Azərbaycan miLLİ elmlər akademiyasi folklor institutu
Yüklə 2,8 Kb. Pdf görüntüsü
|
49 düzəlirdi. Yoxsa, mən getdim ora nəzir dedim, keşmədi, de- məh, sən elə-belə gəlif gedifsən ı . Ağır adamıydı. Məşəd Ağa çox sınaxlı seyidiydi. Bir gün camahat ot pi- çermiş. Arvat-uşax ot yığermış. Kişilər də kənarda ot piçermiş. Elə olor ki, saat ikidən, üşdən son ı ra hava buluddaşır, reski do- lu yağır. Arvat-uşax hamsı işdən çıxır, tökülür o dağlardan ki, indi maşın gələjəh, burdan minəh, gedəh. Gəlir görör ki, rəhmətdih Məşəd Ağa altında bir daş qoyuf oturor. Elə bil, bir iyirmi metir dayrəvi yer qufqurudu. Həmən sel-su qıjoy 53 ge- dir, dağları, qəyaları başına alıf götürüf gedir, səs saler. Deer: – Ay Seyit! Ayə, burya nə yaxşı yağış, dolu yağmır? Deef: – Da man ı a da dolu-yağış yağa, mənim seyitdiyim nə- dən bəlli olardı. Çox belə ağzı əyilmiş, huşu, ağlı getmiş, dəli, divanə ol- muş adamları gətirerdilər, əsas da, bu Qaraqoyunnu dərəsinnən gətirerdilər. Ata sarıyıf gətirerdilər, haravıya sarıyıf gətirerdilər. Kişi deerdi, burax, burax. Buraxan kimi, xəsdə elə bil onun oja- ğında dincəlirdi. Duvasını yazırdı. Bir şilləynən, bir tüpürcəy- nən onun məsələsini həll eliyif kutarerdı. Tamahı da yoxuydu. 23. MOLLA ZEYNALABDİN Burda bir dənə molla vardı. Zeynalavdı deerdilər. Burda hasarın yanında iki-üş adam oturufmuş, dua hakqında söhbət tüşör. Cahılın biri deer ki, əmi, nə dua. Molla Zeynalavdı bu- na deer ki, iki gəlin gedir, görörsən ı mi? Deer: – Hə. Deer: 53 Qıjoy – çayın yatağında ən dar olan yer, axarın dərin və sürətli yeri 50 – İndi mən oları uannan bəri qaytarsam, onda inanarsan ı- mı? Deer: – Hə. Baş barmağının dırnağına nə yazırsa, gəlinnər əyinnəri- ni soyuna-soyuna bulara tərəf yüyürüşöllər. Tez dırnağını ağ- zına vırır, yazını pozur, gəlinnər o tərəf-bu tərəfə baxıf da otu- ruşollar. O adamı yolluyur ki, get gör o gəlinnər niyə heylə elədi. Gedif soruşanda deellər ki, ay bala, dünya alışıf yaner, bircə bu paltarımız alışmasın deyin, bizi yandırer deyin, soyu- na-soyuna yüyürdüh. MÜXTƏLİF MÖVZULU RƏVAYƏTLƏR 24. ALLAH BUNDAN BETƏRİNDƏN SAXLASIN Keşmişdə dəvəynən alverə gedellərdi. Biri dəveyi ühlüür polnu, İraka ziyarata geder. İrakdan mal alıf gətirer. Onun qa- larqı yeri 54 elə bil buradı. Elə bil dəvələrinnən Gəncədən gəler. Bir gün burda qonax qaler, burdan da çıxanda geder başqa bir ölkədə qaler. Ora çatana qədər yer tutor. Hər il gəler. Bir il gələndə görör evində qaldığı kişi ölüf. Deer ki, ə, gedem qəbrinin üsdünü bir ziyarət eleem. Dosdular. Geder qəbrinin üsdünə. Baxanda örör ki, kişi başdaşına yazdırıf ki, Allah bunnan betarını saxlasın. Bu tacir öz-özünə fikirrəşer ki, ə, insanınkı ölümdü, ölənnən son ı ra munun nə betarı qaldı. Tacir yola tüşör. Bu sirr qarnında geder. Bir ildən son ı ra genə də gəler. Gələndə genə də deer ki, ziyarət elleem dostumun qavrını. Geder, gedəndə görör, qavırsannıx yoxdu. Sel gəlif, aparıf yoxdu. Deer, həə, bu kişi bilermiş ki, deermiş Allah munnan da betarınnan saxlasın. Budu qavır da yoxdu, sür-sü- 54 Qalarqı yeri – qaldığı yer 51 mühlər dağıldı, çınqılandı, kim nə biley nijoldu. Deer, həə, ki- şi dünyanı bilən kişiymiş, Allah munnan da betarınnan saxla- sın. Sel gəldi, apardı getdi. 