31
Panaramanın әtrafına toplaşmış yü zlәrlә, minlәrlә adamdan qorxub
çәkinmәyәn quşlar bu adamların verdiyi çörәk, tökdüyüdәn vә başqa
yemlәrlә balalarını doydururdular.
Dәstә Sevastopoldan yaltaya qayıdanda Vaһid atasından xәbәr aldı:
—
Ata, topları müһaribәyә aparanda quşların yuvasını uçuracaqlar?
Atası oğlunun üzünә mәnalı-mәnalı baxıb, toxtaq şәkildә dedi:
—Yox, bala, bu toplarla tankları daһa yerlәrindәn tәrpәtmәyәcәklәr.
Anası isә ürәkdәn gәlәn sәslә әlavә elәdi:
—
Arzumuz budur ki, dünyanın һәr yerindә topların lülәlәrindә, tankların
zireһlәrindә, tәyyarәlәrin qanadlarında quşlar yuva salsınlar.
Avtobus sürәtlә gedir, yol qısalır, yalta yaxınlaşırdı. Top lülәlәrindәki
quş yuvaları isә әsla Vaһidin yadından çıxmır, gözlәrindәn uzaqlaşmırdı.
EYVAZIN YAZISI
(hekayә)
Müәllim şagirdlәrә tapşırdı ki, me yvә, tәrәvәz, göyәrtilәr һaqqında
bildiklәrini yazıb bazar ertәsi gәtirsinlәr. «İstәyirik mәktәbin «Tәbiәt
32
guşәsi»ni zәnginlәşdirәk» —dedi, Eyvaz evә fikirli gәldi. Anasına bir söz
demәyib, paltarını dәyişdi. Taxtın üstündә uzanıb xәyala daldı...
Eyvaz kәnddә doğulmuş, on bir yaşına qәdәr kәnddә böyü müşdü.
Seyrangaһı meşәlәr, gәzdiyi güneylәr, oynadığı bağlar olmuşdu,
Babası yaxşı tәsәrrüfatçılardan sayılırdı. Hәyәtindә әkib-becәrdiyi
göyәrti, meyvә, tәrәvәzlәrin һamısı E yvazın bu günkü kimi yadındadır.
Nәnәsi yaz girәndәn payız çıxana kimi göyәrti yığıb qurudar, müxtәlif xörәk
vә bişmişlәri pencәrdәn һazırlardı. Göyәrtilәr vә pencәrlәr, bir-bir Eyvazın
gözlәri qabağından ötür, һәrәsinin dadı indi dә damağına dәyirdi.
Boş vaxtında kinoya getmәyi xoşlayan Eyvaz bu gün saһilә çıxıb bir
müddәt gәzdi vә xeyli fikirlәşdi. Bağlarda һasilә gәlәn, meşәlәrd ә yetişәn
meyvәlәri tәkrar -tәkrar xәyalından keçirdi. Cır meyvәlәrin bir neçәsini
çәtinliklә xatırladı. Göyәrtilәrin һamısı yadına düşdü. Pencәrlәri
fikirlәşәndә xәyal uzandı. Pencәrlәr çox, adları müxtәlif idi. Çox
fikirlәşmәkdәn bir şey çıxmaz. Oturub yazmaq, һamısını kağıza köçürmәk
lazımdır, yoxsa bәzilәrini unuda bilәrәm, deyәrәk evә qayıtdı.
O, adi si yaһı tutmadı. Tәkcә meyvәlәrin, tәrәvәzlәrin, göyәrtilәrin adını
yazmaqla canını qurtarmadı. «Biz nәlәr yeyirik» sәrlövһәli yazı birmil
dәftәrin dörd vәrәqini tutmuşdu... Dörd saatdan artıq vaxt aparan yazını
Eyvaz istiraһәt günü tәkrar nәzәrdәn keçirib qәzetin arasına, sonra da
portfelinә qoydu, Eyvaz yazmışdı:
«Babam kәnddә yaşayır. Kolxozun bostançısıdır, һәyәtindә dә bağçası
var. İlin bütün aylarında babamgildә meyvә, tәrәvәz, göyәrti olur. Bәzәn
tәzә, bәzәn qurudulmuş bu nemәtlәr mәnim çox xoşuma gәlir. Nәnәm һәr il
bizә cürbәcür mürәbbә vә şoraba göndәrir. Dörd- beş xırda torbanı quru
göyәrti vә pencәrlә doldurub gәtirir. Mürәbbәlәrin vә şorabaların һamısı
babamgil yaşayan torpaqda әmәlә gәlir.
