Azərbaycan
Yüklə 451,87 Kb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- Ölkə 2003 2004 2005 2006 2007 Orta hesabla
- Eyni zamanda, pərakəndə bank xidmətləri lazımi dərəcədə inkişaf etməmişdir.
- Qiymətli kağızlar bazarında pərakəndə investisiyalar da çox aşağı səviyyədədir.
- Həmçinin pərakəndə sığorta bazarı da lazımi səviyyədə inkişaf etməyib.
- Bununla yanaşı, pərakəndə maliyyə xidmətlərinin genişləndirilməsi üçün dəyişikliklər sürətli şəkildə tətbiq olunmaqdadır.
- İstehlakçılar tərəfindən nəzarət orqanlarına verilən şikayətlərin sayı istehlakçıların
12
Cədvəl 2: Mərkəzi və Şərqi Avropa Ölkələrində Ev Təsərrüfatlarına VerilənKreditlərin Artımı
(faizlə) Ölkə 2003 2004 2005 2006 2007 Orta hesabla 2003-2007 Rumıniya 258.9 58.3
80.0 83.8
82.1 112.6
Rusiya 121.0
116.4 96.2
78.3 57.8
93.9 Litva
73.7 124.2
86.8 69.3
58.1 82.4
Latiya 76.0
71.2 88.0
75.5 39.2
70.0 Bolqariya 80.7 74.8
58.4 30.6
52.2 59.3
Estoniya 48.0
52.0 69.1
63.0 33.9
53.2 Slovakiya n.a. 36.1
42.1 31.6
27.8 34.4
Macarıstan 60.7
27.6 26.4
25.5 24.4
32.9 Çexiya Respublikası 30.9 32.7
32.5 29.4
34.3 32.0
Sloveniya n.a.
n.a. 25.0
25.5 26.8
25.8 Polşa
14.0 11.7
24.0 34.5
38.4 24.5
Xorvatiya 27.6
18.5 20.3
21.9 18.1
21.3 Orta ölçülü göstərici (Rusiya istisna olmaqla) 38.4
26.9 35.6
38.7 39.2
35.8 Mənbə: Avropa Kredit Tədqiqatı İnstitutu, Rusiya Federasiyasının Mərkəzi Bankı
Ev təsərrüfatlarına kreditlərin artması maliyyə sabitliyi ilə bağlı müəyyən narahatlıqlar doğurur. Ev təsərrüfatlarına kreditlər bazarında vaxtı ötmüş istehlak kreditlərinin nisbəti (90 gündən çox gecikdirilmiş) 2005-ci ilin dekabr ayında 26%-dən 2008-ci ilin dekabr ayında 31%-ə artmışdır. Bu halın təsiri yaxın gələcəkdə - istehlak kreditlərinin 33%-i bir ildən az müddətdə ödəniş müddəti bitəndə özünü biruzə verəcək.
yalnız 2007-ci ildə başlamış Azərbaycanın Əmanətlərin Sığortalanması Fondunun (ADIF) hesablamalarına görə onlar yalnız təxminən 1.1 milyon cari hesabı əhatə edir. Əhalinin ümumi sayının 8 milyon olduğunu nəzərə aldıqda, bu ölkədən kənar banklarda hesablarının olub- olmamasından asılı olmayaraq hər səkkiz azərbaycanlıdan yeddisinin Azərbaycanda banklarda cari hesablara malik olmadığını göstərir. Azərbaycanın ən iri banklarının birinə əsasən, əhalinin 13
40% banklaşmamış qalır və xidmət olunmayan müştərilərin əksər hissəsi kənd ərazilərində müşahidə olunur. Cari hesablar maliyyə sektoruna daxil olan istehlakçılar üçün keçid məhsulları hesab olunur. Cari hesabların zəif istifadə edilməsi ilə, əhalinin böyük hissəsinə maliyyə xidmətlərinə çıxış üçün daxilolma nöqtələri çatışmır. Bundan əlavə, hətta cari hesabları olanlar bank xidmətlərindən tam istifadə etmir. Mövcud müştərilər arasında aparılmış sorğuya əsasən, Azərbaycan Bank Tədris Mərkəzi aşkar etmişdir ki, müştərilərin böyük faizi yalnız cari hesab xidmətindən istifadə edir və digər göstərilən bank xidmətləri haqqında məlumatlı deyil. Tədqiqatın nəticələrinə görə pərakəndə bank xidmətlərindən istifadənin artırılması üçün banklar tərəfindən daha yaxşı marketinqin həyata keçirilməsi – və xidmətlərin keyfiyyətinin artırılması – tələb oluna bilər.
