Şahlar şahbaz oğlu şƏRİfov
Yüklə 6,91 Mb. Pdf görüntüsü
|
265
Siyasətcil adam olan Harun ər-Rəşid özünü üzdə Əhli-beytin tərəfdarı, Hz.
Əlinin (ə) və övladlarının aşiqi kimi göstərir, lakin əlaltıları vasitəsilə bu mübarək nəslin nümayəndələrinə qarşı əsl soyqırımı törədirdi. Seyyid ibn Tavusun “Təraif” kitabında məhşur əhli-sünnə alimi Hakim Ni- şapurinin “Tarixi-Nişapur” əsərinə istinadən məlumat verilir ki, Harunun ya- nında Əbutalib övladından söhbət düşəndə belə demişdi: “Eşitmişəm, camaat elə düşünür ki, mən Əliyə (ə) və onun övladlarına kin bəsləyirəm. Allaha and ol sun ki, məsələ onların düşündüyü kimi deyil. Allah özü şahiddir ki, mən Əli- ni, Həsən və Hüseyni (ə) nə qədər sevirəm, onların üstünlüklərini tanıyır və qə- b ul edirəm. Biz onların intiqamını almaq üçün mübarizə apardıq. Nəhayət, Al- lah hakimiyyəti bizə verdi. Biz də onları özümüzə yaxın tutduq. Amma onlar bi zim xilafətimizi qəbul etməyib bizə paxıllıq etdilər, bizim nail olduqlarımızı əlimizdən almaq istədilər, yer üzündə fəsad törətdilər.” 401
Harun ər-Rəşidin xilafəti dövründə şəhid edilmiş seyidlərdən biri Hüseyn ibn Abdullah ibn İsmail ibn Abdullah ibn Cəfəri-Təyyar idi. Mədinə valis Bək- kar ibn Musab Zübeyri onu ələ keçirib şallaqladı və zərbələrə tab gətirməyən Hü seyn vəfat etdi. İmam Həsənin (ə) nəticəsi İshaq ibn Həsən ibn Zeyd ibn İmam Həsən (ə) də Harunun zindanında şəhid olmuşdur. Ələvi seyidlərindən Abbas ibn Məhəmməd ibn Abdullah Bahir ibn İmam Səccad (ə) şəxsən xəlifə Harunun əli ilə şəhid edilmişdir. Abbası cəzalandır- maq üçün xəlifə onu təhqir edərək, “zinakar qadının oğlu” adlandırdı. Harun- dan çəkinməyən Abbas ona belə cavab verdi: “Zinakar sənin kəniz anan idi ki, quls
atanlar dalbadal onun yatağına gedib-gəlirdilər!” Bu sözlərdən qəzəblənən Ha run, gürzlə Abbasın başına vurub onu öldürdü. İmam Səccadın (ə) nəslindən olan Abdullah ibn Həsən Əftəs ibn Əli Əsğər ibn İmam Səccadı (ə) Harunun vəziri Cəfər ibn Yəhya ibn Xalid ibn Bərməki xəlifənin əmri olmadan şəhid etmişdir. Harun onun özbaşına hərəkətini unut- ma dı. Bir neçə ildən sonra Cəfərin boynunu vurmaq üçün cəlladı göndərəndə Ha run ona tapşırmışdı: “Cəfərə deyərsən ki, əmimoğlu Abdullah ibn Həsəni qətlə yetirdiyinə görə səni öldürürəm”. Şübhəsiz Harunun ən böyük cinayəti VII İmam Musa Kazimi (ə) şəhid et- məsidir. Onun əmri ilə İmamı Mədinədən Bağdada gətizdirərək, həbsxanaya sal
dılar. Sonda Harunun əmri ilə Sindi ibn Şahək adlı zindan rəisi İmama zəhər ve rərək hicrətin 183-cü ili rəcəb ayının 25-də (miladi 799) onu şəhid etdi. Həmçinin bir tərəfdən Hz.Əlinin (ə) məzarı üstə məqbərə tikən Harun, di- gər tərəfdən İmam Hüseynin (ə) xatirəsini yaddaşlardan silmək üçün onun qəb- rini uçurmağa fərman vermişdi. Xəlifənin əmrinə əsasən İmamın (ə) qəbri üzə- rindəki kölgəlik, ətrafda ziyarətçilərin qalması üçün tikilmiş evlər də dağıldıldı. Eyni ildə Şamda Müzarilər (Qeys qəbiləsindən idilər) ilə Yəmanilər arasın- d a fitnə yarandı. Həmin vaxt Şam bölgəsinin valisi xəlifənin əmisi oğlu Musa 401 Təraif, səh-233.
