Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət və Turizm Nazirliyi
Yüklə 3,73 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 25 Mart - Teatrşünas, salnaməçi Qulam Məmmədlinin anadan olmasının 120 illiyi, (1897-1994)
- İnternetdə: www.az.wikipedia.orq
- İnternetdə: www.az.wikipedia.orq
105
120 illiyi, (1897-1994) Qulam Məmmədli Cənubi Azərbaycanın Təbriz şəhərində anadan olmuş, ibtidai təhsilini mollaxanada almışdır. Sonra Bakı Teatr Texnikumunda oxumuşdur (1924-1926). 1923-cü ilin iyun ayında Bakıya köçüb ―III İnternasional‖ mətbəəsində mürəttib, ―Kommunist‖ qəzeti redaksiyasında şöbə müdiri, ―Kəndli qəzeti‖ ndə redaktor müavini, ―Azərbaycan kolxozçusu‖ qəzetinin redaktoru, Azərbaycan KP MK yanında ―Kommunist‖ nəşriyyatının direktoru, ―Yeni yol‖ qəzetinin redaktoru, respublika Radio Komitəsinin uşaq verilişləri redaksiyasında baş redaktor olmuşdur (1929-1941). Ədəbi fəaliyyətə toplayıcı və tərtibçi kimi başlamışdır. Heyran xanımın, Mirzə Əli Möcüz Şəbüstərinin toplayıb tərtib etdiyi seçilmiş əsərlərini, ―Bəxtiyarnamə‖ni ilk dəfə 1945-ci ildə Təbrizdə çap etdirmişdir. ―İran Azərbaycanının müasir şairləri‖ (1946), ―Səttarxan‖ şeirlər toplusu (1948), ―Mirzə Əli Möcüz‖ (1948), "Xiyabani" (1949), ―Cənubi Azərbaycan şairləri‖ antologiyası (1950), ―Heyran xanım‖ (1951), ―Atmacalar‖ (1958-1961), ―Əlağa Vahid. Seçilmiş əsərləri‖ (1975) və s. kitablar onun əməyinin bəhrəsidir. O, bu əsərləri toplayıb, tərtib edib nəşrə vermişdir. Hələ 1934-cü ildə Maksim Qorki onun xalq sərvətinə qayğıkeş münasibətini bəyənmişdir. Ömrü boyu yanar ürəkli ictimaiyyətçi olmuşdur: ―Bilik‖ cəmiyyətində ateizm elmi- metodik sovetin sədri (1952-1981), Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası Baş redaksiyasında mətbuat məsələləri heyətinin üzvü (1952-1983), Bakının Oktyabr rayonu xalq deputatları Sovetinin deputatı seçilmişdir (1935-1937). Azərbaycan KP MK nəzarət komissiyası rəyasət heyətinin üzvü (1928-1934), Azərbaycan KP MK plenumu üzvlüyünə namizəd olmuşdur (1934-1937). Ədəbi və ictimai fəaliyyətinə görə dörd dəfə Azərbaycan SSR Ali Soveti Rəyasət Heyətinin Fəxri fərmanı, ―Əmək veteranı‖ (1976) medalı və digər on medal ilə təltif olunmuşdur. Qulam Məmmədli Azərbaycanın SSR Əməkdar Mədəniyyət işçisi (1977), Azərbaycan Jurnalistlər Birliyinin "Qızıl qələm" mükafatı laureatı (1972), Azərbaycanın Əmakdar jurnalisti (1984), İttifaq əhəmiyyətli təqaüdçü (1987), M.F.Axundov adına ədəbi mükafatın laureatı (1989) olmuşdur. Qulam Məmmədli 1994-cü il noyabrın 18-də Bakıda vəfat etmiş, Fəxri Xiyabanda dəfn olunmuşdur. Kitabları: ―Tüfeyli ocaqları‖ (1963), ―İmzalar‖ (1977), ―Cavid ömrü boyu‖ (1982), ―Azərbaycan teatrın salnaməsi‖ (1983), ―Molla Nəsrəddin‖ (1984), ―Nəriman Nərimanov‖ (1987) və s.
