180
ərazi bütövlüyünün pozulmasına, dövlətə qarşı qıyama və ya dövlət
çevrilişinə yönəldilən hərəkətlər edildikdə, zorakılıqla müşayət olunan
kütləvi ixtişaşlar yarandıqda, vətəndaşların həyatı və təhlükəsizliyi, yaxud
dövlət təsisatlarının normal fəaliyyəti üçün qorxu törədən digər münaqişələr
meydana gəldikdə Azərbaycan Respublikasının ayrı-ayrı yerlərində
fövqəladə vəziyyət tətbiq edir və bu barədə qəbul etdiyi fərmanı 24 saat
müddətində Azərbay-can Respublikası Milli məclisinin təsdiqinə verir.
Respublika Konstimsiyasının müvafiq maddələri əsasında təsdiq
edilmiş Ekoloji təhlükəsizlik haqqında Azərbaycan Respublikasının
677İQ saylı Qanunu 8 iyun 1999-cu ildə təsdiq edilmişdir. Bu qanunun
məqsədi insanın həyatını və sağlamlığını, cəmiyyəti, onun maddi və mənəvi
dəyərlərini, ətraf mühiti, o cümlədən atmosfer havası, kosmik fəza, su
obyektləri, yerin təki, torpaq, təbii landşaft, bitki və heyvanlar aləminin təbii
və antoropogen amillərin təsiri nəticəsində yaranan təhlükələrdən qorumaq
üçün hüququ əsaslarını müəyyən etməkdir. Qanunun 4-cü maddəsi Ekoloji
təhlükəsizlik sahəsində dövlətin siyasətinin əsas istiqamətlərini müəyyən
edir. Burada nəinki respublika daxilində, həmçinin beynəlxalq miqyasda
ekoloji təhlükəsizlik tədbirlərinin işlənib hazırlanması və həyata
keçirilməsində əməkdaşlıqlar da nəzərdə tutulur.. Ekoloji təhlükəsizlik
sahəsində hüquq və sağlamlığa zərər vurma və ya təhlükə törədilməsi insan
hüquqlarınrn pozulması sayüır.
Ekoloji təhlükəsizlik haqqında qanunda həmçinin Ekoloji təhlükəsizlik
sahəsində dövlətin hüquq və vəzifələri, yerli özünüidarə orqanlarının
səlahiyyətləri, vətəndaşların və ictimai birliklərin hüquqları, təsərrüfat və
digər fəaliyyətlər üzrə məhdudiyyətlər, qanunvericiliyin pozulması
hallarında məsuliyyət, maliyyələşdirmə mənbələri və s. müəyyən edilmişdir.
181
Qanunun
11-ci
maddəsində
Təhlükəli
ekoloji
vəziyyətlərin
nəticələrinin aradan qaldırdmasının yerli icra hakimiyyətinin, yerli
özünüidarəetmə orqanlarının səlahiyyətinə aid olması göstərilir. Nəticələrin
aradan qaldırılması üçün maliyyə mənbələri qanunvericilikdə konkret olaraq
göstərilmişdir.
ƏTRAF MÜHİTİN MÜHAFİZƏSİ haqqında qanun 8 iyun 1999-cu
ildə Respublika prezidenti tərəfindən təsdiq edilmişdir(№6781Q).
Bu qanun ətraf mühitin mühafizəsinin hüquqi, iqtisadi və sosial
əsaslarnı müəyyən edir. Qanunun məqsədi ətraf mühitin ekoloji tarazlığının
mühafizəsi sahəsində ekoloji təhlükəsizliyin təmin edilməsinidən, təbii
ekoloji sistemlərə təsərrüfat və başqa fəaliyyətin zərərli təsirinin qarşısının
alınmasından, bioloji müxtəlifliyin qorunub saxlanılmasından və təbiətdən
istifadənin səmərəli təşkilindən ibarətdir .Bu qanun ətraf mühitin
keyfiyyətinin yaxşılaşdırılması, təbii ehtiyatların səmərəli istifadəsi və
bərpası, ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində qanunçuluğun və hüquq
qaydalarının möhkəmləndirilməsi məqsədilə cəmiyyətlə təbiətin qarşılıqlı
əlaqəsini tənzimləyir. Qanun 14 fəsildən ibarətdir. I fəsil ətraf mühitin
mühafızəsi üzrə terminlərə, anlayış və prinsiplərə həsr olunmuşdur.
