Azərbaycan Dövlət Neft Akademiyasının professoru, tarix
Yüklə 1,94 Mb.
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- D igər təltifatlar
- Şəki müəllimlər seminariyasında təhsil illəri
D igər təltifatlar: 1. Azərbaycan Respublikasının əməkdar təbliğatçısı fəxri adı, 26.IX.85. 2. Azərbaycan 5 .VII .71. SSR Alı
Sovetinin fəxri fərmanı
3. Azərbaycan 14.11.95. SSR Ali Sovetinin Fəxri formanı 4. Azərbaycan SSR Ali və orta ixtisas təhsil nazirliyi nin fəxri fərmanı 12.Ш.73. 5. SSRİ Elmlər Akademiyasının Sosioloji Assosiasiy asının fəxri fərmanı 5.XI. 1985. 6. Azərbaycan Respublikası müharibə, əmək və silah lı qüvvələr Veteranları Şurasının fəxri fərmanı 6.V.95.
7. Azərbaycan Respublikası təhsil nazirliyinin fəxri fərmanı 17.V/2000. 8. Azərbaycan Respublikası Veteranlar Şurasının fəx ri fərmanı 15.V.2000. 9. Azərbaycan respublikası Müdafiə nazirliyinin fəxri fərmanı 9 may 2001. 10. Moskva hərbi dairəsi komandanı general-polkovnik Tulenovdan adlı qol saatı - may 1941. 11. Azərbaycan Respublikası Veteranlar şurasının fəx ri fərmanı. 16 yanvar 2002-ci il. 254 V. Ö M Ü R D Ə N S Ə H İF Ə L Ə R İ n s a n l a r ı n ö m ü r y o l u u z u n s ə y a h ə t ə b ə n z ə r Hər bir insanın həyatı bir böyük romanın mövzusu ola bilər müddəasını əsas götürərək bu sətirləri yazmağa başla dım və əgər bir nəticə əldə edilərsə XX əsrin ab-havasmı düzgün hiss etmək üçün oxucuya yararlı mənbə də ola bilər.
30km şərqdə yerləşən Bayan kəndində keçmişdir. Kənd Şə- ki-Qəbələ şosse yolu üzərində olduğu üçün iqtisadi və mə dəni cəhətdən nisbətən inkişafda olmuşdur. Babam İsmayıl Xəlil oğlu XIX əsrin sonunda Həcc ziyarətinə getmiş və kənddə Hacı İsmayıl adı ilə hörmət sa hibi olmuşdur. Onun böyük oğlu Zakir kişi (mənim atam) ərəbcə mükəmməl savadlı idi və hər axşam Quranın mətnlə rini xüsusi avaz ilə oxuyardı. Atam 64 yaşında xəstəliyə gö rə dünyasını dəyişəndə mən 7 yaşında idim. Nurani Gülzar anam atamın itgisindən sonra mənə və məndən 4 yaş kiçik bacım Münəvvərə eyni zamanda atalıq etmişdir. Uşaqlıq dövründən iki hadisə yaddaşımda həkk olunub:
günortaya yaxın baş verdi: birdən tam qaranlıq oldu, kəndin itləri ulamağa başladılar, ov tüfənglərindən atəşlər açıldı ki, Günəşi cinlərin əllərindən xilas etsinlər. İkinci hadisə kəndimizdə cavanların qorxmazlıqlarını sübut etmok üçün başladıqları sınaqlar haqdadır: kəndin ca vanları hər axşam məscid yanındakı gimgodə toplaşaraq on ların qorxmazlıqlarına sübut olaraq növbə ilə gecə vaxtı kəndin qobristanlığına tək gedərok qəbirlərin birinin yanına hamının gördüyü taxta parçasını yerə çaxmalı idi. Səhər er kən isə kəndin cavanları qəbristanlığa gedərək həmin taxta
parçasmm orada olduğunu görərək «əhsən» deyə dağılışar dılar.
