|
G. A. Shahmurova yosh fiziologiy as IQ o ‘z g ‘alish, tormozlanish, dominantaning yoshga xos3.Adabiyot Yosh fiziologiyasi va gigiyena (Q.Sodiqov va b.)Q o ‘z g ‘alish, tormozlanish, dominantaning yoshga xos
xususiyatlari
Bola tug'ilgandan keyin m arkaziy nerv sistemasi tashqi m uhit t a ’siri
va hulq-atvor, nutq tufayli rivojlanib boradi. Yangi tug'ilgan va kichik
b o g 'c h a yoshidagi b o lalarn in g nerv sistem asida q o 'z g 'a lis h ja ra y o n i
torm ozlanish jarayonidan ustun turadi. H arak at m arkazlari orqa va bosh
m iyada tez q o'zg'alish xususiyatiga ega, shu sababli bu yoshdagi bolalar
serharakat va his-hayajonga to 'la bo'ladi.
B olalarda shartli refleks hosil b o 'lay o tg a n davrda q o 'z g 'a lish shu
shartli refleksni hosil qiluvchi analizatorlar markazlariga tarqaladi. Shartli
refleksning hosil bo'lishi va m ustahkam lanishi bilan shartli t a ’sirlovchiga
taaluqli m arkazlarga tarqalm aydi. M asalan, bolada b iro rta tovushga
shartli refleks paydo bo'Isa, shu tovushga yaqin tovushlar ham shartli
t a ’sirlovchi kabi t a ’sir etib, shartli refleks hosil qiladi. Shartli refleks
qancha m ustahkam bo'lsa, qo'zg 'alish shuncha kam tarqaladi.
G o 'd a k la rd a q o 'z g 'a lish b o g 'ch a yoshidagi bolalardagiga nisbatan
ancha keng tarqaladi. B og'cha yoshidagi bolalarda qo 'zg'alish m arkazlari
tez alm ashinib turadi. Shuning uchun bu yoshdagi bolalarning harakati
va diqqati b eqaror b o 'lib , uzoq davom etm aydi. Bolaning yoshi o rta
borar ekan, dom inanta m arkazlarida vujudga kelgan qo'zg'alish barqaro r
bo'lib, uzoq vaqt qo'zg 'alib turadi ham da t a ’sirlar yig'indisi ortadi. Yangi
tu g 'ilgan bolada ovqatga d o m inanta paydo bo 'lad i. A sta-sekin ayrim
t a ’sirga d o m in a n ta m ark a z la ri vu ju d g a kela boshlaydi. D o m in a n ta
m arkazlari tu rg 'u n bo'lm aydi va dom inanta uzoq davom etmaydi. Bolalar
nerv sistem asid a m o d d a la r alm ash in u v i ja d a l kechishi tu fa y li nerv
m arkazlari kislorod tanqisligiga ju d a sezgir bo'ladi.
Dostları ilə paylaş: |
|
|