Qanunun II fəsli ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində hüquqlar və vəzifələrə
həsr olunmuşdur. Burada ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində dövlətin,
vətəndaşların, ictimai birliklərin hüquq və vəzifələri, yerli özünüidarəetmə
orqanlarının səlahiyyətləri verilmişdir.
Qanunun III fəsli təbiətdən istifadəyə aid olunmuşdur. Bu qanunda
təbiətdən istifadəçilər müəyyən edilmiş və bununla əlaqədar limitlər və
kvotalar, təbiətdən istifadəçilərin hüquq və vəzifələri verilmişdir.
Ətraf mühitin Mühafizəsi Qanununun IV fəsli ətraf mühitin, təbii
ehtiyatların
dövlət
kadastrı
və
monitorinqi,
standartlaşdırma
və
182
sertifikatlaşdırmaya aiddir. Burada sahələr üzrə dövlət kadastrının aparılması
qaydalarının müvafiq icra hakimiyyəti orqanları tərəfındən təsdiq cdilmiş
əsasnamə əsasında müəyyən edilməsi göstərilmişdir. Bu qanunda həmçinin
ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində standartaşdrrma və sertifıkasiya
obyektləri, məhsulları və tcxnologiya növləri müəyyən edilmişdir.
Qanunda həminin "Ətrat' mühitin ekoloji tarazlığının pozulması",
"Təsərrüfat və digər fəaliyyət sahələrinə ekoloji tələblər", "Ekoloji
ekspertiza", "Ekologiya və ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində təhsil,
tərbiyə, elmi tədqiqatlar, statistika və informasiya", "Fövqəladə ekoloji
şərait və ekoloji fəlakətlər zonaları", "Ətraf mühitin mühafizəsinə
nəzarət", "Ekoloji audit və onun həyata keçirilməsi", "Ətraf mühitin
mühafizəsi haqqında qanunçuluğun pozulmasına görə məsuliyyət,
mübahisələrin həlli", "Ətraf mühitin mühafizəsi sahəsində beynəlxalq
əməkdaşlıq" üzrə qaydalar, normalar, tətbiq sahələri və s. normativ aktlar
verilmişdir.
Atmosfer
havasının
mühafizəsi
haqqında
Azərbaycan
Respublikasının qanunu 27 may 2001-ci ildə təsdiq olunmuşdur (№109-
İİQ). Bu qanun atmosfer havasının mühafizəsinin hüquqi əsaslarını müəyyən
etməklə əhalinin əlverişli ətraf mühitdə yaşamasına və ətraf mühit barədə
dəqiq məlumat almasına dair hüquqlarını həyata keçirməyə yönəldilmişdir.
Qanunda atmosfer havasının mühafizəsi sahəsində dövlət tənzimlənməsinin
əsas prinsipləri, dövlətin vəzifələri, yerli özünüidarəetmə orqanlarının,
hüquqi və fıziki şəxslərin, qeyri hökumət təşkilatlarının hüquqları və
vəzifələri verilmişdir.
Qanunda həmçinin Respublikada ekoloji üstünlüyün göstərilməsi
prinsiplərini rəhbər tutaraq atmosfer havasının mühafizəsi üzrə beynəlxalq
əməkdaşlığın həyata keçirilməsi, qoşulduğu beynəlxalq müqavilələrdə
Dostları ilə paylaş: |