Dərs vəsaitivə metodik vəsaitlər: Əsas Mühazirə mövzuları

 
Mövzu №4 
Çəkic atma texniksı. 
Plan: 
1.Çəkic atma texnikasının öyrədilməsi 
2.Çəkic atma məşqi 
1.Çəkicin ağac dəstəyi isə əvvəlcə zəncirlə,daha sonra məftillə əvəz edildi.İdman 
çəkici XX əsrə elə bu şəkildə də daxil oldu.Əvvəlki “əcdad”larından ona yalnız 
“boyu”(122 sm) və şəkisi (7,257 kq) miras qaldı.İdmançı bu çəkici hər iki əlinin 
barmaqları ilə üçbucaqşəkilli dəstəyindən tutur,başının üstündə fırladır və sonra 
özü də üç dövrə vuraraq onu meydana tullayır.Çəkic tullamaq yarışlarında ancaq 
kişilər və gənc oğlanlar iştirak edirlər.Çəkicin çəkisi 15-16 yaşlı oğlanlar üçün 5 
kq,17-18 yaşlı oğlanlar üçün isə 6 kq-dır.Tullamanın bütün növlərində yarış 

---

iştirakçıları üç cəhd edirlər.Bu cəhdlərdən ən uğurlusunun nəticəsi hesaba alınır.Ən 
yaxşı nəticə göstərən 6 idmançı finala çıxır və daha üç cəhd etmək hüququ 
qazanır.Finalçıların tutduqları yer bütün 6 cəhddə göstərdikləri ən yaxşı nəticəyə 
görə müəyyən edilir.Əgər idmançı halqanı (plankanı) tapdayarsa və ya o tərəfə 
keçərsə və ya tullanan idman aləti meydanda göstərilən 60 dərəcəlik sektordan 
kənara düşərsə,cəhd uğursuz hesab edilir.
Çəkic atma texnikasının öyrədilməsi –Məşğul olanlar çəkic atmaq texnikası ilə 
tanış etməli,və çəkic atma texnikasını göstərilməli və izah ediolməsi alətlə atma 
yerinə yarış qaydaları ilə tanışlıq, çəkici düzgün tutmağa və ilkin texnikası 
öyrədilməli çəkic dəstəyini düzgün tutulmasına aid müxdəlif hərəkətlər , çəkici 
asta sürətlə fırladılmalıdır. 
Metodik göstərişlər- ilkin fırlanmalar yerinə yetirilərkən məşxul olanların diqqətini 
alətin fırlanma müstəvisinə cəlb etmək lazımdır.Bütün hərəkətlər səlis əvvəlcə 
bərabər tirentdə yerinə yetirilir.Hərəkət mənimsənildikdən sonra onlar 
sürətlənir.Müxtəlif alətlər doldurulmuş toplar,daşlar ,qumlar,və.sair fırladılması
ilkin fırlanma texnikasın yiyələnməyə kömək edir. 
Dönmə texnikasını öyrətmək. 
1.Bərabər temdə və sürətlənməklə dönmələrin alətsiz tətbiq edilməsi. 
2.Müxtəlif alətlərlə dönmək 
3.Üfiqi müstəvidə fırladılan çəkiclə dönmək 
4.Hər dönməni sürətləndirməklə həmin hərəkət 
5.Çəkicin maili müstəvidə fırlatmada dönmələr 
Fikir vermək lazımdır kiatma onunda qollar tamami ilə düzəldilmiş olsun .Çəkic 
atanlar texnikanın və əlaqələndirmən yaxşılaşdırmaq üçün müxtəlif 
alətlər(yadro,tərəzi daşı,qumla doldurulmuş toplarla tətbiq eedilir. 
Çəkic atma texnikasının dönməsini öyrətmək üzrə sıralanmadan sonra çəkic 
atmaqdan sonrakisıralanmanın sürətləndirməklə çəkic atmaq .Metodiq göstərişlər 3 
dəfə fırlanmaq atmanı əvvəlcə dairədə və fəal çəkicin fırlanmanın aləti ilə 
buraxmaq lazımdır. 
Çəkic atma texnikasının təkmilləşməsi. 
1.Müxdəlif miqdarda dönməklə dairədə çəkic atmaq. 
2.Dairədə maksimum fırlanma sürəti ilə çəkic atmaq. 