25. ƏSHABİ-KƏHF Dağ Yunus padşah oluf. Zülümkar padşah oluf. Onun əlinnən hamı zülüm çəkirmiş. Hamı onun ölkəsinnən qaçırmış. Bir gün də vəziri qaçıf. Vəzir yolda Dağ Yunusun bir çovanına ras gəlif. Çovan da bunnan qaçıf. Çovanın iti də gedif. Çovan nə qədər eliyif, iti geriyə qaytara bilmiyif. İtə daş atanda daş gedif itin bir qıçasını əzir. Vəzir deer ki, ay çovan, yazıxdı, qoy bu da biznən getsin. İt də bularnan gedif. Gedillər Naxçıvanda bir zağaya girillər. Buları burda yuxu tutur. Yüz il yatıllar. Yüz ildən son ı ra ayılıllar. Deellər, ayə, ajınnan ölürüh. Dur gedəh bir çörəh alax, gətirəh. Çovan duror geder çörəh alıf gətirməyə. Gedif bazara, cibinnən pulu çıxardıf verer ki, çörəh alsın. Pul da Dağ Yunusun vaxdınnan qalma puluymuş. Çörəh satan bunu görör, deer ki, ayə, a kişi, bu pulu hardan almısan. Kişi deer ki, bəs belə-belə, pul özümündü. Deellər ki, ayə, bu Dağ Yunusun vaxdınnan qalma puldu. Dağ Yunus yüz il bunnan qavax ölüf. Kişi bilir ki, bular yüz il yatıflar. Hay tüşür, kişi qaçır. Camaat tüşür kişinin dalına. Kişi gəlir, hər şeyi vəzirə danışır. Vəzir deer ki, gəl heş biz buların gözünə görünmüyəh. Allaha yalvarıllar ki, Allah buları qeybə çəksin. Allah buları qeybə çəkir. Əsabi-Kəfi də, çovanın itini də zağanın qarşısında daşa döndərir. Onnan da oranın adı Əsabi-Kəf qalır. 26. DAĞ YUNUSUN PULLARI Dağ Yunus padşah oluf. Ona görə ona Dağ Yunus deellər ki, böyüh bir dağı ortadan yarıf, başdan gəlif pütün pullarını, 52 ləl-cəvahiratını töküf ordan dağın içinə. Yetmiş ildən son ı ra bir adam ordan keçirmiş. Görüf ki, burda çoxlu qajır 55 toplaşıf leş yiir. Ən çox yaşıyan qajırdı. Əlli-altmış il yaşıyır. Qajırrar öz aralarında danışer ki, bəs heş vax belə bayram eləməmişdih. Qajırrardan biri qayıdıf deer ki, bunnan da yaxşı bayramı Dağ Yunus pullarını bu dağda basdıranda eləmişih. O vax o qədər adam leşi, eşşək, qatır leşi yimişdih ki, day olmuyan kimi. Həmən adam bilir ki, bəs Dağ Yunusun pulları burdadı. Qayıdıf gedir öz padşahlarına eşitdihlərin deer. Bu adam quşdarın dilini bilirmiş. Padşah öz nökərrərin götürüf gəlif həmən dağı qaz- mağa. Onnan son ı ra dağı qazıf Dağ Yunusun pullarını tapellar. 27. YARANMIŞAM DAŞDAN MƏN Bir məmləkətdə üş qardaş varıymış. Vax-vədə gəley, bu qardaşdarın üçü də evləney. Allah-tala qardaşdardan ikisinə uşax verey, bir qardaşınsa öyladı olmoy. Öylattarı olan qar- daşdar öylatsız qardaşın öyünə heş vax getmellərmiş. Ayda, ildə sayanda onun qapısını açallarmış, ya açmazdarmış. Ge- dəndə də onun öyündə yiməh yiməzdərmiş ki, Allah ona qar- ğeyıf. Bir gün öylatdı qardaşdar ova çıxallar, ovdan qayıdan- başı qardaşıgilə yoluxmax qərarına gəlellər. Öylatsız qardaşın arvadı ərinə deey ki, baxeram, çox fikirrəşersən ı , axırda bu fikirdən xəsdəlih tapajaxsan ı . Qardaşdarın gələndə bizdə yi- məh də yimellər. Dur get, man ı a uzun bir sal daş gətiy. Kişi uzun sal daş tapıf gətirey. Arvat qundax kimi bəleyif yüyrüyə qoyoy və başdeey yüyrəyi yelleef layla çalmağa. Qardaşdar gələndə öydən layla səsi eşidellər. Çox sevinellər. Qardaşdarı- na gözaydınnığı verif, ajdıxlarını söylööllər. Yiməh yiəndə 55 Qajır – leş yeyən qartal Yüklə 2,8 Kb. Dostları ilə paylaş:
|