266
ibn İsa idi. Dəməşq şəhərinin valisi isə Cəfər əl-Mənsurun kölələrindən olan Sin
di ibn Səhl idi. Şam valisi Qeys qəbiləsinin rəisi Əbul-Heyzam əl-Məzzinin Dəməşq şəhərinə hakim olmasından qorxaraq qalalarını yıxdı. Fitnənin böyü- dü yünü görən xəlifə Harun Musa ibn Yəhya ibn Xalid ibn Bərməkini Şam böl- gəsinə göndərdi. Şama gələn Musa ibn Yəhya iki qəbilə arasındakı düşmənçi- liyə son qoyaraq onları barışdırdı. Eyni ildə xəlifə Harun, Qitfir ibn Ətanı Xorasan valiliyindən çıxarıb onun yerinə Arus ləqəbilə tanınan Həmzə ibn Malik ibn Heysəmi təyin etdi. Bunun ardınca Misir valisi Musa ibn İsanın xilafətə qarşı üsyan edəcəyini öyrənən xəlifə Harun onu vəzifəsindən çıxararaq yerinə Ömər ibn Mihranı təyin etdi. Hicrətin 176-cı ili (miladi 792) Bizansa səfər edən Əbdürrəhman ibn Əb- dül
məlik xeyli qənimətlə geri qayıtdı. Bu ilin sonunda Harun ər-Rəşid arvadı Zi beydə ilə birlikdə həccə getdi. Həcc əmiri, xəlifənin əmisi Süleyman ibn Əbu Cəfər əl-Mənsur idi. Hicrətin 177-ci ili (miladi 793) baş verən hadisələr Bu il xəlifə Harun, Cəfər ibn Yəhya ibn Xalid ibn Bərməkini Misir valili- yin dən çıxararaq yerinə İshaq ibn Süleymanı təyin etdi. Həmzə ibn Maliki də Xo rasan valiliyindən kənarlaşdırıb, Rey və Sistan valiliyinə Misir valiliyini də əlavə edərək oraya Fəzl ibn Yəhya İbn Xalid ibn Bərməkini vali təyin etdi.
Bu il Qeys və Xüzəa qəbilələrindən bir qrup Misir valisi İshaq ibn Süley- ma na qarşı üsyan etdilər. Harun xilafətin məhşur sərkərdələrindən olan Fələstin va lisi Hərsəmə ibn Əyəni Misir valisi İshaqa köməyə göndərdi. Hərsəmənin kö məkliyi ilə qısa müddət ərzində qiyam yatırıldı və Misir xilafətin tabeçiliyinə qay tarıldı. Hərsəmə İshaqın yerinə Misirdə bir ay valilik etdi. Sonra xəlifə Ha- run tərəfindən Əbdülməlik ibn Saleh Misir valisi təyin edildi. Bunun ardınca İf- riqiy
yə xalqı qiyam qaldıraraq Fəzl ibn Ravh ibn Xəttimi öldürdülər. Xəlifənin əmri ilə İfriqiyyəyə gedən Hərsəmə ibn Əyən bu üsyanıda yatırdı. Eyni ildə xəvaricdən olan Vəlid ibn Tərif əl-Cəzirə vilayətində xilafətə qar- şı üsyan qaldırdı. Növbəti il Vəlidin başçılıq etdiyi üsyan daha da gücləndi. Nu seybin şəhərini özlərinə mərkəz seçən xəvaric dəstələri əl-Cəzirə valisini Riq qə şəhərində mühasirəyə aldılar. Xəlifənin göndərdiyi iki sərkərdə də xəva- ric lər tərəfindən məğlub edildi. Sonda məşhur sərkərdə Yezid ibn Məzyəd Şey- ba ni əl-Cəzirəyə gəldi. Baş verən döyüşdə Vəlid ibn Tərifin öldürülməsi ilə xə- varic üsyanı yatırıldı. Harun ər-Rəşid qələbə münasibətilə Allaha şükr edib, hə- min il piyada halda ümrə və həcc ziyarətlərini yerinə yetirdi. (hicri 179/miladi 795). Bu il xəlifə Harun tərəfindən Fəzl ibn Yəhya Xorasan valisi təyin edildi. Həmçinin Məkkə valisi Məhəmməd ibn İbrahim ibn Məhəmməd ibn Abdullah ibn Abbas insanları həccə apardı.
Yüklə 6,91 Mb. Dostları ilə paylaş:
|