---

3.Yarışlarda iştirak etmək. 
Metodiq göstərişin atma texnikasının təkmilləşdirilməsi zamanı fırlanma sürətinin 
artırılmasına düzgün ritimi möhkəmləndirilməsi ,fırlanmanın müntəzəm 
yoxlanılmasına bilik vermək lazımdır.Məşxələ zamanı çəkic atanın müxtəlif xususi 
vərdişlərədən istifadə etmək lazımdır.Təlim məşxələrində 6kq,6.5kq ağırlığında və 
ağır çəkiclə tətbiq olunur.Texniki təkmilləşməsində yaranan qaydalara riayət 
etməlivə kişiləri yoxlama məşxələrdə çəkic atma qaydalarına təsdiq etmək 
lazımdır. 
2.Çəkic atmanın məşqi. 
Məşqin əsas vəzifələri; 
1.Umumi fiziki hazırlığın artırılması 
2.Çəkic atma texnikasına yiyələnməli 
4.Mənəvi və iradi keyfiətlərin artırılması 
Çəkic atmanın fiziki hazırlığı ümümi və xususi hazırlığa bölünür.Çəkic atmanın 
ümümi fiziki hazırlığı vasitələri aşağıdakılardır.Yerindən uzununa tullanmalar,üçlü 
tullanmalar,qaçış addımlarının topların atıb tutulması,əşyalı və əşyasız ümumi 
inkişaf hərəkətlər. 
Xüsusi fiziki hazırlıq çəkic atmaqda yüksək idman nəticələrinə nail olmaq üçün 
zəruri olan müəyyən əzələ quruplarının yüksək olacağını təşkil edir.Çəkic atmanın 
məşqində müxdəlif ağırlıqlarla çəkic hərəkətlər mühüm yer tutur.Buna 
aşağıdakılara aiddir.Birdən-birə ağırlıq qaldırma dartınma ağırlığı sinə üzərinə 
qaldırmaq,uzanan vəziyyətdə tədricən ağır qaldırmaq, çömbələrəı ağırlıq 
qaldırma.Qarın və kürəy əzələri üçün yer tutur,həmin hərəkətlər bunlardır. 
1.Yadronu qabağa və arxaya sallamaq 
2.Sağa və sola yadro qollarda ağırlıq sallamaq 
3.Bədəni əyməli və dönməli 
4.Oturaraq yaxud arxası üstə uzanaraq
5.Atın üzərində üzü aşağı dayanaraq bədənin bükülməsi
6.Turnikdə sallanmaqla həmin hərəkət
7.Gövdəni əymək və döndərmək

---

8.Gövdəni tullamaq 
Hazırlıq dövründə çəkic atanlar ştanqla böyük həcmlə,kiçik intensivlikdə 
hərəkətləri yerinə yetirirlər.Ştanqın çəkisi maksimum70-85% qədərdir.Hazirlıq 
dövründə 2 mərhəsində həftədə 2-3 məşğələ keçirlər.Üç məşğələ birgə təsir etmə 
hərəkətlərinə həsr olunur.Bu məşğələlərdə eyni zamanda güc sürət-güc və texniki 
hazırlıq məsələləri həll olunur.Güc hazırlığının həcmi tədricən azaldılır,intensivlik 
isə hazırlıq dövrünün sonuna yaxın 95-100%-ə qədər artır. –Cəkic atmaqda 
sürətin tez təzahürü vardır.Bu,alətə təsir göstərərkən idmançının öz səylərini 
bölüşdürmək bacarığından asılıdır.