Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin prezident kitabxanasi
Yüklə 1,55 Mb. Pdf görüntüsü
|
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ————————————————————————————————————————————————————————————————————
10 aypara vardır. Bayır və içəridəki ayparalara buğda sünbüllərinin təsviri, çevrənin içinə və ortadakı ayparaya isə biri-birinə keçmə üsulu ilə toxunmuş (reps toxunuşu) ərəb yazısı salınmışdır. Moruğu zolağın alt hissəsində, yaşıl rəngli kiçik uzunsov dairənin - medalyonun içərisində "Məhəmməd" sözü yazılmışdır. Bayraq qumaşının yarıipək parçadan olan üçüncü şaquli zolağında qıraqları naxışlı on kartuş yerləşdirilmişdir. Kartuşlar iki-iki olaraq kvadrat çərçivəyə alınmışlar. Onların içində ərəbcə yazılar vardır. Kartuşlann arasında səkkizləçəkli xonçalar salınmışdır. Ayparaların və kvadrat çərçivənin daxilində ərəbcə aşağıdakı yazılar verilmişdir: "Allahdan başqa ilahi qüvvə yoxdur"; "Məhəmməd Allahın elçisidir"; "Allahdan kömək və yaxın qələbə"; "Allah qoruyandır"; "Allah kömək göstərəndir;" "Ya Məhəmməd, möminləri müjdələ". Sağdan sonuncu, dördüncü şaquli zolaq moruğu rəngli xara parçadandır. Qumaşın bayraq ağacına salınması üçün ona yaşılımtıl qalın bezdən torbacıq tikilmişdir. Bayrağın aşağıdan sol küncü və sağ kənarı xeyli süzülmüşdür. Bayrağın üz və astar tərəflərində olan təsvirlər eynidir. Taxtadan olan bayraq ağacı (uzunluğu 286 sm, kəsikdə diametri 3,5 sm), görünür, vaxtilə ağ rəng ilə boyanmışdır. Boyaq əksər yerlərdə quruyub tökülmüşdür. Ağacın üzərində çoxlu çatlar var. Dəmir ucluq (uzunluğu 52,3 sm, eni 16 sm) üç hissədən ibarətdir. Konusvari borucuğun başına içi boş dəmir kürəcik taxılmış, üstünə süngüvari ucluq birləşdirilmişdir. Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində 446 №-li inventar altında saxlanılan bayrağın qumaşı (ölçüləri 155x119 sm) qızılı-sarı rəngli dörd parça "düyürd" (sarja) ipəyindən dördkünc formada hazırlanmışdır (üç parçası üstdə, bir parçası altda). Onun üst hissəsinə tən ortada qurama üsulu ilə qəhvəyi rəngli kətandan kəsilmiş üç balıq tikilmişdir. Balıqlar başları yuxarıya yelpik şəklində təsvir edilmişlər. Qafqaz Hərbi-Tarix Muzeyinin nəşr etdirdiyi bələdçi kitabında bayraqda təsvir edilən bu balıqların hakimiyyət rəmzi olduğu qeyd edilmişdir. (Путеводитель по Кавказскому Военно- Историческому Музею. Тифлис, Типография штаба Кавказского военного округа, 1913.) Maraqlıdır ki, Azərbaycanda "bolluq, dövlət" mənasını özündə cəmləşdirən balıq bəzi şərq ölkələrində "ayıqlıq" simvolu daşıyır. Qumaşın üst və alt kənarları kəlağayı parçasına bənzər çəhrayı parça zolaqları ilə haşiyələnmişdir. Bayrağın fondda saxlanılan elmi pasportundakı foto-şəkildə bu haşiyələrdə artıq pozulmuş yazıların izləri nəzərə çarpır. Bayrağın parçasını onun ağacına salmaq üçün qumaşa sarımtıl-bozumtul rəngli