71
NƏ T CƏ VƏ TƏ KL FLƏ R
Yeni yüzilliyin ikinci yarısında texnoloji innovasiya sahəsində peşəkarlar
effektiv texnologiyalardan istifadə etməklə istehsal müəssisələrinə məhsuldarlığı
yüksəltməklə bərabər rəqabətə davamlılıq zəmanəti əldə etmək imkanı verir. Son
nəticədə iqtisadi artımlara, qarşıya qoyulan məqsədlərə daha asan və səmərəli yollarla
nail olmağa gətirib çıxarır.
Müəssisələr, xüsusilə dövlət müəssisələri istehsal olunan biliyin dəyərini düzgün
dərk edərək, eyni zamanda öz təşkilatlarına lazım olan bilik məhsulunu düzgün seçib,
ondan təşkilatın xeyrinə düzgün istifadə etməyi bacarsalar, informasiya və biliklər
cəmiyyətinin inkişafına təkan verər və bu cəmiyyətin ayrılmaz parçasına çevrilə
bilərlər.
Kobb-Duqlas funksiyasından, müxtəlif riyazi metodlardan və Dünya Bankının
statistik verilənlərindən istifadə etməklə KT-nin, insan kapitalının və digər
resursların iqtisadiyyata təsirini qiymətləndirmək mümkündür. Aparılmış tədqiqatlar
KT sektorunun inkişafının ÜDM-un artımına müsbət təsir göstərdiyini, KT-nin
iqtisadiyyatın hərəkətverici qüvvəsi və əsas iqtisadi inkişaf faktoru olduğunu göstərir.
Təhlil prosesində istifadə olunan Kobb-Duqlas funksiyasını təkmilləşdirməklə
informasiya cəmiyyətinin müxtəlif sahələrində KT-nin təsirini qiymətləndirmək olar.
Bu isə inkişaf etməkdə olan ölkələrdə yeni cəmiyyətin, rəqabətqabiliyyətli
iqtisadiyyatının qurulmasında mühüm rol oynaya bilən müasir texnologiyaların geniş
yayılmasını sürətləndirə bilər.
Yüksək aqrar oriyentasiya indeksi Azərbaycanda kənd təsərrüfatının orta və
uzunmüddətli dönəmdə davamlı iqtisadi inkişafına müsbət töhfə verə bilər.
Azərbaycanda hər min hektara tələb olunan traktor, taxılyığan kombayn və kotanların
sayının artırılaraq qısamüddətli dönəmdə dünya üzrə orta göstəriciyə, uzunmüddətli
dönəmdə isə sənayecə inkişaf etmiş ölkələrin səviyyəsinə çatdırılması vacib şərtdir.
Azərbaycanda aqrar sahədə moderləşməni sürətləndirmək üçün elm və təhsilin
vahid platformada prosesə qoşulmasını təmin etmək lazımdır. Bunun üçün universitet
72
klasteri, torpaq qrant universitetləri, Aqrar Elmin Kommersiyalaşdırılması Fondu və
aqrotexnoparkların yaradılması əhəmiyyətli olardı.
Dunya iqtisadiyyatının muasir inkişafetmə mərhələsində Azərbaycan
Respublikasi
iqtisadi
təhlükəsizliyinin
təmin
edilməsində
milli
rəqabətqabiliyyətliliyinin rolununtəhlili aşağıda göstərilən nəticələrə gəlməyə əsas
verir:
1. Azərbaycan Respublikası iqtisadiyyatın modernləşdirilməsinin davam
etdirilməsi və innovasiya sisteminin formalaşması iqtisadiyyatımızı üstün xammal
ixracı inkişafı zonasından çıxarmağa imkan verəcək və emal sahələrinin artım
dinamikasınagüclü təkan verəcək, ölkənin dünya birliyində rəqabətqabiliyyətliliyini
və onun dünya iqtisadi məkanına bərabərhüquqlu inteqrasiyasını tam mənada təmin
edəcək;
2. Əldə edilmiş siyasi sabitlik şəraiti, həmçinin son illər islahatların gələcək
irəliləyişi üçün yaradılmış uğurlu sosial-iqtisadi baza iqtisadiyyatımız qarşısında
rəqabətqabiliyyətliliyi daha yüksək olan ilk əlli ölkə sırasına daxil olmaq
imkanınıyaradıb. Bu, milli iqtisadi təhlükəsizliyimizin təmin edilməsinin
təkmilləşdirilməsinindavam işinin real və eyni zamanda, irimiqyaslı məqsədidir;
3. Ölkənin iqtisadi və ümumi təhlükəsizliyinin təmin edilməsi amillərindən biri
kimi milli rəqabətqabiliyyətliliyinin yüksəldilməsi və bunun formalaşdırılması
dövlətinəlində güclü silahdır;
4.
