Arif Xanlar oğlu Abasov Elçin Arif oğlu Abasov Elmira Novruz qızı Hüseynova
Yüklə 1,29 Mb. Pdf görüntüsü
|
İslam memarlığı və inşaat
69 ELM ġƏHƏRININ BANISI – MƏHƏMMƏD PEYĞƏMBƏR (S)
Allah-təala insan övladının nicatı və inkişafı naminə sapıntıları, əyintiləri azaltmaq və aydın, düzgün qanunlar yaratmaqla cəmiyyətin istiqamə- tini düzgün yola yönəltmək məqsədilə elçilər gön- dərdi. Onların arasında Cənabi-Haqqın bəşər övla- dının yardımına göndərdiyi sonuncu peyğəmbəri Məhəmməddir (s). Həzrət Peyğəmbər (s) miladi təqvimlə 570- ci ildə (17 rəbiüləvvəl (cümə günü) tarixində) günəş doğmağa az qalmış dünyaya gözünü açaraq aləmləri şərəfləndirdi. Beləliklə, azadlıq gülümsəyərək, ədalət mə- ləyi sevindi. Tanrının mələkləri Allaha tapınaraq yeri qucaqladılar. Çünki Allahın sonuncu – yüz iyirmi dörd mininci peyğəmbəri Məhəmməd (s) dünyaya gəlmişdi. Onun zühuru ilə Allahın rəhməti bu aləmi bürüdü. Rəsuli-Əkrəmin (s) doğulduğu gecə Kəs- ralar məskəni sayılan Mədain saraylarında mərmər sütunlar və qüllələr yıxılıb yerlə yeksan oldu. Məcusilərin alovları söndü və Səva gölünün suyu çəkilib qurudu. Beləliklə, o gecə baş vermiş hadisələr elmi anlayışların üstündə, insanın zəif görmə gücünün çərçivəsinə sığışmayan hadisələr idi. Bu mübarək gündən qırx il sonra Məhəmməd (s) yüksəklik, peyğəmbərlik məqamına yetişdi. O zaman Allah tərəfindən Cəbrail vasitəsilə göndərilən ilk ayəni oxudu: “Yaradan Pərvərdigarın adı ilə oxu. O, insanı laxta qandan yaratdı. Oxu, O – sənin Pərvərdigarın ən böyük kərəm sahibidir ki, O, qələmə yazmağı öyrədəndir. İnsana bilmədiyini öyrətdi”. Məhəmməd Peyğəmbər (s) savadsızlığın yurdu olan Məkkədə boya-başa çatmış və heç bir müəllimdən dərs almamış, heç bir filosof, həkim və alim ilə rastlaşmamışdır. Buna baxmayaraq “Qur’an” onun dilinə axır və müqəddəs ürəyinə nazil olur. Sonra özü bir sıra sözlər deyir. Bu sözlər o qədər hikmətlidir ki, nəinki dünyanın bütün sözləri ilə bərabərlik edir, həm də onlardan çox-çox üstündür. Beləliklə, islamın tarixi əziz Peyğəmbərin (s) rəsalətə – peyğəmbərliyə yetişdiyi gündən başlandı. Allahın əziz elçisi xalqı doğru yola dəvət etməyə qalxdığı vəhy mələyinin dilindən: “Sən doğrudan da Allahın Peyğəmbərisən!” sözləri qulaqlarında səsləndiyi gündən öz öhdəsinə ağır bir vəzifə götürdü. Peyğəmbərin besətinin ilk dövründə surələr nazil olduqda, Cəbrailin (ə) əzəmətini görən Həzrət (s) məsuliyyətini başa düşdü ki, bu, böyük məqamdır. Sonra gəldi mənzilə, Həzrət Xədicəyə ərz etdi ki, “Peyğəmbər
saldı onun üstünə ki, bəlkə Peyğəmbər aram ola. Bu mətləbdən sonra getdi əmisi oğlu Vərəqanın yanına ki, mənim yoldaşım belə söz deyir, əmioğlunun fikri nədir? Əmisi oğlu dedi ki, Məhəmməd (s) düz deyir, o peyğəmbərdir. Bu ilk vəhy qələm vasitəsilə ilk elm şəhərinin təməlini qoydu. Beləliklə, o gecənin dastanı – “Allah və elm üsulu” yarandı: bəşər tarixinin qarşısında yeni yol açan Məhəmməd Peyğəmbər (s) özünü “Elm şəhəri” adlandırdı. Beləliklə, İslam elminin təməli qoyuldu. Dinimizin əzəməti ondan ibarətdir ki, o bilik və elm mənbəyidir.
