Azərbaycanlilarin II dünya müharġBƏSĠNDƏ ĠġTĠraki

RƏFĠYEV Nəcəfqulu Rəcəbalı oğlu 
(1912-1970) 
 
Ordubad  şəhərində  dünyaya  göz  açmış  və  1935-ci  ildə  hərbi  xidmətə 
çağırılmışdır.  Böyük  Vətən  müharibəsi  başlandığı  dövrdə  kiçik  leytenant 
Nəcəfqulu  Rəfiyev  I  Belorus  cəbhəsində  əməliyyatlar  aparan  3-cü  tank  alayında 
bölmə komandiri vəzifəsində döyüşürdü.  
1944-cü  ilin  26  iyununda  bölmənin  tankları  Ptiç  çayını  (Bobruyskdən 
cənubda) keçərək, geriyə çəkilən düşmənin yolunu kəsmiş və Mogilyov vilayətinin 
Qorets rayonunun düşməndən azad edilməsində fədakarlıq göstərmişdir.  

---

88 
 
Sovet  İttifaqı  Qəhrəmanı  fəxri  adı  ona  1944-cü  ilin  26  sentyabrında 
verilmişdir.  Mayor  N.Rəfiyev  1956-cı  ildə  hərbi  xidmətdən  tərxis  edilmiş  və 
Bakıda işləmişdir.  
Ordubadda bir küçəyə onun adı verilmişdir. 
 
RĠXARD Zorge 
(1895-1944) 
 
Bakıda  Sabunçu  qəsəbəsində  neftçi  texnik  Adolf  Zorgenin  ailəsində 
doğulmuş  Rixard Zorge  (Almaniya  vətəndaşı  Albert  Zorgenin  nəvəsi)  üç  yaşında 
olduqda  valideynləri  ilə  Almaniyaya  qayıtmış  və  orada  orta  və  ali  təhsilini 
bitirmişdir.  
Rixardın babası Albert və dayısı Fridrix Zorge kommunizm hərəkatında fəal 
iştirak  etmişdilər  və  görünür  Rixardın  da  bu  hərəkata  meylinə  bunun  təsiri 
olmuşdur. 
1924-cü  ildə  Sovetlər  İttifaqına  qayıdan  Rixard  Zorge,  1929-cu  ildə  Sovet 
kəşfiyyat  xidmətinin  işinə  cəlb  edilmiş,  30-cu  illərdə  Almaniya  və  Yaponiyada 
işləyərkən bu iki ölkənin Sovetlər ölkəsinə qarşı hərbi əməliyyatlara hazırlaşmaları 
və  hətta  bu  hücumların  konkret  vaxtları  haqqında  məlumatları  Sovet  rəhbərliyinə 
gizli yollarla çatdırmışdır. 
Almaniya faşist ordusu ilə Moskva altında keçirilən gərgin döyüşlər zamanı 
Rixard  Zorge  Yaponiyadan  xəbər  vermişdi  ki,  Yaponiya  (Almaniyanın  müttəfiqi) 
Sovetlər  İttifaqına  qarşı  müharibəyə  başlamayacaqdır.  Buna  əsasən  Sovet 
rəhbərliyi  Uzaq  Şərqdə  yerləşdirdiyi  ordunun  bir  hissəsini  Moskvanı  müdafiəyə 
cəlb etmişdi. 
1941-ci  ilin  oktyabrında  Rixard  Zorge  Yaponiya  polisi  tərəfindən  həbs 
edilmiş və 1943-cü ilin sentyabrında onun haqqında ölüm hökmü verilmişdir. 
R.Zorge 1944-cü ilin 7 noyabrında Yaponiyada edam edilmişdir. Ona Sovet 
İttifaqı  Qəhrəmanı  adı  20  il  sonra,  1964-cü  ilin  5  noyabrında  verilmişdir.  Bakıda 
xatirə ansamblı yaradılmış, qəhrəmanlığı haqqında bədii film çəkilmişdir.