Жаҳон санъати тарихи
Yüklə 1,33 Mb. Pdf görüntüsü
|
| Qadimgi Misr san’ati.
Afrikaning Shimoliy-sharqida, Nil daryosining quyi vohasida bugungi Misr Arab Respublikasi yerlarida juda qadim paytlarda (er.av.VI ming yillik) bir qancha qabilalar yashagan. Eramizdan avvalgi 4000 yillikda shu yerda yer yuzida birinchi sinfiy jamiyat kurtaklari nish urdi, quldorlik davlatlari yuzaga keldi, rivojlandi. Eramizdan avvalgi 4000 yillik oxiri-3000 yillik boshlariga kelib esa ular yagona yirik despotik davlatga aylandi. Qadimgi Misr san’ati tarixi ana shu davlatlarning yuzaga kelishi, rivojlanishi va inqirozidan tortib to Makedoniyalik Iskandar (Aleksandr Makedonskiy)ning yurishi bilan uning ellinistik dunyoga qo‘shilib ketishigacha bo‘lgan davrni o‘z ichiga oladi, o‘rganadi, tahlil etadi. Qadimgi Misr uzoq yo‘lni bosib o‘tdi. Deyarli 4000 yildan ortiq vaqtni o‘z ichiga olgan bu davr mobaynida tasviriy va amaliy san’at, me’morchilikning nodir durdonalari yuzaga keldiki, ular bugungi kunda ham o‘zining ulug‘vorligi va yuksak badiiyligi bilan kishilarni hayajonlantiradi. Qadimgi Misr san’ati o‘zining butun taraqqiyoti mobaynida din va uning turli marosimlari bilan uzviy bog‘liq holda rivoj topdi. Me’morchilik esa san’atlar ichida yetakchi o‘rinni egallab, ularning xarakter va uslubiga o‘z ta’sirini o‘tkazdi. Eramizdan avvalgi VII asrlarda Misr tarixida eng gigant piramidalar qurildi. Piramidalar ansambli ichida eng kattasi Xeops piramidasidir. Balandligi 146,6 metr, asosi esa 233 m. Tarixchi Gerodotning ta’rifiga ko‘ra, Xeops piramidasi 20 yil mobaynida qurilgan. Piramidaga toshlar olib kelish uchun kerak bo‘lgan yo‘lni qurish uchun esa 10 yil ketgan. Fivadash Karnak va Luksor ibodatxonalari gigant me’morchilik majmualaridandir. Karnak (er.av.XVI asr, me’mor Ineni) va Luksor ibodatxonalari (er.av. XV asr, me’mor kichik Aminxotep) me’morlar birinchi bor ochiq hovli atrofini kolonadali yechib, yangi podsholik me’morchiligining |