106
(1902-1979)
Azərbaycanın Əməkdar artisti Yavər Kələntərli muğam, təsnif və Azərbaycan xalq mahnılarının mahir ifaçısı Yavər xanım Şamaxıda dünyaya gəlmişdir. Yavər xanımı qohumları sənətdən, səhnədən uzaq tutmaq üçün əllərindən gələni etmişlər. Ancaq onun məlahətli səsi bir gün bəstəkar Üzeyir Hacıbəyovun diqqətini çəkmişdir. Üzeyir bəylə Yavər xanımın qardaşı Hacıbala Zamanov Qori Seminariyasında bir yerdə oxumuşdular. Sonralar isə dost olaraq qalırdılar. Üzeyir bəy Hacıbala müəllimgilə tez- tez gələrdi. Elə onlarda ―Leyli və Məcnun‖ operasının məşqinin aparıldığı vaxtlarda da Üzeyir bəy Yavər xanımın oxumasını dinləmişdi. Üzeyir bəyin aləmində bu səs elə onun Leylisinin səsiydi. Bəstəkarın təklifi Yavər xanımın ailəsində razılıqla qarşılanmadı. Amma ona etiraz da edə bilmədilər. Yavər Kələntərli 1922-ci ildə birillik musiqi kursunu bitirdi. Görünür, qisməti beləydi. Bu yanıqlı, qeyri-adi səs təkcə öz-özünü ovutması, qohum- tanış məclislərində dinlənilməsi üçün deyildi. Ona görə də nə vaxtsa mütləq səhnəyə çıxmalı, o gözəl səsiylə dinləyənləri feyziyab etməliydı. O gün də olmasaydı, bir başqa vaxt səhnəyə gəlməli, Yavər Kələntərli adını Azərbaycan musiqisi tarixinə yazmalıydı . Yavər Kələntərli Azərbaycan radiosununun və Azərbaycan Dövlət Opera və Balet Teatrının solisti olmuşdur. Leyli, Leylinin anası ("Leyli və Məcnun", Üzeyir Hacıbəyov), Əsli ("Əsli və Kərəm", Üzeyir Hacıbəyov), Ərəbzəngi (―Şah İsmayıl‖, Müslüm Maqomayev) və digər partiyaları ifa etmişdir. Yavər Kələntərli 5 feval 1979-cu ildə dünyasını dəyişmişdir.
İnternetdə: www.az.wikipedia.orq 107
27 Mart - Mstislav Rostropoviçin anadan olmasının 90 illiyi, (1927-2007) Sovet və rus violonçel ustası, pianoçu, dirijor, ictimai xadim, pedaqoq, SSRİ xalq artisti, 5 dəfə Qremmi mükafatı lauratı Mstislav Leopoldoviç Rastropoviç Bakıda, peşəkar
musiqiçilər ailəsində anadan olmuşdur. Onun valideynləri Üzeyr Hacıbəyovun dəvəti ilə Orenburqdan Bakıya köçmüşlər. M.Rostropoviç uşaqlığından valideynləri ilə birgə musiqi ilə məşğul olmağa başlamışdır. 1932-1939-cu illərdə Moskvada musiqi texnikumunda oxumuşdur. 16 yaşında Moskva Konservatoriyasına qəbul olunmuş və burada violonçel üzrə təhsil almışdır. Violonçel ustası kimi 1945-ci ildə Moskvada Musiqiçilərin Ümumittifaq Müsabiqəsində qızıl medal qazanmışdır. 1947-ci ildə Praqada Ümumdünya Gənclər və Tələbələr Festivalında I mükafata layiq görülmüşdür. Beynəlxalq səfərləri və müqavilələri sayəsində Qərbdə şöhrətlənmişdir.1955-ci ildə opera müğənnisi Qalina Vişnevskaya ilə tanış olur və onlar tezliklə ailə qururlar. İki qız övladı dünyaya gələn M.Rastropoviç və Q.Vişnevskaya 52 il bir yerdə yaşamışlar. Onlar 1974-cü ildə ailə ezamiyyət adı ilə SSRİ-dən çıxmışlar. 1978-ci ildə isə sovet vətəndaşlıqları ləğv olunmuşdur.Yalniz 1990-cı ildə onların sovet vətəndaşlığı bərpa edilmişdir. M.Rastropoviç 1974-cü ildən Qərbin aparıcı dirijorlarından biri sayılmışdır. 17 mövsüm Vaşinqton Milli Simfonik Orkestrinin dirijoru və bədii rəhbəri olmuşdur. 26 il Moskva Konservatoriyasında dərs demişdir. M.Rastropoviç 2007-ci il aprelin 27-də Moskvada vəfat etmişdir.
İnternetdə: www.az.wikipedia.orq
Yüklə 3,73 Mb. Dostları ilə paylaş:
|