Əsrin əvvəlində oğlanlar və kişilər arxalıq adlı uzun ətəkli pencək qeyərdilər. Gecələrin birində növbəti cavan oğlan taxta parçasını qəbrin yanma vurarkən taxtanı arxa lığın ətəyinin üstündən vurur və ayağa qalxmaq istədikdə arxalığın yerə sancılmış ətəyi durmağa imkan vermir və ca van oğlan oradaca həlak olur. Səhər erkən kəndin cavanlan bu hadisə yerində peşimançılıqla həmin adəti ləğv edirlər. 1932-ci ildə kənd məktəbinin V sinfini bitirdim. Bi rinci sinifdə müəllimlərim Fərrux Həşimov və Camal əfən dini həmişə minnətdarlıqla xatırlayıram. * *
XX əsrin 20-ci illərinin sonlannda əksəriyyət kəndlər də məktəblər 5 sinifli idi. Bu məktəbləri qurtaranlar yaxm şəhərlərdə olan seminariya və texnikumlarda 5 il də oxuya raq orta ixtisas təhsil alırdılar. 1927-ci ilin sentyabnnda kənd məktəbinin 1-ci sinfinə getdim və 4 ay bizə ərəb əlifbası öy rətdilər. 1928-ci ilin birinci yarısından isə məktəblərdə latın əlifbasını öyrənməyə keçildi.
Şəki seminariyası ətraf kəndlərin cavanlarının təhsilə can atdığı ən hörmətli təhsil ocaqlarından biri idi və bu sətr- lərin müəllifi də 1932-ci ildə həmin seminariyaya qəbul olundu. Seminariyada gündə bir dəfə (günorta çağı) yemək ve ririldi. İqtisadi vəziyyəti ağır olan tələbələr hər həftənin 6-cı günü dərsdən sonra öz kəndlərinə piyada gedərək istirahət günü axşam bir həftəlik un-çörək və meyvə ilə geriyə qayı dırdılar. Bu unu Şəkidə çörəkçiyə verərək hər gün 200 qr. 256 çörək alırdılar. Şəki ilə kəndimizin arası 30-35km-dir və 5 il təhsil dövründə mən bu yolu ən azı 200 dəfə piyada gedib piyada da qayıtmışam. Şəki müəllimlər seminariyası 1921-ci ildə təşkil edil mişdir. 30-cu illərin əvvələrində və ortalarında bu semina riyada Seyfi Hüseynov, Mustafa İsmayılov, Qədir Əhmədov, Qurban Abbasov, Musa Hacıyev, Balabəy Əfəndiyev və di gər hörmətli təhsil xadimləri - müəllimlər işləmişlər. Bun dan əvvəlki illərdə isə həmin seminariyada məşhur maarif xadimi Rəşib bəy Əfəndiyev də müəllimlik etmişdir. İndiki Oğuz rayonunda 20-30-cu illərdə kifayət qədər təcrübəli və nümunəvi müəllimlər işləyirdi: Baba Vahabov, Bilqeyis Hə şimova, Cuma Mustafayev, Əbülfət Aslanov, Əhməd Oru cov, Fərrux Həşimov, Həmid Əzizov, Həbib Naxçıvanlı, Kərim Kərimov, Məhəmməd Əfəndiyev, Musa Əliyev, Nü- rəddin Əhmədov, Suleyman Əhmədov, Seyfulla Qocayev, Umar Umarov, Zahid Əhmədli və digərləri bu sıradan idilər. 30-ci illərdə ölkədə iqtisadi vəziyyət çox ağır idi. Şə hərlərdə işləyənlərə və tələbələrə gündə 400qr qara çörək verirdilər. Böyük çətinliklərlə olsa da seminariyanı əla qiymətlə qurtaranlardan 15 nəfəri 1937-ci ilin yayında Moskvaya 15 günlüyə ezamiyyətə göndərdilər. Ömrümün 17-ci yaşında, Şəkidən başqa heç bir yeri görməyən bir gəncə bu səyahətin təsiri misilsiz oldu. Avto bus ilə Şəkidən Yevlaxa getdikdə Hacı Kərim Şamlının «Trut qaçaqları» poemasındakı
sətrləri ilə başlayan poeması yada düşdü və bunları görmək də biz gənclər üçün yenilik idi.
Yüklə 1,94 Mb. Dostları ilə paylaş:
|