pambıq parçadan köbə salınmışdır. Bayrağın hər iki üzündəki təsvirləri eynidir. Parça bir çox yerdən süzülüb korlanmışdır. Taxtadan düzəldilmiş bayraq ağacı (uzunluğu 232 sm, kəsikdə diametri 2,9 sm) vaxtilə boya ilə rənglənmiş, lakin rəng çox yerlərdə qopmuşdur. Olduqca yüngül olan ağac zamanın təsirindən əyilmişdir. Bayrağın gümüş ucluğu iki hissədən ibarətdir. Konusvari borucuğa ələm taxılmışdır. Başqa bu tipli ələmlərdən fərqli olaraq daha böyük olan bu ələmin içərisi boşdur və əlcəyi xatırladır. Əlin üstü dama-dama naxışlanmış, ovuc hissəsi isə insan dərisindəki cizgilərə bənzədilmişdir. Hazırda Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyində 471 №-li inventar altında saxlanılan bayrağın beşguşəli qumaşı (ölçüləri 155 x 119 sm) doqquz şaquli zolağı və enli haşiyəsi olan naxışlı xara parçalardan hazırlanmışdır. Bayraq ağacının solundan başlayaraq birinci cərgədə moruğu yerlikdə qızılı - bej rəngli səkkizbucaqların içində güləbətin tikməsi ilə ipək saplarla bir-birinin altında yerləşən moruğu konturlu səkkizləçəkli iri xonçalar toxunmuşdur. İkinci cərgədə moruğu yerlikdə göy rəngli səkkizbucaqların üstünə bej rəngli xonçalar salınmışdır; hər bir xonçanın ortası nisbətən iri, onu əhatə edən ləçəklər isə xırdadır. 3,4,5-ci cərgələr yanlarında haşiyələri olan enli moruğu zolaqlardan ibarətdir; bunların üstündə qırıq və düz xətlərdən əmələ gətirilən bej rəngli çərçivələrdə səkkiz rombvari ləçəyi olan xonçalar toxunmuşdur. Bu xonçalar bej saplardan toxunmuş ürəkvari hörgü ilə əhatə olunmuşdur. Enli yaşılımtıl-firuzəyi zolaqdan ibarət 6, 7, 8 -ci cərgələrdə ornamentlə bəzədilmiş və zəncirdən asılmış çıraqlar təsvir edilmişdir; bunlar qırıq-qırıq xətlərdən əmələ gətirilmiş çərçivələrdə yerləşən 16 ləçəkli bej rəngli xonçalar salınmış moruğu zolaqlarla əhatə olunmuşdur. Sonuncu, 9-cu zolaqda, moruğu yerlikdə bej saplarla üstündə güllər və nar meyvəsi olan simmetrik budaqlı ağaclar toxunmuşdur; ağacın başında qoşa quşlar təsvir olunmuşdur. Bayrağın parçasının dörd kənarına qalın moruğu parça ilə köbə çevrilmişdir. Bayrağın enli haşiyəsinə ensiz sarı zolaqlardan naxış
Azərbaycan Respublikası Prezidentinin İşlər İdarəsinin PREZİDENT KİTABXANASI ————————————————————————————————————————————————————————————————————
11 salınmışdır. Qumaşın bayraq ağacına taxılması üçün tikilmiş torbacıq yaşılımtıl rəngdədir. Bayrağın parçası çox yerdə süzülmüşdür. Zamanın təsirindən bayraq ağacı (uzunluğu 275 sm, kəsikdə diametri 9,5 sm) əyilmiş, bəzi yerlərdə çatlar yaranmışdır. Bayrağın dəmir ucluğu (uzunluğu 40,5 sm) iki hissədən ibarətdir. Lüləşəkilli konusa dördüzlü süngü taxılmışdır. Lülə hissədə ucluğun mıxla ağaca bərkidilməsi üçün iki dəlik açılmış, süngü əyilmişdir. Bayraq ağacına konusvarı dəmir alt ucluğu (uzunluğu 21 sm) taxılmışdır. Yüklə 1,55 Mb. Dostları ilə paylaş:
|