Feyilden feyil jasawshι qosιmtalar
Tu`bir yamasa do`rendi feyillerge feyildin` so`z jasawshι qosιmtalarι jalg`anιp, ekinshi bir buyrιq meyil yamasa feyil da`rejeleri jasaladι .
To`mendegi qosιmtalar arqalι feyilden ekinshi bir feyil so`zler jasaladι:
1. –la/-le, -ta/-te qosιmtalarι tu`bir feyillerge jalg`anιp, buyrιq meyil jasaydι. Mιsalι: bu`kle, u`rle, sabala, qarawla, qιsta, qιmta
2. –a/-e, -ι/-i qosιmtalar arqalι: bura, o`te, du`ze, qura, mιjι, keri, sorι, tinti, sιlι, t.b.
3. –na/-ne, -ra/-re qosιmtalarι tu`bir feyillerge jalg`anadι: awna, jayna, tu`yne, jayra, tu`yre, t.b.
4. –sι/-si qosιmtasι –g`an/-gen qosιmtalι kelbetlik feyillerge jalg`anιp buyrιq ma`nili do`rendi feyil jasaydι. Mιsalι: bilgensi, bilmegensi, ko`rgensi, ko`rmegensi, aytpag`ansι, sezbegensi, t.b.
5. –mala/-mele (-pala/-pele, -bala/-bele) qosιmtalarι tu`bir ha`m do`rendi feyillerge jalg`anιp, is-ha`reketi dawamlι ma`nidegi buyrιq meyil jasaydι. Mιsalι: bastιrmalι, shaymalι, iytermele, julmala, qazbala, silpele, ezbele, baspala, o`rmele, jaymala.
Feyil jasawshι qosιmtalardιn` imlasι
1. Feyil jasawshι qosιmtalar tu`bir so`zdin` son`g`ι buwιnιnιn` juwan-jin`ishkeligine qaray juwan ha`m jin`ishke tu`rinde jazιladι:
Mιsalι: adιm-la, qarιs-la, birle, tu`ygishle, shad-lan, kewil-len, az-ay, ko`p-ko`bey, sawmala, iytermele, t.b.
2. Eger feyil jasawshι –a qosιmtasι oyιn, jιyιn, qιyιn sιyaqlι so`zlerge jalg`ansa, sol so`zlerdegi ekinshi buwιndag`ι ι ha`ribi tu`sip qalιp jazιladι: oyιn-oyna, jιyιn-jιyna, qιyιn-qιyna, t.b.
3. dawιslι sesten baslang`an ar/-er, -ir, -ey qosιmtalarι aq, ko`k, sho`k, ko`p sιyaqlι so`zlerge jalg`ang`anda, tu`birindegi q, k, p sesleri g`, g, b seslerine o`zgeredi ha`m sol o`zgergen tu`rinde jazιladι: aq-ag`ar, ko`k-ko`ger, sho`k-sho`ger, ko`p-ko`bey.
Dostları ilə paylaş: |
