B a L o ğ L a n q u L i y e V
Yüklə 3,45 Mb. Pdf görüntüsü
|
- Bu səhifədəki naviqasiya:
- 5.7. Oyunların məzmununun şərhi
- 5.8. Mütəhərrik oyunlar üçün oyun meydançasının düzəldilməsi
99
prosesində əyaniliyin təmin olunması şagirdlərin oyun tədris materiallarının düşüncəli olaraq lazımi fəallıqlda və keyfiyyətlə yerinə yetirilməsinə zəmin yaradır. Könüllü və düşüncəli olaraq oyunda iştirak etmək onun yaxşı qavranılmasına, uzun müddət yadda qalmasına eləcə də çətinliklə unudulmasına səbəb olur. Nəticə etibarı ilə bütün bunlar oyun təlimi prosesinin müvafiqliliyinin təmini deməkdir. Oyunlara aid bilik, bacarıq və vərdişlərin xeyli vaxt ərzində unudulmaması, yaddaşda həkk edilməsi beyində bir növ formalaşdırılması (avtomatlaşdırılması) isə təlimin sistematik və ardıcıllığını da həll etməyə kömək edir. Oyunların mahiyyətinin, keçirilməsində məqsədin və tələb olunan vəzifələrin şagirdlərin dərk etməsi, anlaması, şüurlı surətdə icrasının bu özündə onların idrakı fəallığını daha da yüksəldir, idman fəallığının nisbətən artırırılmasına imkan verir. Oyunda tətbiq olunan prinsiplərin bütövlükdə-vəhdətə qarşılıqlı olaraq tətbiqi bir tərəfdən «şüurluluq və fəallıq prinsiplərinin digər tərəfdən isə bilik, bacarıq və vərdişlərin möhkəmləndirilməsinə xidmət etməklə yanaşı, həm də onların ardıcıl və müvafiq şəkildə həyata keçirilməsini, müvafiq şəraitin yaradılmasını tələb edir.
5.7. Oyunların məzmununun şərhi Oyunlar söz, əyanilik, müşahidə metodları ilə şagirdlərə izah oluna bilər. Ümumiyyətlə, oyunların şərhi onun əyani olaraq göstərilməsi ilə başa çatmalı, sonra isə bir neçə dəfə nümayiş etdirilməlidir, yəni keçirilməlidir. İzah elə olmalıdır ki, uşaqların hamısı oyunun keçirilmə qaydalarını, xalların verilməsini, aparıcının vəzifələrini, hakimlərin vəzifələrini, oyunda qalibgəlmə şərtlərini bilsinlər. Yaxşı olar ki, müəllim əvvəlcə sınaq oyunu keçirsin, buraxılmış nöqsanları göstərsin. Oyunu izah edərkən sinifi elə düzməli və müəllim elə yerdə durmalıdır ki, şagirdlərin hamısı onu yaxşı gögrsün və dediklərini aydın eşitsinlər. Oyunun izahı və göstərilməsi birbaşa meydançada, oyun başlanan yerdə təşkil olunmalıdır. İzahat qısa, aydın və başa düşəcəyi tərzdə olmalıdır. Tanış oyunun isə geniş və ətraflı izahına ehtiyac yoxdur. 100
Bir qayda olaraq, oyun bir neçə dəfə təkrar olunur. Oyundan sonra buraxılmış nöqsanlar uşaqların nəzərinə çatdırılır, qaydaları pozan uşaqların adı çəkilir, onlar məzəmmət olunur. Oyunun qaydalarını mütəmadi olaraq pozan uşaqlar oyundan kənar edilir və ya məzəmmət edilir və yaxud da onlara xəbərdarlıq edilir. Oyunun izahı zamanı uşaqların əhval-ruhiyyəsi, yorğunluğu, marağı və həmin oyuna münasibəti, idman fəallığı nəzərə alınmalıdır.
üçün oyun meydançasının düzəldilməsi Mütəhərrik oyunlar üçün meydança məktəbyanı meydançanın çox və həm də mərkəz hissəsini tutmalıdır. Mütəhərrik oyun meydançasında hər oyunçuya təxminən 5-6 m sahə düşməlidir. O, hamar olmalı və təmiz saxlanılmalıdır, toz əmələ gətirməməli, eləcə də oyuna aid bütün qayda-qanuna uyğun düzəldilməlidir. Mütəhərrik oyun meydançası, həmçinin dərsin, dərsəqədər səhər gimnastikasının və tənəffüslərdə aparılan tədbirlərin, bədən tərbiyəsi-sağlamlıq işlərinin keçirilmə yerinə verilən tələblərə tam uyğunlaşdırılmalıdır.
Meydança dərsdən qabaq işarələnməlidir. Əgər oyun çox iş tələb etmirsə, onda işarələnmə uşaqların iştirakı ilə yerinə yetirilir. Zədələnmələrin qarşısını almaq üçün oyun keçirilən yerdə təhlükəli əşyalar vardırsa (daşlar, ağaclar, butulka və digər şüşə sınıqları, dəmir və dəmir qalıqları) onlar yığışdırılmalı, həmin sahə təmizlənməlidir. Zalda qaçış və estafet xarakterli oyunlar keçirilərsə, qarşıya çıxacaq divardan gimnastika döşəkləri asılmalı, yaxud da həmin sahədə oyunda iştirak etməyən uşaqlar durmalıdır. Bu ona görə edilir ki, uşaqlar qaçarkən özlərini saxlaya bilməyib divara toxuna bilər və zədələnər.
101
Oyunun maraqlı və səmərəli keçməsi məqsədilə müəllim ən fəal və fiziki cəhətdən güclü, cəld uşaqlardan aparıcı və başçı seçməlidir. Bu əksinə də ola bilər. Yəni, təşkilatçılıq və idarə etmə qabiliyyətini inkişaf məqsədilə zəif olan uşaqlardan da aparıcı, başçı seçmək məsləhətdir.
Dərsə hazırlığın əsas cəhətlərindən biri dərs üçün lazım olan ləvazimatların vaxtında hazırlanmasıdır. Mütəhərrik oyunların keçirilməsi üçün kiçik bayraqlar, fit, saniyəölçən, hoppanma ipləri, kiçik toplar (tennis), basketbol və voloeybol topları, doldurulmuş toplar, gimnastika ağacları və s. lazımdır. İnventar parlaq
rənglə, zövqlə
boyanmalı, səliqəli düzəldilməlidir. Onlar çəkisinə, həcminə və ölçüsünə görə uşaqların yaşına uyğun olmalıdır. Oyunların ləvazimatlarla lazımınca təmini tədrisin səmərəliliyini yüksəltməklə bərabər məşğul olanların məşğələyə olan marağını da xeyli dərəcədə artırır. Konkret desək, şagirdlərin boş dayanmaları aradan qaldırılır, nizam-intizamın pozulmasına şərait yaranmır və beləliklə məşğələnin intensivliyi kifayət qədər yüksəlir.
Yüklə 3,45 Mb. Dostları ilə paylaş:
|