2. Texnologik jarayonning tavsifi

Hayot faoliyati xavfsizligi qismi 

 

---

Bunday  saqlovchi  qurilmalar  yordamida  korpusiga  tok  o‘tkazib 

yuborayotgan  (buzilgan)  elektr  qurilmasini  saqlovchi  eruvchi  qurilmalar 

o‘rnatilgan  takdirda  uni  o‘chirish  5-7  s,  avtomatlar  yordamida  esa  1-2  s 

davomida amalga oshiriladi. 

Bundan  tashqari  nolga  ulangan  qismlar  yerga  qo‘yilgan  bo‘lganligi 

sababli  saqlovchi  eruvchi  qurilmalar  elektr  qurilmasini  o‘chirib  tok- 

sizlantirguncha ularni yerga ulab  muhofaza qilish sistemasi sifatida kishilarni 

elektr toki xavfidan saqlab turadi. 

Boshqacha aytganda nolga ulangan elektr sistemasida yerga ulanganligi 

sababli kuchlanish xavfsiz darajaga tushib qolgan bo‘ladi. 

Uch  fazali  to‘rtta  simli  elektr  sistemalari  nolga  ulab  muhofaza  qilish 

sistemasi  sifatida  neytrali  yerga  mustahkam  ulangan  1000  V  gacha 

kuchlanishga  ega  bo‘lgan  qurilmalardan  keng  joriy  etilgan.  Odatda  bunday 

qurilmalar  380  220  V,  220  127  V  va  660  380  V  kuchlanishlar  bilan 

mashinasozlik  sanoat  korxonalari  va  shuningdek  sanoatning  boshqa  tarmoq 

korxonalarida keng qo‘llaniladi. 

Nolga ulab muhofaza qilish sistemasida to‘rtinchi nolь simnnng bo‘lishi 

mutlaqo  zarur.  Agar  neytral  yerga  ulangan  bo‘lib,  sistemada  nolь  sim  yo‘q 

bo‘lsa, uning ishlamasligi ko‘rinib turibdi. 

Nolga  ulab  muhofaza  qilinayotgan  sistemadagi  nolь  simining  asosiy 

vazifasi,  elektr  sistemasi  korpusiga  o‘tib  ketgan  tok  bilan  qarshiliksiz  qisqa 

to‘qnashish  hosil  qilib,  sistemadan  oqib  o‘tayotgan  tok  miqdorini 

muhofazalovchi  o‘chirish  sistemasini  ishga  tushirib,  elektr  kurilmasiga  tok 

bermasligini  ta‘minlovchi  mikdorga  keltirishga  qaratilgan.  Misol  tariqasida 

quyidagi shu sxemani ko‘rib chiqamiz. 

Bizdagi  sxemada  nolь  simi  yo‘q  deb  faraz  qilaylik  va  bu  nolь  simini 

yerga  ulash  bilan  almashtirdik.  Bunday  sxema  ishlaydimi?  Agar  elektr 

 

 

 

 

 

 

 

Лист