«Dövlət qeydiyyatına alınmışdır» «Təsdiq edilmişdir» «Razılaşdırılmışdır»
Yüklə 413,9 Kb. Pdf görüntüsü
|
16 10.3. Bank rəhbərliyi daxili nəzarətin təşkilini və normal fəaliyyət göstərməsini təmin etməlidir. Bank rəhbərliyi mühasibat uçotunun vəziyyətini ümumi müşahidə etməklə yanaşı, balans və hesabatların vaxtlı-vaxtında tərtib olunmasını yoxlamalı, vəsaitlərin müştərilərin hesabına vaxtında və tam şəkildə daxil edilməsinə, bank sənədlərinin təyinatı üzrə göndərilməsinə vaxtaşırı nəzarət etməli, habelə möhürlərin, ştampların və bankın adı həkk olunmuş müvafiq blankların itirilməsinə, yaxud sui-istifadə hallarına yol verməmək məqsədilə onların saxlanılmasına və istifadəsinə nəzarəti təmin etməlidir. 10.4. Bankın möhürlərinin və ştamplarının uçotu onların saxlandığı şəxslərin (kimin istifadəsində olmasına icazə verilən şəxslərin) adı, soyadı və vəzifəsi göstərilməklə xüsusi kitablarda aparılır və həmin şəxslərə imza etdirməklə təqdim olunur. Bu kitablar xüsusi odadavamlı seyflərdə bank rəhbərində və ya onun göstərişinə əsasən digər məsul şəxsdə saxlanılır. Bankın adı əks olunan blanklar etibarlı şəkildə qorunmalı və onların istifadəsinə nəzarət təmin olunmalıdır. 10.5. Bank işçilərinin iş yerləri elə qurulmalıdır ki, müştərilərin və digər kənar şəxslərin bankın möhürünə, ştamplarına, sənədlərinə və kompüterlərinə (kompüter sistemlərinə) müdaxilə etmək imkanı olmasın. 10.6. Bankın rəhbərliyi tərəfindən texniki vasitələrin tətbiqi zamanı aşağıdakılar təmin olunmalıdır:
tətbiq olunan parolların və kodların məxfiliyi;
elektron imzadan aidiyyəti olan şəxslərdən başqa digər şəxslərin istifadə etməsinin qeyri-mümkünlüyü;
icazəsiz müdaxilə cəhdlərini vaxtında aradan qaldırmağa imkan verən proqram təminatının tətbiq edilməsi. 10.7. Banklarda daxili nəzarət, hesabların açılması, bank sənədlərinin icraya qəbul edilməsi, habelə uçotun aparılmasının bütün mərhələlərində və onların mühasibat uçotunda əks olunması zamanı həyata keçirilməlidir. Daxili nəzarətin həyata keçirilməsində istifadə olunan metodlar və texniki vasitələr, habelə nəzarət obyekti olan hesab və əməliyyatların siyahısı bankın iş şəraiti, əməliyyatların xarakteri və həcmi nəzərə alınmaqla bankın daxili qaydaları ilə müəyyən olunur. 17 10.8. Daxili auditi (nəzarəti) həyata keçirən bank əməkdaşı aşağıdakılar üzrə bank sənədlərini yoxlamalı və imzalamalıdır:
digər bankın hesabına köçürülməsi üçün bankın müştərilərinin hesabından vəsaitlərin silinməsi;
bank əməkdaşlarının hesabına vəsaitin daxil olması və banka olan borcunun silinməsi;
müştərilərə pul çek kitabçalarının və əmanət kitabçalarının verilməsi;
müştərilərin tapşırığı (tələbləri) və sərəncamları olmadan hesablaşmaların və kreditləşdirmə ilə nəzərdə tutulmuş kredit əməliyyatlarının aparılması;
əməliyyatlarının aparılması qaydalarının pozulmasına görə müştərilərdən cərimələrin və peniyaların tutulması;
affinaj olunmuş (saflaşdırılmış) qiymətli metallar, bankın əsas vəsaitləri, bankın debitorları və kreditorları, təsərrüfat malları, gələcək dövrlərin xərcləri, digər gəlirləri və xərcləri, inzibati idarəetmə xərcləri, müxtəlif qiymətlilərin və ciddi hesabat blanklarının hərəkəti;
əmanətlərin (depozitlər) hesablanması və ödənilməsi;
bankın daxili qaydalarına görə müəyyən olunmuş nəzarət tələb edən digər əməliyyatların aparılması. 10.9.
