İmamların siması tarix guşəsində
.....................................................................................................................
26
yerlərdən gəlib raqda məskunlaşmış və sayı iyirmi min nəfərə çatan qeyri-
ə
rəb müsəlmanları, başqa bir dəstə də əqidəsi sabit olmayan, mam Həsənlə
(ə) Müaviyə arasında hansı birinin üstün olmasında şəkk edən insanlardan
ibarət idi. O dövrün raq və Kufə əhalisi bu dəstələrdən təşkil olunmuşdu.
Bunlardan fərqli olaraq digər bir dəstə də Əlinin (ə) həqiqi dostları idi.
1
Pə
rakə
ndə
ordu
Ə
hali arasındakı bu dəstələr təbii ki, mam Həsənin (ə) ordusunda da
yayılmış, ordunu pərakəndə hala gətirib çıxarmışdı. Buna görə də, xarici
düşmənlərə qarşı mübarizədə belə bir orduya arxalanmaq heç cür mümkün
deyildi.
Ş
iə məzhəbinin böyük ustadı mərhum Şeyx Müfid və başqa tarixçilər
mam Həsənin (ə) ordusundakı bu təhlükə barədə belə yazırlar: « raq əhalisi
çox gec və süstlüklə mam Həsən (ə) ordusuna qoşuldu. mam Həsənin (ə)
təşkil etdiyi qoşun aşağıdakı dəstələrdən ibarət idi:
1) Əlinin (ə) şiələrindən ibarət tərəfdarları;
2) Xəvaric; Onlar Müaviyə ilə döyüşmək üçün bütün yollara əl atmışdılar.
Onların mam Həsənin (ə) dəstəsinə qoşulması Müaviyə ilə düşmənçilik-
lərinə görə idi.
3) Dünyapərəst və mənfəətpərəst şəxslər; Bunlar da özlərinə maddi
mənfəət əldə etmək üçün mam Həsənin (ə) ordusuna qoşulmuşdular.
4) kiürəkli və şəkk edən insanlar; Onların nəzərincə mam Həsən (ə)
kimi böyük bir şəxsiyyətin Müaviyədən elə bir üstünlüyü yox idi.
5) Nəhayət,
din xatirinə yox, əksinə, qəbilə düşmənçiliyinə görə və sadəcə
olaraq öz qəbilə başçılarından itaət edib mübarizəyə qoşulanlar.
2
Beləliklə də, mam Həsənin (ə) ordusu Müaviyə kimi bir düşmənə qarşı
mübarizədə lazımi təşəkkülü tapmamış və pərakəndə şəkildə olmuşdu.
1
Ali Yasin, sə
h. 68-74
2
Ə
l- rş
ad, sə
h.189