3.
Shaharlar.
Aholi manzilgohlari ijtimoiy mehnat taqsimotining mahsuli sifatida vujudga
kelgan asosiy tipi, hozirgi zamonda aholining eng keng tarqalgan yashash
formasidir.
Shahar bilan qishloqni bir – biridan ajratib tutadigan asosiy belgi – ularning
qishloq xo’jaligida bajaradigan funktsiyasidir.
Qishloq doimo qishloq xo’jaligi bilan shug’ullanuvchi aholi yashaydigan
manzilgohlar. Shahar esa, mehnat faoliyatining qishloq xo’jaligidan boshqa
tarmoqlari bilan shug’ullanuvchi aholi yashaydigan, odatda qishloqlarga nisbatan
katta bo’lgan aholi manzilgohlari.
Bizda aholi manzilgohlari shaharlarga aylantirish yoki qishloq holiday
saqlab qolishningqonun – qoidalari bor, masalan Rossiyada 1957 yilgacha
aholining soni 1000 kishidan kam bo’lmagan, qishloq xo’jaligida ishlovchilarning
salmog’I 25 foizdan ortiq bo’lmagan aholi manzilgohlari shaharga aylantirilishi
mumkin edi. Shuningdek, aholi manzilgohlari iqtisodiy va madaniy ahamiyati ham
e’tiborga olingan. Hozir aholi manzilgohini shaharga aylantirish uchun undagi
aholi soni 12 ming kishidan kam bo’masligi, barcha aholining 85 foizi ishchi,
xizmatch va ularning oila a]zolaridan iborat bo’lishi kerak.
O’bekiston aholi manzilgohini shaharga aylantirish uchun undagi aholining
soni 7 mingdan bo’lmasligi, aholining 2/3 qismi, ishchi, xizmatchi va ularning oila
a’zolaridan iborat bo’lishi kerak. Turli respublikalarda aholi manzilgohlari
shaharlarga aylantirish shartlari xilma – xildir. Bu xilma – xillik mahalliy sharoitlar
bilan bog’liqdir. Umuman dunyoning turli mamlakatlarida aholi manzilgohlari
shahar deb atash va shaharga aylantirish shartlari turlichadri.
AQSh da aholisining soni 2500 kishidan ortiq barcha aholi manzilgohlari
shahar qatoriga kiritiladi. Frasiyada aholi soni 2000 kishi, Islandiyada atiga 200
kishi bo’lsa kifoya, shaharga aylantiriladi. Gollandiyada esa aksincha aholi
manzilgohlari shaharga aylantirish uchun u yerda 20000 kishidan ortiq aholi
yashashi kerak, Koreyada 40000 kishi va bundan tashqari.
Dostları ilə paylaş: |