sənədlərlə təsdiq olunması, əməliyyatların aparılması üçün onların bankın səlahiyyətli nümayəndələri tərəfindən imzalanması, müvafiq rekvizitlərin və sənədlərin şəxsi hesablarda düzgün əks olunması, əvvəlki günün giriş və çıxış qalığının əks olunması və onların qalıq cədvəli ilə uyğunluğu, əməliyyatların hesablarda əks olunmasına əsas verən sənədlərin düzgün tərtibatı, hesablardan çıxarışın müştərilərə verilmə qaydasına riayət olunması, həyata keçirilən mühasibat yazılışlarının düzgünlüyü yoxlama aparan şəxs tərəfindən yoxlanılmalı və bu yoxlamanın nəticələri müəyyən olunmuş qaydada rəsmiləşdirilməlidir. 10.10.
şəkildə yoxlanılması debet və kredit üzrə dövriyyələrin bərabərliyinin tutuşdurulması yolu ilə həyata keçirilir. 18 10.11. Əlavə nəzarət tələb edən əməliyyatlar üzrə (kredit, depozit, valyuta və s.) mühasibat yazılışları müvafiq debet və kredit hesablarının uçotunu aparan mühasibat işçiləri tərəfindən, yalnız həmin sənədin nəzarətçi tərəfindən yoxlanılmasından sonra aparılır. Bu zaman sənədin rəsmiləşdirilməsi və onun yoxlanması mühasibat işçisinin və nəzarətçinin öz imzaları ilə, zəruri hallarda isə - digər vəzifəli şəxslərin imzaları ilə təsdiqlənir. Bankın daxili qaydalarına uyğun olaraq imza möhürlə təsdiq oluna bilər.
10.12.
Bankdaxili nəzarət informasiya sistemləri vasitəsilə, habelə kodların, parolların və digər vasitələrin tətbiqi ilə təmin oluna bilər. Tətbiq olunan elektron imzalar mühasibat işçisinin, nəzarətçinin, habelə sənədi rəsmiləşdirmiş, onu yoxlamış və əməliyyatın aparılmasını sanksiyalaşdırmiş və mühasibat uçotunda əks olunmasını həyata keçirmiş digər məsul şəxsin imzalarının eyniliyini təmin etməlidir. Hər bir halda əlavə nəzarət tələb edən əməliyyatların yalnız bir nəfər mühasibat işçisi tərəfindən aparılmasına yol verilmir. 10.13.
olan vəsaitlərin və kassa qalıqlarının, gəlir və xərclərin, zərərə silinmiş borcların balansdankənar hesabları üzrə orderlər, habelə bank hesabı müqavilələrinin ləğv edilməsi üçün orderlər və mühasibat uçotunda yol verilmiş səhvlərin aradan qaldırılmasına dair orderlər baş mühasib və ya onun müavini tərəfindən nəzarət məqsədilə imzalanmalıdır. Xarici valyuta ilə əməliyyatlar üzrə orderlər xarici əməliyyat aparmaq üçün nəzərdə tutulmuş müvafiq bank bölməsinin rəhbərlərinin nəzarət imzaları ilə təsdiqlənir. 10.14.
Xəzinədə saxlanılan pulların və digər qiymətlilərin qəbul edilməsi və göndərilməsi üçün orderlər, ehtiyatlar üzrə əməliyyatlara dair orderlər, icraçılardan və baş mühasibdən başqa, həmçinin bankın rəhbəri və xəzinə müdiri tərəfindən imzalanmalıdır. 10.15.
Nağdsız bank əməliyyatları aparılarkən, sənədlər dövriyyəsinin və nəzarətin aşağıdakı əsas prinsiplərindən istifadə olunmalıdır: Hesabın
debeti üzrə
əməliyyat aparan
əməliyyatçı sənədin
düzgün rəsmiləşdirilməsini yoxladıqdan sonra sənədi icraya qəbul edir. Bu yoxlamanı təsdiq etmək üçün əməliyyatçı sənədin və onun surətinin (surətlərinin) uyğunluğuna əmin olduqdan sonra onları imzalayır. Əlavə nəzarət tələb etməyən əməliyyatlar və Yüklə 413,9 Kb. Dostları ilə paylaş:
|