Azərbaycan
iqtisadiyyatının
təhlükəsizliyinin
təkmilləşdirilməsi
vəzifələrindən biri milli rəqabətqabiliyyətliliyinin yüksəldilməsi və bunun əsas tərkib
hissəsi kimi ölkədə, dünya standartlarına cavab verən infrastrukturun
yaradılmasınıntəmin edilməsidir;
5. Azərbaycan iqtisadiyyatının modernləşdirilməsi zamanı sabit iqtisadi
islahatlar, xüsusilə də texnoloji inkişaf, səmərəli maliyyə institutları, iqtisadiyyatda
dövlətinrolu güclü olmadan mümkün deyildir;
6. Qloballaşma şəraitində bazar sisteminin təsiri ilə dövlətin yeni müstəqil
vəzifəsi kimi ölkənin iqtisadi təhlükəsizliyinin qorunması vacib məsələlərdən biridir.
73
Azərbaycanda hökumət strukturları iqtisadi (sosial-iqtisadi) təhlükəsizliyin
təmin olunması sisteminə, mümkün imkanların bütün spektri çərçivəsində
cəmiyyətinvə dövlətin özünun inkişafı üçün daha yaxşı şərtlərin təmin olunması üçün
təyinolunan alət kimi baxmalıdır;
7. Dünya qtisadi Formunun (WEF) son illər üçün indeks göstəricilərinin
dinamikası bu gün Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün nəinki mövcud rəqabət
üstünlüklərinin saxlanmasının önəmli olduğunu, həm də yeni, yüksək texnologiyalara
və “bilikləriniqtisadiyyatı”-na əsaslanan innovasiyalı iqtisadiyyatın tətbiqi yolu ilə
daha yüksək üstünlüklərə keçmək və bununla milli iqtisadi təhlukəsizliyimizin
təminiüçün mümkün olan hər şeyi etmək;
8.
Xarici
investisiyalar
heç
də
avtomatik
olaraq
iqtisadiyyatın
rəqabətqabiliyyətliliyinin təmin edilməsi problemlərinin hamısını həll etmir və baş
verən maliyyə böhranı zamanı xarici mənbələrlə müqayisədə milli mənbələr daha
prioritetdir.Böhrandan sonrakı dövrdə Azərbaycan iqtisadiyyatında daxili investorlara
daha çox diqqət ayırmaq lazımdır.
Aparılan tədqiqat nəticəsində aşağıdakı təkliflərin irəli sürülməsini məqsədə
uyğun hesab edirik:
-Biliklərə əsaslanan iqtisadiyyatınhəyata keçirilməsi üçün ölkə daxilindəki
müəssələrin fəaliyyəti elektronlaşdırılsın.
-Proseslərə uyğun olaraqməlumat vaxtında və dəqiq şəkildə informasiya
sisteminə daxil edilsin.
Bu tədqiqatda bilik iqtisadiyyatının iqtisadi proseslərdə görünən müsbət təsirini sübut
etməklə elm və texnologiyanın və eləcə də tətbiqi proqramların inkişafı nəticəsində
daha təsirli bir iqtisadi fəaliyyət əldə etməyin mümkünlüyü sübuta yetirilir.
74
Ə
DƏB YYAT S YAHISI
1.
http://www.bibliofond.ru/view.aspx?id=521023
2.
Пидоймо
Л
.П.,
Бутурлакина
Е
.В.
Cущность
категорий
«информационное общество», «информационная экономика» //
Современная
экономика: проблемы и решения, 2010, 4 (4), ст. 112-119
3.
Базылев Н. И., Грибанова Н. Л. "Новая экономика", ее движущие силы и
тенденции
развития // Проблемы современной экономики, N 1/2 (17/18),
2006.
4.
ИКТ-компетенции как фактор социально-экономического развития
России
/ Под ред. Хохлова Ю.Е., Шапошника С.Б., М., Институт
развития
информационного
общества
,
2012,
70
с
,
http://www.iis.ru/docs/e-competences_full_report.pdf
5.
Atkinson R., McKay A. Digital Prosperity: Under standing the Economic
Benefits of the Information Technology Revolution // The Information
Technology and Innovation Foundation, March 2007, 78 p.
6.
Rostow W.W., The Stages of Economic Growth: A Non-Communist
Manifesto, Cambridge
7.
ИКТ-компетенции как фактор социально-экономического развития
России
/ Под ред. Хохлова Ю.Е., Шапошника С.Б., М., Институт
развития
информационного
общества
,
2012,
70
с
,
http://www.iis.ru/docs/e-competences_full_report.pdfUniversity Press, 3
edition, 1991.
8.
