ƏSGƏr zeynalov iRƏvan məKTƏBLƏRİ
Yüklə 1,61 Mb. Pdf görüntüsü
|
Mustafa bəy Ağa bəy oğlu Topçubaşov - 1895-ci ildə avqust ayının 5-də İrəvanda anadan olmuş dur. O, əvvəlcə İrəvan şəhərinin Daşlı məhəlləsində yerləşən İbadulla bəy Muğanlinskinin pansionatında təhsil almışdı. Burada qardaşı Mehdi bəy və gələcəyin görkəmli ədəbiyyatşünas alimi Əziz Şəriflə bir sinifdə oxuyan Mustafa bəyə o zaman İrəvanın tanın mış ziyalıları Mirzə Abbas Məmməd zadə (Fars Abbas), İbadulla bəy Mu- ğanlinski, Cabbar Məmmədzadə kimi böyük şəxsiyyətlər dərs deyirlər. 1914-cü ildə İrəvan gimnaziyasını qı zıl medalla bitirən Mustafa bəy Kiyev Dövlət Universitetinin Tibb fakültə sinə daxil olub və 1919-cu ildə təhsi lini başa vurub Bakıya qayıtmışdı. O, 1926-30-cu illərdə Almaniyada iş təcrübəsi keçmiş, 1930-cu ildə doktorluq dissertasiyasını müdafiə edir. 8 il sonra o, efır-yağ ağrısızlaşdırmasını - uzun müddətli analge- ziyanı kəşf etməklə tibb elmində yeni bir səhifə açır. 1943-cü ildə Mustafa bəy SSRİ Dövlət mükafatına layiq görülmüş və iki il sonra Azərbaycan Elmlər Akademiyasının ilk akademiklərindən biri seçil mişdir.
Mustafa bəy bir sıra elmi əsərlərin - ümumiyyətlə, yeddi mo noqrafiyanın beş cildlik monumental “xüsusi cərrahlıq” kitabının müəllifidir. M.Topçubaşov Beynəlxalq Cərrahlar Assosiasiyasının və keç miş Ümumittifaq cərrahlar cəmiyyətinin fəxri üzvü seçilmiş, müxtə lif illərdə Azərbaycan Elmlər Akademiyasının vitse-prezidenti vəzi fəsində çalışmış, ayrı-ayrı vaxtlarda Azərbaycan Ali Sovetinə başçı lıq etmişdi. SSRİ Tibb Elmlər Akademiyasının həqiqi üzvü, Bolqa rıstan Elmlər Akademiyasının fəxri üzvü olmuş Mustafa bəy Sosia list Əməyi Qəhrəmanı adma layiq görülmüşdür. 1978-ci ildə Mustafa bəy Topçubaşov 18 professor Qəhrəman Qəhrəmanovla birlikdə Nobel mükafatına namizəd olmuşdur. O, 1981-ci ildə vəfat etmişdir. Əziz Məmmədkərim oğlu Əliyev - 1897-ci ildə yanvar ayının 1-də İrəvan şəhəri yaxınlığındakı Hamamlı kəndində anadan olmuş dur. İrəvan gimnaziyasını qızıl me dal ilə bitirən Əliyev 1917-ci ildə Hacı Zeynalabdin Tağıyevin gön dərdiyi vəsaitlə Peterburq Hərbi- Tibb Akademiyasına daxil olur. Ancaq 1918-20-ci illərdə İrəvanda ermənilərin törətdiyi iğtişaşla əla qədar o, təhsilini dayandırır və yal nız 1923-cü ildə Bakıya gəlib Azərbaycan Dövlət Universitetinin Tibb fakültəsinə daxil olaraq təhsilini davam etdirir. Əziz Əliyev müxtəlif illərdə Azərbaycan Dövlət Tibb İnstitu tunun, Azərbaycan Dövlət Universitetinin rektoru, Azərbaycan Əc zaçılıq İnstitutunun direktoru, Azərbaycan Xalq Səhiyyə Komissarı, Azərbaycan Ali Soveti Rəyasət Heyətinin katibi, Azərbaycan KP MK-nın katibi vəzifələrində çalışmışdır. İrəvan gimnaziyasının son qızıl medalçısı olan Ə.