Erzincan Üniversitesi Yayınları

 

 

182 

 

Ocak olarak belirlendi. Tartışmayı 

Zurab  CANBAZYANTS  idare 

edecek.  Toplantıya  9  kişi 

katılacak. 

Genel 

toplantıya 

taşınması  için  hazırlanacak  olan 

konular 

şunlardır: 

Gürcü 

örgütlerin  teklifiyle  sosyalist 

Gürcü örgütleriyle blok sorununun 

çözümü, 

Hınçak 

Partisi’yle 

uzlaşma  ve  faaliyet  birliğinin 

gerekliliği,  merkez  komitelerin 

reorganizasyonu  ve  bunların 

kadrosuna,  Ermeni  gönüllülerle 

ilişkiler  için  askerî  bölümlerin 

katılması.   

BELGE 53 

GARF. Fon 102. Sayı 1916. Dosya 29. Bölüm 92 B. Sayfa 1-

1 arkası. 

Pandukt

’un  askerlerini  dinlendirmek  için,  iç  kesimlere 

çekmesi emrini Tümgeneral Çikovani’nin emri olmadığı için kabul 

etmemesi; 

Pandukt’un  birliğinde  yaşananlar;  Pandukt’la  Merkez 

Büro’nun arasının bozulması. 

Çok gizli 

№ 119 

07.01.1916 

Erivan. 

Ermeni Sosyal Demokrat 

Hınçak Partisi 

1 no

’lu not 

Kars 

Bölgesi Erivan İl Jandarma İdare Amiri’nin Bilgileri  

“KÜÇÜK” GİZLİ SERVİSİ 

Bilgilerin giriş tarihi: 02.01.1916 

Gizli Servis

’ten Bilgileri Alan: Ast Albay ANGİLEYEV 

Bilgilerin özü 

Ne yapılmıştır 

Bundan  yaklaşık  6  hafta 

önce,  6.  Gönüllü  Birliği’nin 

Bu notun kopyası № 120 

sayılı  olarak  MAJESTELERİ 

---

 

 

183 

 

200’den  fazla  milisi,  birliklerin 

komutanı 

PANDUKT’tan 

kendilerinin,  askerlik  görevi 

yapan  birlikler  gibi  istirahat 

pozisyonuna  alınmasını  defalarca 

istedikten 

sonra, 

isteklerinin 

PANDUKT  tarafından  kabul 

edilmemesi  üzerine,  Tiflis’te 

bulunan 

Büroya 

şikayette 

bulundular. Büro, PANDUKT’tan 

milisleri 

içlerdeki 

istirahat 

bölgelerine  çekmesini  istedi. 

Pandukt, 

birliğin 

Kafkasya 

Ordusu bünyesine giren bir askerî 

bi

rim 

oluşturduğunu 

ve 

kendisinin 

sadece, 

 

ordu 

komutanlığının  ve  özellikle  de 

Tümgeneral 

Çikovani’nin 

emirlerini 

yerine 

getirmek 

zorunda 

olduğunu 

gerekçe 

göstererek,  bu  emri  yerine 

getirmeyi reddetti. 

Bundan  sonra  hoşnutsuz 

gönüllüler 

bir 

toplantı 

düzenlediler. 

Bu 

toplantıda, 

Pandukt

’un 

davranışı 

tartışıldıktan 

sonra, 

kendi 

aralarından  talepleri  hakkında 

yazılı  bir  karar  tanzim  edecek 

olan  18  yetkili  seçildi.  Bu  karar, 

Pandukt’a  beyan  edilerek  24  saat 

içinde cevap vermesi talep edildi. 

Pandukt, 

bu 

konuyu 

General Çikovani’ye rapor etti ve 

Çikovani, 

askerî 

takımın 

yardımıyla, 

kışkırtıcıların 

tutuklanmasını  emretti.  Ancak 

birlikler,  kışkırtıcıları  milislere 

vermek 

istemediklerinden, 

İMPARATORUN 

Kafkasya 

Genel Valisi’nin Özel Kalemi’nin 

Özel 

Bölümüne 

bugün 

gönderilmiştir. 

Pandukt

–Türk  uyruklu, 

Muş  Vilayeti  Unan  köyünde 

yetişmiş  olan  Mikael  Kevorkov 

SAFARYAN

’dır.  6.  Gönüllü 

Birliği  komutanıdır.  Hınçak 

Partisi  hakkındaki,  30.04.1915 

tarih  ve  1  No.lu  Gizli  Servis 

raporunda bahsi geçmektedir.  

LAZO, 

Akop 

Kazaryants’tan  Hınçak  Partisi’ne 

ilişkin  10.04.1915  tarih  ve  №  1 

sayılı  Gizli  Servis  notunda 

bahsedilmektedir. 

Pandukt

’un  Eçmiadzin’e 

gelişi  hakkındaki  bilgi  bugün  № 

121  sayılı  olarak  yerel  muhtara 

sorul

maktadır. 

Tiflis 

İl  Jandarma  İdare 

Amiri

’ne  bugün  №  122  sayılı 

olarak bildirilmektedir. 

---

 

 

184 

 

150’den  fazla  kişi  tutuklandı. 

Olay 

hakkında 

birlikten, 

Tiflis

’deki,  Büroya  hemen  bilgi 

verildi. Durumun incelenmesi için 

Bürodan 

LAZO 

ve 

MNATSKYANTS 

gönderildiler. 

1915  yılı  Aralık  ayı  ortalarında, 

gönderilen kişiler Kars’a ulaştılar, 

Pandukt  da,  kıdemli  subaylarıyla 

buraya  geldi.  Olanlar,  delegelerin 

durak  yeri  olan  “Lüks”  otelinde 

tartışıldı.  Pandukt  kendisine, 

birliklere  ilişkin  olan,  onların 

düşüncesine 

göre 

tamamen 

partiye  ve  büroya  bağlı  olan 

konularda, 

askerî  komutanlığa 

başvurması nedeniyle ifade edilen 

serzenişlere 

cevap 

verdi. 

Subayları  tarafından  desteklenen 

Pandukt, 

alınan    karara  itaat 

etmedi  ve  Amerika’dan  birlikler 

için  gönderilen  parayı  almak  için 

Eçmiadzin’e  gitti.  Ancak  Büro, 

partiden  ve  birlikten  çıkarılmış 

olan  Pandukt’a  para  verilmemesi 

için  Katolikos’a  telgraf  çekti. 

Parayı alamayan Pandukt, Tiflis’e 

gitti,  hâlihazırda  da  orada 

bulunuyor. 

Büro, 

Tiflis’te 

bulunmasından 

yararlanarak, 

ondan  davranış  ve  faaliyetlerine 

ilişkin rapor talep etti. 

Erivan 

İl Jandarma İdare Amiri (imza). 

BELGE 54 

GARF. Fon 

102. Sayı 1916. Dosya 14. Bölüm 78 B. Sayfa 2. 

---