Erdil E., Turkcan B., Yetkiner I.H., “Does Information and Communication
Technologies Sustain Economic Growth? The Underdeveloped and
Developing Countries Case”, IUE Department of Economics WP0901
(2009), Available at http://eco.ieu.edu.tr/wp-content/wp0901.pdf
9.
Ставцева Т.Н. Место и роль информационных ресурсов в современной
экономике
/Ученые
записки
Орловского
государственного
75
университета
. Серия: Гуманитарные исоциальные науки, 2010, № 3-1, c.
37-44.
10.
Som O. Innovation without R&D: Heterogeneous Innovation Patterns of
Non-R&D-Performing Firms in the German Manufacturing Industry, 2012,
XVIII, 461p.
11.
Zanini M. Trust within Organizations of the New Economy // The New
Economy (NE), Book Chapter, p. 89-159.
12.
Datta A., Agarwal S. Telecommunications and economic growth: a panel
data approach // Applied Economics - APPL ECON , vol. 36, No. 15, pp.
1649-1654, 2004.
13.
Ahmed E.M., Ridzuan R. The Impact of ICT on East Asian Economic
Growth: Panel Estimation Approach. Journal Knowledge Economy, 26 may
2012.
14.
Feng W., Xiao Y. The Study on Influence of Information Technology on
Knowledge Economy / International Asia Symposium on Intelligent
Interaction and Affective Computing, 8-9 December, 2009, pp. 25 – 28.
15.
Ji Z., Sun Q. The analyze of the impact of Information Technology from the
perspective of the Information Economy / and International Conference on
Power Electronics and Intelligent Transportation System (PEITS), 2009, 19-
20 Deceber., pp. 332 – 336.
16.
Стрелец И.А. Сетевая экономика, М, Эксмо, 2006, 208 с.
17.
http://www.bcg.com
18.
Баркалов С.А., Демченко К.С, Руссман И.Б. Модели анализа
деятельности
производственных объединений на базе функций Кобба-
Дугласа
, М., 2000, 79 с.
19.
www.weforum.org/WEF/The Global Competitiveness Report 2011-2012
(Dünya qtisadi Forumunun saytı).
20.
www.weforum.org/WEF/The Global Competitiveness Report 2009-2010
Global RiskReport 2010 (Dünya qtisadi Forumunun saytı).
76
21.
Segerstrom P.S., Innovation, Imitation, and Economic Growth, Journal of
Political Economy, The University of Chicago Press, Vol. 99, No. 4, Aug.,
1991, p. 80
22.
Klein J.K., Andrew P., Knight Innovation Implementation, Overcoming the
Challenge, Current Directions in Psychological Science, Vol. 14, No. 5 (Oct.,
2005), p. 243
23.
Eminov N.O., nnovasiya yönümlü iqtisadi inkişafın əsasında müasir
sahibkarlığın inkişaf istiqamətləri, Az.ETKT və T -nun Elmi Əsərləri,
3/2012.
24.
Branscomb L. M., Choi Y.H., Korea at the turning point: Innovation-Based
Strategies for Development, Greenwood Publishing Group Inc., London,
1996.
25.
Bergek A., Jacobsson S., Hekkert M., Smith K., Functionality of innovation
systems as a rationale and guide in innovation policy, Innovation policy,
theory and practice, An international handbook, Cheltenham, Elgar
Publishers, 2010.
26.
Smits R.E., Kuhlmann S., Shapira P., “The Theory and Practice of
Innovation Policy - An International Research Handbook, Edgar Elgar, 2010.
27.
Gibbons M., Science’s new social contract with society, Nature 102, 1999.
28.
Leydesdorff L., Etskowitz H., Can the public be considered as a fourth helix
in university industry - government relationships, Report of the 4th Triple
Helix conference, Science and public policy 30, 2003.
29.
Perez C., Technological Revolutions and Financial Capital – the dynamics of
bubbles and golden ages, Edward Elgar, Cheltenham, 2002.
30.
Гуриев С., Модернизация или инновация: что важнее для экономики
России
?, Forbes, 2010.
31.
Теория
инновационной
экономики
:
учебник
/Под
ред
.
О
.С.Белокрыловой-Ростов н/Д: Феникс, 2009, с. 242.
77
32.
Eminov N.O., Milli innovasiya infrastrukturunun formalaşmasi və inkişafi
problemləri, AMEA-nın xəbərləri ( qtisadiyyat seriyası), 2, 2012, s.27.
33.
Əliyev . ., Heydər Əliyev yolu: Azərbaycan inkişafının yeni mərhələsində,
Bakı, Azərbaycan, 2007, s.862. s.366
34.
Juma C., The New Harvest, Agricultural nnovation in Africa, Oxford
University Press, Inc., New York, 2011, p.18.