Әvvәlcә bostandan başlayıram. Aylıq turpla, altı aylıq turp rәiginә vә
iriliyinә görә fәrqlәnir. Aylıq turp qırmızı, altı a ylıq turp isә ağ olur. Kalış
soğan göy vaxtı yemәlidir. Baş soğan çox qalır, yemәyә dә yarayır, bişmişә
33
dә. Kartofla kök il boyu işlәnir. Tәzәsi köһnәsinә qarışır. Babam kartofu
ayrı, kökü başqa qu yuda saxlayır. Bayramların һamısında sovqatımızı
yollayır. Kәlәmlә pomidor әn çox әkilәn vә işlәdilәndir. Tәzәsi dә kara gәlir,
şorabası da yemәli olur. Kәlәm dolması ilә pomidor çıqırtması kimin xoşuna
gәlmәz? Badımcanla sarımsaq bir -birinә oxşamasa da bәrk a yaqda
dostlaşırlar. Badımcan şorabasına sarımsaq salınmasa nә dadı olar, nә dә çox
qalar. Badımcan dolmasının üstündәn qarpız yemәk babamın adәtidir.
Bostandakı bilәrcin vә sineyvaz adlandırılan qovunlara baxmaq üçün iki göz
azlıq elәyir. Sarı şamamaların xoş әtri burnumdan getmir. Baldan şirin
qovunla axtarma motal pendiri ni dura-dura yemәkdәn nәnәm һәzz alırdı.
Göyәrtilәrlә pencәrlәr barәsindә yazmaqdan qabaq demәli yәm ki, kәnddә
olanda bunların һamısından dadmışam. Bә zilәrini çi y-çiy, bәzilәrini bişmiş,
bәzilәrini dә xörәk һalında yemişәm.
Quzuqulağını, gicitkәni, quşquyruğunu, yemliyi, xaşxaşı, gündә neçә
dәfә yemişәm. Quzuqulağı ilә gicitkәni bir-birinә qatıb üstünә duz sәpir,
sonra ovcumda ovub yuxanın arasına qoyub yeyirdim. Quzuqulağı ilә
gicitkәndәn әla kәtә, lәzzәtli kü kü dә bişirmişdik. Unlu cadan, nanәdәn,
yarpızdan һazırlanmış qatıqlı aşla dovğanı һәr kәs yemәyibsә, ağzının
lәzzәti yoxdur. Şomu, qırxbuğum gәtә üçün yararlıdır. Üstünә camış qatığı
töküb yuxa ilә yeyәndә dadından doymaq olmur. Kәklikotu qurutma yan
arvadı kәnddә lağa qoyurlar. Ağartılı xörәklәrin vә qaşıq bişmişlәrinin
һamısına nәnәm qurutduğu kәklikotundan sәpib süfrәyә qoyanda otağımızı
әtir bürüyürdü. Әmәkömәci ilә qoyunqulağı babamgilin һәyәtlәrindә bitәrdi.
Qazayağı yoncalıqlarda olardı. Hәr üçünü nәnәm döşlüyünә yığıb gәtirәr,
yuyub qazana basar, qaynadandan sonra sıxar, qovurub bizә verәndә
deyәrdi:
— Bala, һәr tikәnin bir düşәri olur. Nә versәm yeyin.
«Qara su »adlanan bulaqda bit әn qıjı qışda da, yazda da gömgöy olur.
Süfrәlәrә yaraşıq verәn bu pencәri babam pendirlә çörәyin arasına qoyub
iştaһa ilә yeyәndә kәnardan baxanların xoşuna gәlәrdi. Yayda babam tez-tez