F. M. Dostoyevski alçaldilmiş VƏ TƏHQİr ediLMİŞ İnsanlar
Yüklə 4,19 Mb. Pdf görüntüsü
|
415
tutmadı: Katya çox mühüm bir iş üçün məni tez öz yanına çağırtdırmışdı. Ata, onda ki sən məni arabada gördün, bu ondan qabaq olmuşdu. Onda mən, aldığım başqa bir kağıza görə Katyanın yanına gedirdim. İndi bütün günü qasidlər, bizdən bir-birimizə kağız aparıb gətirir. İvan Petroviç, sizin kağızınızı mən ancaq dünən gecə oxuya bilmişəm, siz tamam haqlısınız, yazdıqlarınızın hamısı doğrudur. Ancaq nə edim ki, vaxt tapa bilmirəm! Onda elə-belə də fikirləşdim ki, sabah axşam özümü təmizə çıxardaram. Buna görə də, Nataşa, bu axşam sənin yanına gəlməmək mümkün deyildi. Nataşa soruşdu: – Bu nə kağızdır? – İvan Petroviç yanıma gəlibmiş, məni evdə tapmayıb, əlbəttə, yazıb qoyduğu kağızda məni bərk danlayıb ki, niyə Nataşanın yanına getmirsən. O tamam haqlıdır. Bu, dünən olub.
Nataşa mənə baxdı. Knyaz:
downloaded from KitabYurdu.org 416
– Əgər sənin səhərdən axşama kimi Katerina Fyodorovnanın yanında olmağa vaxtın çatırdısa... – deyərək sözə başladı. Alyoşa onun sözünü kəsdi: – Bilirəm, bilirəm sən nə deyəcəksən: “Əgər Katyanın yanına gedə bilirdinsə, onda bura gəlməyə sənin əlində ikiqat artıq səbəb olmalı idi”. Səninlə tamam razıyam, hətta özümdən də bu sözləri artırıram: ikiqat yox, milyondan da çox səbəb ola bilərdi! Ancaq əvvəla, həyatda bəzən elə qəribə, elə gözlənilməz hadisələr olur ki, hər şeyi bir-birinə qarışdırır, alt-üst edir. Mənim də başıma belə hadisələr gəlmişdir. Sizə deyirəm ki, mən bu bir neçə gündə tamam dəyişmişəm, lap təpədən dırnağa kimi, deməli, mühüm hadisələr olmuşdur! Nataşa Alyoşanın belə qızğın danışdığına baxıb gülümsədi: – Ah, ilahi! Sənin başına nə gəlib axı? Sən Allah, bizi intizarda qoyma, tez de görək! Doğrudan da, Alyoşa bir qədər gülməli idi: o tələsirdi, sözlər onun ağzından tez-tez, sürətlə, səs-küy sala-sala, downloaded from KitabYurdu.org
417
intizamsız halda çıxırdı. O elə hey danışmaq istəyirdi. Danışdıqca da Nataşanın əlini əlindən buraxmırdı, elə bir ucdan da onu dodaqlarına tərəf aparırdı, sanki öpməkdən doymurdu. – Elə məsələ də orasındadır ki, mənim başıma iş gəlib! – deyərək sözünə davam etdi. – Ah, dostlar! Heç bilirsiniz mən nələr görmüşəm, nələr etmişəm, necə adamlara rast gəlmişəm? Birinci elə Katya. Heç bilirsiniz bu necə kamil insandır? Mən bu vaxta qədər onu heç tanımamışam, heç! Nataşa, çərşənbə axşamında ki mən onun barəsində sənə danışırdım, yadındadırmı, necə iftixarla danışırdım? Hələ onda mən onu heç tanımırmışam! Lap indiyə qədər o öz qəlbini məndən gizli saxlayırmış. Amma indi biz bir- birimizi lap yaxşı tanımışıq. Danışanda bir-birimizə sən deyirik. Qoy lap başdan başlayım. Əvvəla, Nataşa, o günün səhəri, yəni çərşənbə günü mən burada, bizim aramızda olan əhvalatı ona danışdım, heç bilirsən sənin barəndə o mənə nə dedi? Sən bunu eşitsəydin, nə yaxşı olardı... Yeri gəlmişkən, bir şeyi də deyim: yadıma düşür ki, onda mən çərşənbə günü, səhər sənin yanına gələndə, sənin qarşında necə downloaded from KitabYurdu.org
418
axmaqlıq elədim! Sən məni fərəhlə qarşıladın, sən tamam bizim yeni vəziyyətimizlə yaşayırdın, sən bu barədə mənimlə danışmaq istəyirdin, sən qəmgin idin, eyni zamanda, zarafat edirdin, mənimlə oynayırdın, amma mən özümü tox tuturdum, özümü mötəbər bir adam kimi göstərirdim! Ay mən axmaq idim, ha! Yamanca axmaq idim! Axı mən, vallah, istəyirdim ki, özümü sənə göstərim, özümü öyüm, göstərim ki, mən tezliklə evli bir kişi, mötəbər bir adam olacağam, özü də gör kimin qarşısında öyünürdüm: sənin! Yəqin onda sən mənə yamanca gülmüsən, mən də elə buna layiq imişəm! Knyaz kirimişcə oturub, qalib gəlmiş adam kimi, istehza ilə gülümsəyə-gülümsəyə Alyoşaya baxırdı. Sanki oğlunun özünü belə yüngülməzac, gülünc göstərməsinə sevinirdi. Mən onu lap gedənə kimi diqqətlə müşahidə etdim, onun öz oğlunu çox-çox sevdiyini söyləsələr də, mən tamamilə əmin oldum ki, o qətiyyən öz övladını sevmir. Alyoşa dayanmadan sözləri doğrayıb-tökürdü: – Buradan çıxıb Katyanın yanına getdim. Mən bayaq dedim ki, biz ancaq bu gün səhər bir-birimizi tamamilə downloaded from KitabYurdu.org
419
tanıdıq, özü də qəribədir, bu axı necə oldu... Heç yadımda deyil... Bir neçə odlu söz söyləndi, bir neçə açıq fikirlər deyildi, bəzi duyğular meydana çıxdı, biz də həmişəlik bir- birimizə yaxın olduq. Nataşa, sən onu tanımalısan, tanımalısan! Sənin barəndə o necə danışdı, səni necə mənə başa saldı! Sənin məndən ötrü qiymətli bir şey olduğunu necə izah etdi! Yavaş-yavaş o mənə həyat haqqında öz fikirlərini, nöqteyi-nəzərini söylədi, çox ciddi, çox ehtiraslı bir qızdır. O bizim vəzifəmizdən, gələcək işlərimizdən, bizim hamımızın insanlığa xidmət etməyimizdən danışdı. Beş-altı saatın içində biz tamamilə bir-birimizə yaxın olduq, söhbətimiz də axırda belə qurtardı: biz bir-birimizlə əbədi dost olacağımıza, bütün ömrümüz boyu bir yerdə hərəkət edəcəyimizə and içdik. Knyaz təəccüblə soruşdu: – Nə barədə hərəkət etmək? Alyoşa iftixarla cavab verdi: – Ata, mən elə dəyişmişəm ki, bu, əlbəttə, səni təəccübləndirməlidir, hətta sənin etiraz edəcəyini əvvəlcədən hiss edirəm. Siz hamınız əməli adamlarsınız, sizin qədimdən downloaded from KitabYurdu.org
Yüklə 4,19 Mb. Dostları ilə paylaş:
|