Kağızlar üzrə Dövlət Komitəsi sektorda pərakəndə investisiyaların səviyyəsi haqqında statistik məlumatların uçotunu aparmır. Mərkəzi depozitar qismində fəaliyyət göstərən Milli Depozit Mərkəzinin hesablamalarına əsasən, təxminən 100.000 ev təsərrüfatı daha öncə Azərbaycanda həyata keçirilmiş özəlləşdirmə nəticəsində səhmlərə malik olmuşdur. Lakin səhmlər Azərbaycanın qiymətli kağızlar bazarının kiçik hissəsini təşkil edir. Bazarın təxminən 95%-i hökumətin qısamüddətli alətlərinin (qısamüddətli dövlət istiqrazları və AMB-nin notları) və əsasən korporativ investorlar tərəfindən saxlanılan məhdud sayda korporativ istiqrazların payına düşür.
qarşısında icbari avtomobil sığortası və kreditlər üçün tələb olunan sığortadan başqa, ev təsərrüfatları demək olar ki, şəxsi əmlakı sığortalamır və həyat sığortası bazarı Azərbaycanda hələ də yaradılmayıb. Maliyyə Nazirliyi nəzdində Dövlət Sığorta Nəzarəti Xidməti sığorta bazarında pərakəndə iştirakın statistikasını aparmır.
proqramı çərçivəsində Azərbaycan İpoteka Fondu 25 illik təsbit olunmuş dərəcə ilə ev sahiblərinə ipoteka kreditlərinin verilməsinə başlamışdır. Bununla belə, heç də bütün borcalanlar ipoteka kreditlərinin şərtləri ilə bağlı məlumatlı olmaya bilərlər. Hazırlanmaqda olan təminatlı istiqrazlar üzrə qanunvericilik aktının layihəsinin çərçivəsində diqqət ipoteka kreditlərinin sekyuritizasiyası üçün proqramın formalaşdırılmasına yönəlməkdədir. “Subtandart ipoteka kreditləri” ilə bağlı ABŞ təcrübəsi istehlakçıların güclü müdafiəsivə istehlakçının borcunun capital bazarları vasitəsilə sekyuritizasiyası və satılması hallarında maliyyə təhsili proqramlarının əhəmiyyətini xüsusilə qeyd edir. Eyni zamanda, qanunvericilik aktında pərakəndə müştərilər üçün kollektiv investisiya fondlarının yaradılması da nəzərdə tutulmaqdadır. İnvestisiya fondlarının özəl investisiya fondları üçün dəyərli formanı təmin etdiyi halda, onlar yüksək maliyyə təhsili səviyyəsinə ehtiyacı nəzərdə tutur.
şikayət təqdim edilmişdir. 2008-ci ildə bu göstərici illik 3000-dən çox artmışdır. Həmin şikayətlərin 80%-dən çoxu müştəriyə kreditin, xüsusilə ipoteka kreditinin verilməməsi ilə bağlı idi. Digər şikayətlərin əksəriyyəti kredit məsrəflərinin hesablanması ilə bağlı sorğulardan ibarət idi. Yalnız bir neçə şikayət bank və müştəri arasında müqavilənin icrası ilə bağlı idi. QKDK-ə daha az şikayət təqdim olunub və 2007 və 2008-ci ildə təqdim olunmuş şikayətlərin sayı təxminən 300 təşkil etmişdir (2006-cı ildə 400). Şirkətlərə qarşı ən çox verilən şikayətlər minimal dividendlərin ödənilməsi, qanunvericiliklə tələb olunan altı ay müddətində səhmdarların toplantısının çağrılmaması və Mülki Məcəllədə nəzərdə tutulan minimal məlumatların (şirkətin nizamnaməsi və nominal səhmdarların siyahısı kimi) təqdim edilməməsi ilə bağlı idi. Yüklə 451,87 Kb. Dostları ilə paylaş:
|