KADASTR 2014 – GƏLƏCƏK KADASTR SİSTEMİNİN GÖRÜNÜŞÜ
12
C) Çox məqsədli kadastrın aspektləri
Kadastr sistemləri əsasən mülkiyyət hüquqlarının qarantiyası (təminatı) və vergiyə cəlb
edilmənin təmin olunması məqsədilə yaradılmışdır
1
. Sorğunun nəticələri bu faktı təsdiq etdi, belə
ki, 31 ölkədən 27-i bu iki məqsədi göstərmişlər. Həmçinin bir çox dövlətlər
onu da qeyd ediblər
ki, kadastr məlumatları eyni zamanda kommunikasiya idarəetməsi, baza xəritəçəkməsi, dəyərin
müəyyənləşdirilməsi, yerquruluşu və ətraf mühitə təsirinin qiymətləndirilməsi məqsədilə də
istifadə olunur ( Cədvəl 1.5). Lakin bütün bu məqsədlər üçün hər yerdə hüquqi baza yoxdur.
Kadastr sistemlərinin yaradılmasının məqsədləri
Kadastrın köməyi ilə həll olunan məsələlər:
Hüquqi baza mövcuddurmu?
bəli xeyr
hüquqi
27
27
2
fiskal
27
19
7
kommunikasiya idarəetməsi
24
17
11
baza xəritəçəkmə
26
17
10
dəyərin müəyyənləşdirilməsi
23
16
7
yerquruluşu
25
14
11
ətraf mühitə təsirin qiymətləndirilməsi
26
10
9
digər
3
2
–
Cədvəl 1.5
Ç) Dövlət və özəl sektorların məsuliyyəti
Yeni dövlət idarəçiliyi zamanı anket suallarından biri məsuliyyətin dövlət və özəl
sektor arasında bölünməsi idi (cədvəl 1.6). Əvvəlcə kadastr sistemləri bütünlüklə dövlətin
əlində idi və dövlət ona görə məsuliyyət daşıyırdı və kadastr ilə bağlı bütün məsələləri həll
edirdi.
Sorğunun nəticələri göstərdi ki, bu məsələ hələ də diskussiyalar üçün mövzudur. Lakin,
sorğu həmçinin onu da göstərdi ki, kadastrın müəyyən funksiyalarının
özəl sektora ötürülməsi
prosesi bir neçə il öncə başlıyıb (cədvəl 1.7). Xüsusilə, torpağın qeydiyyatını və kadastr
çəkilişlərini həmçinin özəl sektorlar maliyyələşdirməlidir (cədvəl 1.8).
1
Larsson (1991), səh. 15: Tarixən torpaq haqda yazılar iki əsas məsələnin həlli üçün aparılıb. Birinci növbədə -
dövlət xəzinəsində olan bu yazılar, əsasən dövlətin ehtiyacları üçün aparılıb və torpağın tam və dəqiq vergiyə cəlb
edilməsi üçün əsas baza olub. İkincisi - bu, özəl sektorun ehtiyaclarının ödənilməsinə gətirib çıxaran, torpağa aid
mülkiyyətçilik və başqa hüquqların qeydiyyatının yaranmasına səbəb olan “hüquqi” yazıdır.
KADASTR 2014 – GƏLƏCƏK KADASTR SİSTEMİNİN GÖRÜNÜŞÜ
13
Dövlət və özəl sektorların məsuliyyəti
100
80
60
40
20
Cavablar
ın say
ı
0
Torpaq
qeydiyyat
ı
Kadastr ç
əkili
şi
Dövlət sektoru: 100%
75%
50%
25%
0%
Özəl sektor: 0%
25%
50%
75%
100%
Cədvəl 1.6
İcra dərəcəsi: dövlət və özəl sektorların iştirakı
100
80
60
40
20
Cavablar
ın say
ı
0
Torpaq qeydiyyat
ı
Kadastr ç
əkili
şi
Dövlət sektoru: 100%
75%
50%
25%
0%
Özəl sektor: 0%
25%
50%
75%
100%
Cədvəl 1.7
Dövlət və özəl sektorların aşağıdakılar
üçün məsuliyyəti:
məlumatın əldə edilməsi
məlumatın idarə edilməsi
məlumatın saxlanılması
məlumatın paylanması
məlumatın əldə edilməsi
məlumatın idarə edilməsi
məlumatın saxlanılması
məlumatın paylanması
Dövlət və özəl sektorların aşağıdakılar
üçün icra dərəcəsinin qiymətləndirilməsi: