Ankara üNİversitesi sosyal biLİmler enstiTÜSÜ

22 
isteyebilecek ya da evlilik birliğinin temelinden sarsılmasına dayanan boşanma davası 
açacaktır.
87
  Haysiyetsiz  hayat  sürmenin  evlenmeden  önce  de  bulunması  ve  bu 
durumun  bilinmesi  mümkün  olmakla  birlikte  boşanma  sebebi  sayılabilmesi  için 
evlilik sırasında da devam etmiş olması gerekir.
88
 
Her ne kadar gerek küçük düşürücü suç işleme, gerek haysiyetsiz hayat sürme 
sebebiyle  açılan  davalarda  bir  hak  düşürücü  süre  öngörülmemiş,  bu  davanın  her 
zaman  açılabileceğinden  bahsedilmişse  de  haysiyetsiz  hayat  sürme  sona  erdikten 
uzunca  bir  zaman  sonra  dava  açılması  doktrince  kabul  edilmemektedir.
89
  Benzer 
şekilde “af”fın dava açma hakkını ortadan kaldıracağına ilişkin bir hüküm olmasa da 
doktrin kusurlu eşin affedilmesi veya bu davranışlara rıza gösterilmesi durumlarında 
dava hakkının ortadan kalkacağını savunmaktadır.
90
 
 
5. Terk(TMK Md. 164) 
“Eşlerden biri, evlilik birliğinden doğan yükümlülüklerini yerine getirmemek 
maksadıyla diğerini terk ettiği veya haklı bir sebep olmadan ortak konuta dönmediği 
takdirde ayrılık, en az altı ay sürmüş ve bu durum  devam  etmekte ve istem  üzerine 
hâkim  -veya  noter-
91
  tarafından  yapılan  ihtar  sonuçsuz  kalmış  ise;  terk  edilen  eş, 
boşanma  davası  açabilir.  Diğerini  ortak  konutu  terk  etmeye  zorlayan  veya  haklı  bir 
sebep olmaksızın ortak konuta dönmesini engelleyen eş de terk etmiş sayılır. 
Davaya hakkı olan eşin istemi üzerine hâkim-veya noter-
92
, esası incelemeden 
yapacağı  ihtarda  terk  eden  eşe  iki  ay  içinde  ortak  konuta  dönmesi  gerektiği  ve 
                                                           
87
  
Dural/ Öğüz / Gümüş, s. 107, 108; Öztan, s. 235; Akıntürk/Karaman, s. 252, 253. 
88
  
Dural/ Öğüz / Gümüş, s. 108; Öztan, s. 237; Velidedeoğlu, s. 176. 
89
  
Öztan, s. 238; Velidedeoğlu, s. 175, 176; Feyzioğlu, s. 233, 234; Tandoğan, s. 81; Schwarz, s. 
148. 
 
90
  
Tekinay, s. 214; Öztan, s. 237. 
91
  
14.4.20011  yayım  tarihli,  Yargı  Hizmetlerinin  Hızlandırılması  Amacıyla  Bazı  Kanunlarda 
Değişiklik  Yapılmasına  Dair  6217  sayılı  Kanunun  19.  maddesiyle,  22.11.2001  tarihli  ve  4721 
sayılı  Türk  Medenî  Kanununun  164  üncü  maddesinin  birinci  ve  ikinci  fıkralarında  yer  alan 
“hâkim” ibarelerinden sonra gelmek üzere “veya noter” ibareleri eklenmiştir.
 
92
  
14.4.20011  yayım  tarihli,  Yargı  Hizmetlerinin  Hızlandırılması  Amacıyla  Bazı  Kanunlarda 
Değişiklik  Yapılmasına  Dair  6217  sayılı  Kanunun  19.  maddesiyle,  22.11.2001  tarihli  ve  4721 

---

23 
dönmemesi  halinde  doğacak  sonuçlar  hakkında  uyarıda  bulunur.  Bu  ihtar 
gerektiğinde  ilan  yoluyla  yapılır.  Ancak,  boşanma  davası  açmak  için  belirli  sürenin 
dördüncü  ayı  bitmedikçe  ihtar  isteminde  bulunulamaz  ve  ihtardan  sonra  iki  ay 
geçmedikçe dava açılamaz.” 
Terk için fiili olarak ortak hayata son vermek arandığından, eşler ortak konutta 
herhangi  bir  ilişki  kurulmaksızın  dahi  birlikte  iseler  terk  gerçekleşmiş 
sayılmaz.
93
Burada ortak hayata son veren eşin -ki ortak konutu terke zorlayan ya da 
konuta  almayan  eş  de  buraya  girer-
94
,  gerçek  iradesi,  evlilik  birliğinin  getirdiği 
mükellefiyetlerden  kaçma  amacı  bulunup  bulunmadığı  ya  da  tüm  bunları  yaparken 
haklı bir nedeni
95
  olup  olmadığı  tespit  edilmelidir.  Ancak  başlangıçta  var  olan  haklı 
olan  sebebin  mevcut  durumda  devam  edip  etmediği  hususu  da  önemlidir.  Zira 
Yargıtay’a  göre  terkte  haklılık  ebediyen  eve  dönmeme  hakkı  vermeyecektir.  Makul 
bir süre sonra haklılık ortadan kalkacağından, davalı terkte değil, dönmemekte haklı 
olmalıdır.
96
 
Terk edilen eş terk olayının üzerinden en az dört ayın geçmesiyle hâkime veya 
notere
97
  başvurarak  terk  eden  eşe  iki  ay  içinde  ortak  konuta  dönmesi  ihtarının 
                                                                                                                                                                     
sayılı  Türk  Medenî  Kanununun  164  üncü  maddesinin  birinci  ve  ikinci  fıkralarında  yer  alan 
“hâkim” ibarelerinden sonra gelmek üzere “veya noter” ibareleri eklenmiştir. 
93
    Dural/  Öğüz  /  Gümüş,  s.  109;  Akıntürk/Karaman,  s.  254;  Öztan,  s.  239,  Tandoğan,  s.  78; 
Schwarz, s. 149.
 
94
    Diğer  eşi  ortak  konutu  terke  zorlayan  veya  ortak  konuta  dönmesini  engelleyen  eşin  “terk  eden 
eş”  konumunda  olmakla,  terk  nedeniyle  boşanma  davası  açma  hakkı  bulunmamasına  ilişkin 
olarak bkz. YHGK, 4. 11.2009, 2-402/48.
 
95
    TMK  Md.  197/2  gereğince  hâkimce  birlikte  yaşamaya  ara  vermenin  haklı  olduğuna  karar 
verilmesi, kadının nikahtan düğüne kadar kocasının rızasıyla babasının evinde kalması(Y 2 HD, 
18.5.1999,  3508/5361),  terk  eden  eşin  kayınvalide  ve  kayınbabayla  oturmaya  zorlanması(Y  2 
HD, 19.9.2005, 9764/12222), davalı kadının kronik böbrek yetmezliği olduğu için merkeze çok 
uzak  olan  ortak  konuta  dönmemesi(Y  2  HD,  28.9.2007,  2007/370  E.,  2007/12849  K.) 
gibi(Kararlar için bkz. KAZANCI BİLGİ VE İÇTİHAT BANKASI).
 
96
  
Y  2  HD,  29.1.2004,  2004/133  E.,  2004/1146  K.:“…Terk  nedeni  ile  açılan  boşanma  davasında 
davalının  terkte  haklılığını  değil,  eve  dönmemekte  haklı  olduğunu  kanıtlaması  gerekir.  Davacı 
koca ilk açtığı boşanma davasından 17.07.2001  tarihinde feragat etmiş ve bu tarihten dokuz ay 
geçtikten  sonra  1.4.2002  tarihinde  davalıya  ihtar  göndermiştir.  Kovulma  hadisesinin  etkisi 
geçtikten ve ilk açılan davanın red edilmesinden itibaren uzun bir süre geçtikten sonra davacının 
usulüne  uygun  şekilde  ihtarına  uymayan  davalı  kadın  eve  dönmemekte  haklılığını 
kanıtlayamamıştır.  Gerçekleşen  bu  durum  karşısında  Türk  Medeni  Kanununun  164.  maddesi 
uyarınca  açılan  davanın  kabulü  gerekirken  yazılı  gerekçelerle  red  edilmesi  doğru 
değildir…”(KAZANCI BİLGİ VE İÇTİHAT BANKASI).
 
97
  
14.4.20011  RG  tarihli,  Yargı  Hizmetlerinin  Hızlandırılması  Amacıyla  Bazı  Kanunlarda 
Değişiklik  Yapılmasına  Dair  6217  sayılı  Kanunun  14.  maddesiyle,  Noterlik  Kanunu’nun  71. 

---