35.
Теория
инновационной
экономики
:
учебник
/Под
ред
.
О
.С.Белокрыловой-Ростов н/Д: Феникс, 2009, с. 242.
36.
www.weforum.org/WEF/The Global Competitiveness Report 2010-2011/
Global Risk Report 2011 (Dünya qtisadi Forumunun saytı).
37.
Allahverdiyev Q.S., Kənd təsərrüfatının peşəkar kadr hazırlığı sisteminin
təkmilləşdirilməsi, Az.ETKT və T -nun Elmi Əsərləri, 1/2012, s.196.
38.
Schultz T. W., Investment in human capital, The American Economic
Review, Vol.51, No. 1, 1961, pp.1-17.
39.
Becker G. S., Human Capital: A Theoretical and Empirical Analysis, with
Special Reference to Education, 3rd Edition, 1994.
40.
Machlup F., The Production and Distribution of Knowledge in the United
States, Princeton University Press, 1970.
41.
Azərbaycan Respublikasında 2009-2015-ci illərdə elmin inkişafı uzrə Milli
Strategiya, Azərbaycan Respublikası Prezidentinin 4 may 2009-cu il Fərmanı
ilə təsdiq edilmişdir.
42.
Diesendorf M., Greenhouse Solutions with Sustainable Energy, UNSW
Press, 2007, p. 86.
43.
Мау В., Мировая экономика в 2009 году: Между кризисом
модернизацией
, Вопросы экономики, 2, 2010.
44.
Глазев С., Глобальный экономический кризис на фоне чередования
технологических
методов, Вопросы экономики, 3, 2009.
45.
Luhmann N., The differentiation of society, Columbia University Press, New
York, 1982.
78
46.
Ruhnka, J.C., Young, J.E., A venture capital model of the development
process for new ventures, Journal of business venturing, Volume 2, Issue 2,
1987, pp. 167-184.
47.
Архангельский В.Н., Бударина А.В., Буланов В.С. и др.
Государственное
регулирование рыночной экономики. М., РАГС, 2010,
с
.125.
48.
Eminov N.O., nnovasiya yönümlü iqtisadi inkişafın əsasında müasir
sahibkarlığın inkişaf istiqamətləri, Az.ETKT və T -nun Elmi Əsərləri,
3/2012.
79
РЕЗЮМЕ
Экономика
знаний " Fritz Maxlup термин научная революция австрийского
и
американского специалиста в секторах экономики были применены . В
настоящее
время термин « инновационная экономика», « Высокие технологии
цивилизации
" , " общество знаний " , " информационное общество " ,
"Информация и общество знаний » широко используются такие термины, как .
Теоретически
, этот подход является почти " экономика знаний " является
способ
, в котором производство знаний , что производство , распределение,
использование
, играет важную роль в образовании будет способствовать
созданию
разумных существ.
Информационное
общество, характерные черты современной эпохи
глобализации
экономических отношений . Глобализация и информатизация , в
свою
очередь, влияет на развитие новой инновационной экономики .
Информация
рассматривается в качестве следующего этапа экономического
развития
в экономике . Технологический прогресс и инновации является
движущей
силой экономического роста в долгосрочной перспективе .
Информация
и знание становится фактором в развитии современного общества.
Опыт
развитых стран, разработки и реализации прямой связи между
уровнем
экономического развития ИКТ. Тем не менее, общий экономический
рост
ИКТ и других производственных факторов , связанных с изучением
оценки
воздействия осуществляется на должном уровне , и она по-прежнему
остается
актуальной проблемой.
Экономика
знаний , промышленная экономика и высшая ступень развития
инновационной
экономики.
80
SUMMARY
Knowledge Economy" Fritz Maxlup term scientific revolution by Austrian and
American specialist in the sectors of the economy have been applied. At the present
time, the term "Innovation Economy", "High -tech civilization", "Knowledge
Society", "Information Society" , "Information and knowledge society" is widely
used terms like . Theoretically, the approach is almost the "knowledge economy" is a
method in which the production of knowledge that production, distribution, use,
playing a major role in the generation will contribute to the creation of intelligent
beings.
Information society, the characteristic features of the modern era of
globalization of economic relations . Globalization and informatization , in turn,
affects the development of new innovative economy . Information is being
considered as the next phase of economic development in the economy .
Technological progress and innovation is the driving force of economic growth in the
long term . Information and knowledge is becoming a factor in the development of
modern society.
The experience of developed countries, ICT development and implementation of
the direct link between the level of economic development . However, the overall
economic growth of ICT and other production factors related to the impact
assessment study carried out at the appropriate level , and it still remains a pressing
issue.
Knowledge economy, industrial economy and the highest stage of the
innovation economy.
Dostları ilə paylaş: |