İllər keçəcək, peyğəmbərlərin möhürü adlanan Məhəmməd (s) özü deyəcəkdir: “Allah qırx il ərzində məni tərbiyə edib əxlaqımı yüksəltdi və tərbiyəm başa çatdıqdan sonra qırx yaşında ikən mənə buyurdu ki, sən böyük əxlaq sahibisən”. Məhəmməd Peyğəmbər (s) Həzrət Əliyə (ə) böyük dəyər verərək demişdir: “Mən elmin
İslam fəlsəfəsinin özülünü qoyan Həzrət Əlinin (ə) tükənməz irsinə, dini və ictimai məsələlərə aid 11 minə qədər kəlama malik söz xəzinəsinə istinad edərək demək olar ki, o, eyni zamanda ərəb ədəbiyyatının banisi olmuşdur. Həzrət Əlinin (ə) ilahiyyat fəlsəfəsi sahəsində xidməti xüsüsilə yüksək qiymətləndirilmişdir. Əmirəlmöminin Həzrət Əli (ə) “Nəhcül- Bəlağə”də peyğəmbərlərin məqsədi barədə buyurur: “Allah-təala Adəm övladları arasından peyğəmbərlər seçdi və vəhyi insanlara çatdırmaq və rəsaləti təbliğ etmək üçün onları göndərdi ki, fitri keyfiyyətləri tələb etsinlər, yaddan çıxmış İslam memarlığı və inşaat
nemətləri xatırlatsınlar, təbliğat vasitəsilə onlara əsas dəlilləri çatdırsınlar, fitrətlərinin xəzinələrin- də pünhan qalmış əqli gövhərləri üzə çıxarsınlar”. Allah tərəfindən Məhəmməd Peyğəmbərə (s) vəhy vasitəsilə “Qur’ani-Kərim”in göndərilmə- sinin ilk dövründən İslam elmi də yarandı. Odur ki, islam bilik əldə etməyi ümumi bir vəzifə sandığından müsəlmanlara onu vacib bilmiş, çalışmalarını istəmişdir. Məlumdur ki, insanın maddi və mənəvi yaşayışının hər hansı sahəsi olursa-olsun, “Qur’ani-Kərim” ilə sıx əlaqəsi vardır. Bu əlaqə, ayrılmazlıq hər müsəlmana “Qur’ani-Kərim”i oxuyub öyrənməyə, öyrətməyə ehtiyacı olduğunu aşkar göstərir. Müqəddəs kitabın, yəni “Qur’ani-Kərimin” dünyaya bəxş olunması ilə Peyğəmbərimiz (s) dünyanı hikmət və elmə qovuşdurdu. “Qur’an”a görə elm mütləqdir və buna görə də o müqəddəs- dir. Odur ki, islam dininin bayraqdarı Məhəmməd Peyğəmbər (s) elm və savadı təşviq edirdi. Elm öyrənmək barədə bu qədər təşviq və təkidlər ona səbəb oldu ki, müsəlmanlar bütün dövrlərdə elmi axtarışlarda oldular, elmi əsərləri toplayıb tərcümə etdilər, habelə özləri tədqiqat işinə başladılar. Və bu ona səbəb oldu ki, müsəlmanlar misilsiz hikmət və sürətlə dünyada elm və maarif işini yaydılar.
Onlar yunan, rum, İran, Misir və s. xalqların qə- dim mədəniyyətləri ilə yeni Avropa mədəniyyəti arasında körpü rolu oynamaqla yanaşı, insan tarixinin ən əzəmətli mədəniyyətlərindən birini – İslam mədəniyyətini yaratmış oldular. Müsəlmanlar elm və hikməti əxz edərək, onun bütün şöbələrində, fənlərində əməliyyatlar və tədqiqatlar aparmış, əsərlər yazmışlar. Cəbr və müqabilə, üçbucaqlar, coğrafiya, astronomiya, tibb, kimya və bu qəbildən olan fənlərin çoxunda kəşflər və ixtiralar etmişlər. Beləliklə, islam özü böyük mədəniyyətin əsasını qoyub, özünün iftixarlı tarixində darülfü- nunlar yaradıb, dahilər yetirib bəşəriyyətə təhvil vermiş, elmə, mədəniyyətə çoxlu yardım etmişdir. Və demək olar ki, İslam Peyğəmbəri (s) köhnə dünyanı uçuran və yeni dünyanı quran şəxsiyyət- dir. O, bu böyük müvəffəqiyyəti böyük düşüncə, elm və mədəniyyət inqilabı yaratmaqla qazandı və sonra bu müqəddəs mirası canişinlərinə tapşırdı ki, onlar uyğun fürsətlərdən istifadə edərək onu yayıb genişləndirsinlər. Əziz Peyğəmbərimizin (s) dediyi kimi, elm əsrdən-əsrə daha çox inkişaf etdiyindən, “Qur’ani- Kərim”in ayələrində olan açılmamış kəşflər açılır, çünki o ayələrin elmi dərinliklərini dərk edə bilən alimlərin bilik səviyyəsinin il bundan əvvəlki alimlərin bilik səviyyəsindən daha üstündür. Odur ki, 14 əsr keçməsinə baxmayaraq, səmavi “Qur’an”ın tədqiqi ilə istər ərəb, qeyri- ərəb, istərsə də, qeyri-islami ölkələrin mütəxəssis- ləri məşğul olur, şərh edir, yeni-yeni dini və dün- yəvi sirləri aşkar edir, ayələrini müasir kom- püterlər vasitəsilə təhlil edərək, yeni-yeni kəşflərə nail olurlar. Məhəmməd Peyğəmbərin (s) dili ilə deyil- miş “Alimlərin mürəkkəbi şəhidlərin qanından daha qiymətlidir” kəlamı İslam ideyalarının, İslam mədəniyyətinin zirvələrə qalxmasına təkan verdi. Yüklə 1,29 Mb. Dostları ilə paylaş:
|