Əliyev 1935-ci ildə namizədlik, iki il sonra isə doktorluq dissertasiyasını müdafiə etmişdir. Əziz Əliyevin ən parlaq xidmətlərindən biri, şübhəsiz ki, 1942-48-ci illərdə Dağıstan Muxtar Respublikasında birinci katib vəzifəsində çalışmasıdır. Burada “Qurucu Əziz” adını qazanmış hə min illərdə Dağıstan və SSRİ Ali Sovetinə deputat seçilmişdir. Onu da qeyd etmək lazımdır ki, hələ bundan bir neçə il əvvəl - daha də qiq, 1937-ci ildə Əziz Əliyev həm SSRİ Ali Sovetinə, həm də Azərbaycan Ali Sovetinə deputat seçilmişdir. Ə.Əliyev 1948-ci ildən ömrünün sonuna kimi müxtəlif vəzifə lərdə UİK(b)P MK-nın inspektoru, Azərbaycan Nazirlər Soveti Səd rinin birinci müavini, Azərbaycan Elmi-Tədqiqat Ortopediya və
19
Bərpa Cərrahlığı İnstitutunun, Azərbaycan Həkimləri Təkmilləşdir mə İnstitutunun direktoru vəzifəsində çalışmışdır. 1962-ci ildə dün yasını dəyişmişdir.
ziyasını bitirdikdən sonra Almaniyanın Leypsiq Universitetində təhsil alıb doğma İrəvana qayıtmış, xeyriyyə işləri ilə məş ğul olmuşdu. A.Fərəcovun evi ziyalılar ocağı olmuş, ziyalılar onun evinə yığışıb elmi və ədəbi söhbətlər edərdilər. Rus, er məni, alman, fars və ərəb dillərini mü kəmməl bilən bu şəxs el arasında böyük nüfuza malik və Qırxbulaqdan İrəvana su çəkdirən üç nəfərdən biri olmuşdu.
ildə İrəvanda anadan olmuş, İrəvan gim naziyasını bitirmiş, təhsilini İtaliyanın Pe- ruca şəhərində davam etdirmişdi. Azərbaycan Müsavat hökumətinin xaricə oxumağa göndərdiyi 100 tələbə dən biri idi. Vətəninə qayıdan Ə.Rəcəbli Zaqatala Kənd Təsərrüfatı Texnikumu nun direktoru, Azərbaycan Kənd Təsər rüfatı İnstitutunun kafedra müdiri, 1945- ci ildən ömrünün sonuna kimi Azərbay can Elmi-Tədqiqat Bağçılıq, Meyvəçilik və Subtropik Bitkilər İnstitutunda şöbə müdiri işləmişdir. Bir çox elmi əsərlərin yaranmasında mühüm xidmətləri vardır. 1935-ci ildə professor, 1958-ci ildə Azərbaycan Kənd Təsərrüfatı EA-nın akademiki adına layiq görülən Ə.Rəcəbli 1963-cü ildə vəfat etmişdir. Məmməd Mahmudov, Müseyib Mahmudov, Əli Eyvazov, Nəsrulla Zal oğlu İrəvan gimnaziyasını bitirmişlər. 20 Əli Eyvazov İrəvan gimnaziyasını bitirmiş, Naxçıvan Respub likasının torpaq naziri, Vedi və Basarkeçər rayonlarında rayon İcra iyyə Komitəsinin sədri işləmişdir (Ə.Ələkbərli. Vedibasar mahalı - Qərbi Azərbaycan, Bakı, “Ağrıdağ”, 2000, səh. 220).
Yüklə 1,61 Mb. Dostları ilə paylaş:
|