,  bu  mexanizm 
sınaq  metodu  əsasında  işləyir.  Çünki,  nə  qədər  məhsul  istehsal 
etməyi  dəqiq   təyin  etmək  çox  çətindir.  Buna  səbəb  bazar  qiymətini  bəri  başdan 
müəyyənləşdirməyin mümkün olmamasıdır. 
Bundan 
başqa,  tələb  və  təklifin  rəqs  etməsi  də  mümkündür  ki,  bu  barədə  də 
sizinlə növbəti fəsildə danışacağıq. 
Bazar 
kəfkiri  və  yaxud  da  tələb  və  təklif  qarşılıqlı  surətdə  necə  fəaliyyət 
göstərir
Bazarda  s
atıcı  və  alıcının  sərfəli  razılaşma  mexanizmi  nə  deməkdir?  Bu 
necə olur? 
İndi gəlin, bunu aydınlaşdırmağa cəhd edək. Fərz edək ki, piroqun satıcısı onun 
bazar 
qiymətini 1600  manat səviyyəsinə  qaldırmaq  haqqında qərar qəbul  edib. Bu 
halda bazarda 
nə baş verəcək. Buna alıcıların reaksiyası necə olacaq? 
Belə vəziyyət qrafikdə punktirli xətlər şəklində ifadə olunmuşdur. 
 
    P, man
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
S   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
  A   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                        80         140        200                    Q  
ədədlə 
Şəkil 6. Tələb və təklif əyrisi 
 
Qiymətlərin qarşılıqlı fəaliyyətinə təklif əyrisi üzrə baxsaq, onlar V nöqtəsində 
kəsişir,  ordan  Q-yə  perpendikulyar  ox  buraxsaq,  görərik  ki,  qiymət  1600  manat 
olduqda  isteh
salçılar  180  ədəd  piroq  istehsal  etməyə  hazırdılar.  İndi  isə  tələb 
əyrisində  qiymətlərin  qarşılıqlı  fəaliyyətini  tədqiq  edək,  daha  doğrusu  qiymət 
artımına  alıcının  reaksiyasını  müəyyənləşdirək.  B  nöqtəsindən  perpendikulyar 
buraxmaqla, h
əmin  qiymətdə  alıcının  100  ədəd  piroq  aldığını  aşkar  edə  bilərik. 
Qrafikdə ştrixlənmiş sahə artıq təklifi göstərir. Satıcı 180 ədəd təklif edir, alıcı isə 
100 
ədəd alır. Fərq 80 ədəddir ki, bu da artıq təklifi ifadə edir. Təklifin bu hissəsində 
olan  piroqlar 
satılmamış  qalır.  Təklifin  artıqlığı  və  ya  malın  yığılıb  qalması  - 
bazarda  
tələbin ölçüsünə münasibətdə malın qiymətinin həddindən çox yüksəlməsi 
2000 
1800 
1600 
1400 
1200 
1000 
800 
600
 
         
 
           
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 


 36 
zamanı  əmələ  gələn  vəziyyətdir.  Növbəti  gün  həmin  vəziyyət  yenidən  təkrar 
olunarsa, 
yığılıb qalmış mallar çoxdur. Axı, satılmamış piroqlara da xərc çəkilib.  
 
    P, man
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
S   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
                             80 100 120    160 180 200                             Q  
 
Şəkil 7. Tələb və təklif əyrisi (Qiymətin tarazlığa doğru enişi) 
 
Bu 
şəraitdə satıcı nə etməlidir? 
Qiymətləri endirməlidir! 
Qiymətin  1200  manata  qədər  enməsi  zamanı  tələb  artır.  Qrafikdən  göründüyü 
kimi, 
alıcılar artıq 120 ədəd piroqu almağa hazırdılar. İstehsalçı isə bu qiymətə 160 
ədəd  satmaq  istəyir.  Buna  baxmayaraq  yenə  də  40  ədəd  piroq  artıq  qalır.  Deməli, 
qiyməti bir az da endirmək mümkündür. Bu proses o vaxta kimi davam edir ki, satıcı 
və alıcı hər iki tərəfin maraqlarını təmin edən A nöqtəsində üz-üzə gəlir. 
Sizinlə başqa bir hala baxaq. Fərz edək ki, sahibkar çox aşağı qiymət qoyub. Bu 
halda piroq  isteh
salından  çox  az  məbləğdə  mənfəət  əldə  etmək  mümkündür.  Bu 
səbəbdən  də  onun  çoxlu  mal  istehsal  etməyə  marağı  yoxdur.  O  cəmi  120  ədəd 
istehsal 
etməyə hazırdır. 
Bəs, alıcılar necə? Onlar 800 manatdan 160 ədəd piroq almaq istəyirlər. Deməli, 
bu 
qiymətdə daha 40 piroqa tələb yaranıb. Lakin piroq yoxdur! Hamı onu ala bilmir.  
Bu 
şəraitdə satıcı nə etməlidir? 
Qiymətləri qaldırmalıdır! 
İqtisadiyyatda   yaranmış  həmin  vəziyyətə  qıtlıq  deyilir  və  bu  qrafikdə  V  və  B 
parçası ilə fərqləndirilir. Həmin sahə ştrixlidir. 
Mal 
qıtlığı həddindən aşağı qiymət zamanı əmələ gələn və  tələb və təklifin 
gerçək  münasibətini  əks  etdirməyən  vəziyyətdir.  Satıcı  görəndə  ki,  hamı  piroq 
axtarır o qiyməti qaldırmağa başlayır.  
 
    P, man 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
2000 
1800 
1600 
1400 
1200 
2000 
1800 
1600 
1400 
1200 
1000 
800 
600
 
         
 
           
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
А
 


Yüklə 3,32 Kb.

Dostları ilə paylaş:
1   ...   10   11   12   13   14   15   16   17   ...   67




Verilənlər bazası müəlliflik hüququ ilə müdafiə olunur ©genderi.org 2024
rəhbərliyinə müraciət

    Ana səhifə